به سوی دهه ای تازه از همکاری های اروپایی ـ مدیترانه ای

میدل ایست نیوز: فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیۀ اروپا، در آستانۀ برگزاری نشست اتحاد برای مدیترانه در مقاله ای مشترک با ایمن الصفدی، وزیر امورخاجۀ اردن، و ناصر کامل، دبیر کل سازمان اتحاد برای مدیترانه به برنامه ها و فعالیت های این نشست و طرح های آن برای آینده پرداخت.

در این مقاله که امروز 16 مهرماه در روزنامۀ الحیات منتشر شده آمده: ده سال پیش از این سران سیاسی و مدیران اقتصادی كشورهای حوزۀ دریای مدیترانه و اتحادیۀ اوروپا در نشستی در پاریس به راه­ های توسعۀ همکاری های منطقه ای در راستای طرح مشارکت اوروپایی ـ مدیترانه ای (EUROMED) که در نیمۀ دهۀ 1990 شکل گرفت پرداختند.

امروز، یک دهه پس از آن، در شرایطی که منطقه در مرحلۀ انتقالی دشواری به سر می برد، نیاز به گسترش بیش از پیش همکاری های اروپایی ـ مدیترانه ای کاملاً حس می شود. به نظر ما رقابت قدرت ها در منطقه و نبود ابزارهای اثرگذار برای گفتگو و همکاری نتیجه ای جز پیچیده تر شدن و شدت گرفتن مشکلات و تقویت نزاع ها در منطقه نخواهد داشت. برای همین نیازی فوری به تقویت همکاری های مشترک حس می شود. این همکاری های مشترک تنها راه برای توقف شدت نزاع ها در منطقه و ایجاد مسئولیت و تحقق رشد پایدار برای ملت های منطقه است.

این منطقه با تاریخ و فرهنگ پربار خود گهوارۀ تمدن ها و فرهنگ های سرزنده ای بوده که به تمدن بشری الفبا و دموکراسی و فلسفه و همچنین نخستین کتابخانه ها و بزرگ ترین نهادهای آموزشی را هدیه کرد. بی تردید نمی توان وزنۀ اقتصادی این منطقه را که سرشار از ثروت های طبیعی و انسانی است نیز نادیده گرفت. با این همه، این منطقه در سال­ های اخیر با تهدیدهای بزرگی رو در رو شده که بر فرصت های استفاده از ثروت های هنگفتش تأثیر منفی نهاده است.

امروز در بارسلون سومین نشست منطقه ای کشورهای عضو پیمان اتحاد برای مدیترانه در سطح وزرای خارجه برگزار می شود. تردیدی نیز که این پیمان تنها صحنۀ گفتگو میان این کشورها است و تنها عرصه ای است که کشورهای منطقه از شمال تا جنوب در کنار هم و پا به پای یکدیگر می توانند بر مصالح مشترک خویش برای تحقق امنیت پایدار و توسعۀ انسانی از راه اجرای پروژه های مشترک تمرکز کنند.

تنوع کم نظیر این منطقه بخشی از میراث مشترک آن است و تردیدی نیست که این تنوع که برخی آن را تهدید می شمرند در واقع فرصتی گران است که باید از آن بهره برد. نقاط اشتراک ما بسیار بیش از مواردی است که ممکن است ما را از هم دور کند. با وجود گونه گونی نژادی و فرهنگی و دینی همۀ ما در کنار هم می کوشیم که با خطر تروریسم و افراطگرایی مبارزه کنیم و راه حل های سیاسی برای بحران ها در سوریه و یمن و لیبی و دیگر مناطق خاورمیانه بیابیم و از رنج و جنگ و ویرانی و خسارت های جانی بکاهیم. ما همچنین آمادۀ تلاش برای حل نزاع فلسطین ـ اسرائیل بر اساس طرح تشکیل دو کشور هستیم و این را تنها راه تحقق امنیت و صلح فراگیر می دانیم. همچنین همۀ ما در پی همکاری دربارۀ مسائل مربوط به مهاجرت به روشی پایدارتر و انسانی تریم، چه به آنچه به مهاجرانی مربوط می شود که سرزمین های خود را رها می کنند و چه جوامعی که از آنان میزبانی می کنند.  علاوه بر این، ما در توجه به سرمایه گذاری برای جوانانمان و تأمین فرصت های شغلی و کار مناسب برای همه دغدغه های مشترکی داریم.

تجربه نشان داده که سیاست گذاری های ملی به تنهایی برای رویارویی با تهدیدهای تازه ای که به استمرار در منطقه پیش می آید کافی نیست و لازم است که روشی منطقه ای که در آن هماهنگی و تعادل و همه جانبه بودن لحاظ شده باشد پیش بگیریم.

هدف اصلی آن است که ملت های منطقه را در رأس همکاری های منطقه ای خود قراردهیم و در کنار هم برای عملی کردن خواسته های جوانان بکوشیم و فرصتی را که شایستۀ آن اند برای ساختن فردایی بهتر در اختیارشان نهیم. به خصوص که عواقب وخیم افراط گرایی و فقر و درگیری به بازۀ زمانی کوتاه منحصر نمی شود و آثار ویرانگر آن به نسل های بعدی نیز می کشد. البته دچار این توهم نیستیم که می توانیم برای همۀ مشکلات راه حلی ارائه کنیم، اما می کوشیم که با جرئت و شهامت بیشتر در کنار هم راه های تازه تری برای حل مشکلات بیابیم.

در این چارچوب پیچیده، اتحاد برای مدیترانه در بخش های گوناگونی دست به کارهای بزرگی زد. ما دانشگاه های اروپایی ـ مدیترانه ای برای پرورش نسل تازه ای از جوانان تأسیس کردیم که نگاهی فراگیر به مسائل منطقه داشته باشند. همچین برای بیش از صدهزار جوان، از زن و مرد، فرصت های یادگیری تأمین کردیم و بیش از 800 پروژۀ کوچک و متوسط راه اندازی کردیم. وزرای این پیمان در نشست های بسیاری از جمله حمل و نقل و ارتباطات و تغییرات اقلیمی و انرژی های تجدیدپذیر و افزایش توانایی های زنان و حمایت از محیط زیست و ادارۀ منابع طبیعی و ارتباط دادن موقیعت زیستی با زیرساخت ها و توسعه برگزار کردند. ساختار اداری این اتحاد که با ریاست مشترک اردن و اتحادیۀ اروپا اداره می شود برآمده از نگاه مسئولیت مشترک شرکای سیاسی است. تعهد و همکاری دفتر دبیر کل این اتحاد در راستای تحقق اهداف آن عنصری مهم برای تحقق دستاوردهای کنونی و تبدیل ایده ها به امور عملی بوده است.

ما اطمینان داریم که این اتحاد به صورتی عملگرایانه تلاش هایش برای اجرای برنامه های سازندۀ خویش را ادامه خواهد داد و از تنوع تجربه ها و ثروت های بشری و حمایت سیاسی کشورهای عضو برخوردار خواهد بود و از تجربه ها و درس هایی که در این یک دهه اندوخته بهره خواهد گرفت. در پایان با اینکه نگاهی واقع بینانه به مشکلات و دشواری ها در منطقه داریم، اما به آشوب تن نخواهیم داد و همچنان و بیش از هر زمان به این جمله معتقدیم «عملکرد تک تک افراد در سرنوشت همگان تأثیر خواهد نهاد».