کنفرانس استانبول بدون دستاوردی روشن
کنفرانس استانبول در حالی پایان یافت که اظهارات شرکت کنندگان در کنفرانس مطبوعاتی از اختلاف جدی بر سر نگاه روسیه به موضوع سوریه پرده برداشت.
میدل ایست نیوز: کنفرانس استانبول درباره سوریه که با حضور سران کشورهای ترکیه و روسیه و فرانسه و آلمان برگزار شد نتایج چندانی که بتواند یافتن راه حل سیاسی برای مشکلات سوریه را تسریع کند درپی نداشت.
رؤسای این کشورها به روشنی کوشیدند که بخش اعظم اختلافاتشان درباره آینده سوریه را در پس بیانیه پایانی پنهان کنند که آشکارا در آن رضایت همه اطراف تأمین شده بود بی آنکه پاسخی روشن درباره مسائل اصلی داشته باشد. تنها نکته ای که در این بیانیه جای توجه داشت تأکید بر ضرورت تشکیل کمیسیون تدوین قانون اساسی با حضور نمایندگانی از دولت و مخالفان سوریه ای بود. این بیانیه آکنده از عبارات انشاگونه ای بود که مردم سوریه سال هاست به شنیدن آنها عادت کرده اند. این همه نشان دهنده اختلاف جدی میان رویکرد روسیه با جامعه بین المللی درباره مسئله سوریه و لزوم بازگشت پناهجویان و آغاز روند بازسازی سوریه است.
در بیانیه پایانی کنفرانس استانبول آمده که سران شرکت کننده «پایبندی کامل خود به حاکمیت ارضی و استقلال و یکپارچگی سوریه و میثاق های سازمان ملل متحد» درباره سوریه را اعلام می کنند و خواستار تشکیل کمیته ای مشترک در ژنو برای تدوین قانون اساسی سوریه با هدف اصلاحات قانونی و زمینه چینی برای اجرای انتخابات زیر نظر سازمان ملل متحد هستند و این کمیته باید تا پیش از پایان سال جاری میلادی تشکیل شود. آنان همچنین «بر نیاز به اتخاذ تدابیر لازم در سراسر خاک سوریه برای بازگشت داوطلبانه و امن آوارگان و پناهجویان به سکونتگاه های اصلی شان و مصون نگه داشتن کسانی که بازمی گردند دربرابر نزاع های مسلحانه و بازداشت های خودسرانه و سرکوب سیاسی و نیز تأمین زیرساخت های لازم برای زندگی از آب و برق و خدمات بهداشتی و اجتماعی» تأکید کرده اند.
این سران بر باور راسخ خویش به اینکه ادامه راه حل نظامی در سوریه راه به جایی نخواهد برد و این بحران فقط راه حل سیاسی بر اساس مذاکرات درچارچوب قطع نامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل متحد دارد تأکید کردند.
در این بیانیه همچنین بر ضرورت مبارزه با تروریسم با هدف نابودی همه گروه ها و سازمان های تروریستی «ازجمله «داعش» و «جبهة النصره» و «القاعده» و همه افراد و نهادهای مرتبط با داعش» تأکید شده است.
روشن است که این بیانیه با هدف جلب رضایت هر چهار طرف شرکت کننده که در پی مصالح خویش در شرق دریای مدیترانه اند صادر شده است. اما اظهارات سران این کشورها در کنفرانس مطبوعاتی نشان داد که آنان به خصوص در موضوع راه حل سیاسی فراگیر اختلافات جدی دارند.
این کنفرانس در آنچه به تعیین نقشه راهی برای راه حل سیاسی بحران سوریه مربوط می شود هیچ دستاورد تازه ای نداشت به خصوص که نزاع بر سر مصالح هنوز به نهایت نرسیده و ایالات متحده با جدیت در پی ناکام گذاشتن مسکو از رسیدن به مصالح و نقشه هایش در شرق مدیترانه است.
آنکارا توانست آتش بس در شمال غرب سوریه را تثبیت کند. موضوعی که مانع از راه افتادن عملیات نظامی گسترده در این منطقه و تلفات شدید انسانی شد. این آتش بس همچنین درراستای خواست فرانسه و آلمان بود که نمی خواهند با موج تازه ای از پناهندگان مواجه شوند و بحران های تازه ای در این باره را در کشورهای خود تجربه کنند.
این کنفرانس همچنین از اختلاف نظر شدید روسیه با دیگر گروه های دخیل در منطقه خبر داد. «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در این کنفرانس از سران ترکیه و آلمان و فرانسه خواست که برای برپایی کنفرانسی بین المللی درباره پناهندگان سوریه ای اقدام کنند و از در دفاع از دولت سوریه برآمد و گفت که دولت سوریه تضمین های جدی داده که به این پناهندگان کاری نداشته باشد و هیچ اقدام تبعیض آمیزی علیه آنان پیش نگیرد. اما این رویکرد روسیه چندان مورد قبول دیگر کشورها واقع نشد. کشورهای دیگر در پی تحقق راه حل سیاسی به منظور ثبات نسبی در سوریه اند تا ضمانت های لازم درباره عدم تعرض به پناهندگان درصورت بازگشتشان به کشور گرفته شود. ضمن اینکه موافقت با بازگشت پناهندگان مقدمه چینی برای طرح فراگیر روسیه برای حل مشکلات سوریه است که سنگ بنای اصلی آن سروسامان دادن به دولت فعلی سوریه خواهد بود، موضوعی که غرب با آن مخالف است. غرب درعوض می خواهد که در چارچوب قطع نامه های سازمان ملل یک انتقال سیاسی سالم صورت بگیرد و هرگونه اقدام برای بازسازی سوریه در همین راستا باشد.
پوتین همچنین کوشید که نقش جمهوری اسلامی ایران در این موضوع را زنده و فعال نگه دارد و تأکید کرد که «موضوع گفت وگوی داخلی در سوریه بدون مشارکت ایران و بدون مشورت گرفتن از ایران در روند تدوین قانون اساسی ممکن نیست». روشن است که بسیاری از کشورهای غربی با چنین حضوری موافق نیستند.
مخالفان سوریه ای هم به کنفرانس استانبول اهمیت چندانی ندادند و آن را نشانه ای دیگر بر عدم تغییر استراتژی روسیه در سوریه دانستند. «احمد رمضان»، رئیس روابط عمومی «ائتلاف ملی سوریه»، تأکید کرد که این کنفرانس «چیز تازه ای نداشت، سه کشور آلمان و فرانسه و ترکیه یک حرف می زدند و روسیه به تنهایی حرفی دیگر». او افزود که روسیه باید به حکومت سوریه چراغ سبز لازم برای آغاز مذاکرات جدی به منظور رسیدن به راه حل سیاسی را بدهد.
منبع: العربی الجدید