فرهنگ سوگ شیعی؛ دانشنامه تخصصی آیین‌های عزاداری
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، فرهنگ سوگ شیعی271 مدخل را شامل می‌شود که در 10 گروه موضوعی؛ «مفاهیم و اصطلاحات»، «آثار مکتوب»، «اشخاص»، «آیین‌ها، آداب و رسوم»، «واحدهای جغرافیایی»، «اماکن»، «اشیاء»، «زمان‌ها»، «سازمان‌ها» و «دوره‌های تاریخی و دولت‌ها» گنجانده شده است.
تحقیق و نگارش این مدخل را 43 نویسنده و پژوهشگر با هدایت شورای علمی متشکل از دبیران گروه‌های شش‌گانه (ادبیات، تاریخ، جغرافیای فرهنگی، دین، هنر و مردم شناسی) به مدیریت و سر ویراستاری محسن حسام مظاهری برعهده داشته‌اند.
براساس محتوای این اثر، تاکنون پژوهشگران مسلمان و غیرمسلمان بسیاری برای شناخت و معرفی آیین‌های سوگواری مذهبی شیعیان تلاش کرده‌اند و کتاب و مقالات بسیاری با بهره‌گیری از ابزارهایی مانند عکس و فیلم، درباره این موضوع نوشته شده است.
با وجود این به‌نظر می‌رسد عواملی از جمله پراکندگی و عدم تجمیع نظام‌مند اطلاعات و اسناد، تکثر و تنوع بسیار تعاریف و صورت‌های برگزاری آیین‌ها در مناطق و کشورهای مختلف، محدودیت تحقیقات میدانی و کم‌توجهی به روش‌شناسی علمی در مستند‌سازی‌ها، مانع از شکل‌گیری تصویری دقیق، شفاف و جامع از این آیین‌ها شده است.
«فرهنگ سوگ شیعی» با هدف رفع آشفتگی مفهومی نظری موجود در مطالعات آیین‌های عزاداری طراحی و تهیه و از سوی نشر خیمه منتشر شده است، تمرکز اصلی این دانشنامه بر مقوله عزاداری مذهبی شیعیان در کشورهای مختلف با تاکید بر ایران و موضوعاتی است که مستقیم و غیرمستقیم به این مقوله مرتبط می‌‌شوند.
در بخشی از «درآمد» کتاب به قلم محسن حسام مظاهری آمده است: «فرهنگ سوگ شیعی، یک پروژه پژوهشی مستمر است که طبق برنامه قرار است در بازه‌های پنج‌ساله و در قالب ویراست‌های پیاپی، روزآمد و تکمیل شود. به دلیل پویایی موضوع این دانشنامه در هر ویراست علاوه بر افزودن مقالات جدید، مقالات ویراست‌های قبلی نیز با هدف رفع نواقص و اشتباهات احتمالی در صورت نیاز بازنگری و ویرایش خواهد شد، ویراست دوم فرهنگ سوگ شیعی در سال 1400 منتشر می‌شود».
نخستین چاپ از ویراست یکم «فرهنگ سوگ شیعی» با شمارگان یک‌هزار نسخه در 671 صفحه، به بهای 60 هزار تومان منتشر شده است.
محسن حسام مظاهری متولد 1361 اصفهان نویسنده و پژوهشگر مطالعات اجتماعی دین و جنگ، معاون پژوهشی و عضو هیات علمی بنیاد دعبل خزاعی است.
«رسانه شیعه، جامعه شناسی آیین‌های سوگواری و هیات‌های مذهبی در ایران»، «شخم در مزرعه؛ نقدهایی بر روایت رسمی از جنگ» و «اسطوره همت؛ نشانه‌شناسی شهید همت» از دیگر آثار این نویسنده است.
