خشم واشنگتن از میانجیگری قطر برای نجات اردوغان

میدل ایست نیوز: مسئولان قطری نسبت به اظهارات «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی آمریکا در خصوص اعلام حمایت قطر از اقتصاد ترکیه در مواجهه با تحریم­های اخیر آمریکا سکوت اختیار کردند. این در حالی است که برخی منابع آگاه در کشورهای حاشیه خلیج فارس به این موضوع اشاره کردند که سکوت قطری­ها به خاطر هراس از برانگیختن خشم آمریکا است؛ به ویژه اینکه صحبت­های بولتون حامل پیام­هایی شفاف و قاطعانه برای دولت این کشور بود. بولتون در گفته­های خود نه تنها به پمپاژ پول از سوی قطر به اقتصاد ترکیه، بلکه به تلاش­های این دولت برای میانجیگری نزد آمریکا به منظور پایان بحران اقتصاد ترکیه نیز اشاره کرده بود؛ موضوعی که نقشه آمریکا برای فشار به اردوغان را نقش بر آب خواهد کرد.

بر اساس گزارش روزنامه العرب بولتون با ابراز تردید در مورد تأثیر دخالت­های قطر به نفع رئیس جمهوری ترکیه گفته بود: «به نظر نمی­رسد پایبندی قطری­ها برای حمایت مالی از ترکیه تأثیر خاصی در اقتصاد این کشور بگذارد. این اقدامات هرگز سودبخش نیست اما در نهایت خواهیم دید چه چیز از وعده­های دوحه حاصل خواهد شد.»

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، در حاشیه سفر به آنکارا وعده داده بود که از طریق سرمایه­ گذاری­ مستقیم در ترکیه، 15 میلیارد دلار به اقتصاد این کشور تزریق خواهد کرد. روشن است که اظهارت بولتون در بردارنده یک تهدید ضمنی برای قطری­ها است و به آنان هشدار می ­دهد که پا را از حد خود فراتر نگذارند. ترامپ در صدد مجازات همتای ترک خود و وادار کردن وی به پذیرش رویکرد قلدر مآبانه­ اش است و واشنگتن در برابر تلاش­های قطر برای مقابله با سیاست رئیس جمهور آمریکا هرگز سکوت نخواهد کرد؛ سیاستی که همواره پیش از اینکه برای دشمنان دردسر ساز شود، موجب افزایش بحران در میان دوستان بوده است، آن هم در منطقه ای که دیگر بیش از این تاب ماجراجویی را ندارد.

منابع آگاه در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، دور از انتظار ندانسته­ اند که قطر برای نجات اردوغان دست به میانجیگری زده باشد. آمریکایی­ها نیز پاسخ قطر را چنین داده­ اند که پیش از میانجیگری برای دیگران در پی حل و فصل مشکلات خود باشید. به گفته این منابع  سردی آشکار روابط میان قطر و آمریکا در حاشیه سفر وزیر امور خارجه قطر به واشنگتن، دلیل دیگری بر خشم واشنگتن از وساطت قطر برای نجات اردوغان دانسته­ اند.

علی رغم اینکه «تیموتی لندرکینگ»، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خلیج فارس، میانجیگری قطری­ها را تکذیب کرد، اما اشاره شدید اللحن جان بولتن حاکی از تلاش­های نافرجام این کشور بود.

لندرکینگ در مصاحبه با شبکه آزادی آمریکا گفته بود: «قطر در بسیاری از مواقع برای حمایت از منافع ما واسطه­گری کرده است اما در خصوص مسأله اخیر تردید دارم که چنین بوده باشد.»

دیپلمات آمریکایی پیش از نشست پمپئو با همتای قطری خود در بعد از ظهر سه ­شنبه گفته بود: «به خوبی می­دانم که قطر در پی حفظ روابط نزدیک با آمریکا است. دو کشور می­توانند بر سر بسیاری از مسائل مهم و مربوط به خاورمیانه به رایزنی بپردازند که مسأله ترکیه نیز می­تواند یکی از آنها باشد.»

اما باید در نظر داشت تکذیب وساطت قطر موجب به وجود آمدن مشکل دیگری با ترکیه می­شود و ابهامات ترکیه ای­ها در رابطه با همپیمان قطری خود را افزایش خواهد داد. ترکیه روی قطر حساب ویژه­ای باز کرده بود حال آنکه قطر این کشور را در میان بحران سیاسی و مالی تنها گذاشته است؛ به ویژه که وعده حمایت­های مالی قطر همچنان در قالب وعده باقی مانده و به مرحله اجرا در نیامده است.

تحلیلگران معتقدند قطر با گسیل داشتن وزیر امور خارجه خود به آمریکا سعی دارد تا خشم آمریکایی­ها را فرو بنشاند و تعهد خود برای حمایت مالی از ترکیه را بی اهمیت جلوه دهد. این عملکرد شناخته شده دولت قطر است که برای به دست آوردن دوستی همه طرف­ها روی طناب­های مختلفی شروع به بند بازی کند.

همچنین گمانه زنی­ها حاکی از این است که سفر شیخ محمد بن عبد الرحمن به واشنگتن نتایج معکوسی را در بر داشته باشد و موجب تیرگی روابط قطر و آمریکا شود. بر این اساس قطر پرونده­های حمایت از تروریست و گروه­های تندرو در مناطق مختلف را مستقیما علیه خود به جریان خواهد انداخت یا اینکه مجبور خواهد شد تاوان آن را بپردازد.