میدل ایست نیوز: مذاکرات دولت مرکزی عراق با حکومت ایالتی کردستان برای ازسرگیری صادرات نفت از منطقه مورد نزاع کرکوک به آستانه توافق رسیده است. این مذاکرات پس از آن به نتیجه رسید که ایالات متحده، همزمان با آغاز تحریم‌های ایران، عراق را جهت افزایش تولید نفت خام خود تحت فشار قرار داده است.
بر اساس گزارش روزنامه «فایننشال تایمز»، این توافق که احتمالا در ماه جاری میلادی نهایی شود، حدود 400 هزار بشکه نفت در روز به بازارهای جهانی خواهد افزود و این گامی هرچند کوچک در مسیر مهار قیمت نفت همزمان با کاهش صادرات نفتی ایران به علت تحریم‌های امریکا خواهد بود.
روز جمعه قیمت هر بشکه نفت خام برنت به کم‌تر از 70 دلار رسید که به معنای کاهش 20 درصدی قیمت نفت در ماه گذشته بود. در اوایل ماه اکتبر قیمت نفت رکوردهای تازه‌ای را ثبت کرد و به بشکه‌ای 86 دلار رسید.
بیش از یک سال است که نفت خام پالایشگاه‌های کرکوک به بازارهای جهانی نمی‌رسد. این توقف در پی آن بود که پس از برگزاری همه‌پرسی ناکام استقلال اقلیم کردستان نیروهای وابسته به دولت مرکزی عراق وارد کرکوک شدند و نیروهای وابسته به اقلیم کردستان را از آن بیرون راندند. اختلافات بر سر نحوه اداره کرکوک سال‌هاست که از مسائل بحرانی در سیاست داخلی عراق است.
نفت عراق جایگزین نفت ایران
این روزنامه در گزارش خود آورده که تنها خط لوله برای صادرات نفت تولیدی در میدان نفتی عظیمی که در 1927 در شمال عراق کشف شد خط لوله‌های اقلیم کردستان است که از مرزهای شمالی عراق به ترکیه و از آنجا به بندر جیهان بر دریای مدیترانه می‌رسد.
مذاکرات درباره ازسرگیری صادرات نفت خام از کرکوک از سال گذشته آغاز شد، اما، به گفته سه مقام حاضر در مذاکرات، در هفته‌های گذشته با سرعت بیشتری پیگیری شد. ایالات متحده از هم‌پیمانان خود خواسته که حتی اگر شده یک بشکه نیز بر تولید و صادرات نفت خود بیفزایند تا خلأ کاهش تولید و صادرات نفت ایران به علت تحریم‌ها پر شود و قیمت نفت بالا نرود.
«دونالد ترامپ»، رئیس جمهور امریکا، هفته گذشته اعلام کرد که قیمت نفت را «پایین خواهد آورد» و گفت که چند خریدار نفت ایران را از تحریم‌ها معاف کرده چون نمی‌خواهد قیمت نفت به «بشکه‌ای 100 یا 150 دلار» برسد.
چرا امریکا عراق را از تحریم ها معاف کرد؟
این روزنامه در گزارش خود خبر داده که ایالات متحده به عراق اجازه داده که به واردات برخی کالاها ازجمله برق از ایران ادامه دهد، اما گفته می‌شود که امریکا دربرابر این معافیت انتظار دارد که عراق به مهار بحران قیمت نفت کمک کند.
وزارت خارجه امریکا در 8 نوامبر اعلام کرد که به تبادلات بازرگانی میان ایران و دیگر کشورها کاری ندارد اما تأکید کرد که «عراق می‌تواند در افزایش تولید نفت جهان سهمی به‌سزا داشته باشد». وزارت نفت عراق درخواست روزنامه «فایننشال تایمز» برای توضیح بیشتر در این باره را بی پاسخ گذاشت.
دو منبع مطلع به این روزنامه گفته‌اند که مذاکرات بغداد ـ اربیل هنوز به پایان نرسیده و چه بسا اندکی طول بکشد، اما همه تأکید کرده‌اند که این مذاکرات به احتمال قوی به توافق خواهد انجامید. این منابع افزوده‌اند که همه پالایشگاه‌های کرکوک هم‌اکنون فعال نیست و برای همین ازسرگیری تولید نفت به منظور صادرات آن ممکن است مدتی طول بکشد.
وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق نیز در 4 نوامبر اعلام کرد که با بازسازی و افزایش بهره‌وری خط لوله نفت خود به ترکیه ظرفیت انتقال آن را از 700 هزار بشکه در روز به یک میلیون بشکه رسانده است. در این بیانیه تأکید شده بود که این خط لوله «تولیدات نفتی پالایشگاه‌های تابع اقلیم کردستان» را منتقل و البته «دولت مرکزی عراق هم برای ازسرگیری صادرات نفت از کرکوک و مناطق پیرامون آن» از این خط لوله استفاده خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، این مذاکرات را «ثامر الغضبان»، وزیر نفت، و «فؤاد حسین»، وزیر دارایی عراق که یک سیاستمدار کرد و از نزدیکان مسعود بارزانی است، هدایت می‌کنند. هردوی اینان پیش‌تر توانستند رأی اعتماد لازم برای حضور در کابینه «عادل عبدالمهدی» را از مجلس عراق دریافت کنند.
پیش‌بینی می‌شود که فؤاد حسین با نفوذی که در اربیل دارد بتواند معامله کرکوک را به سرانجام برساند. پیش‌تر در سال 2015 عادل عبدالمهدی نیز طرحی برای توافق بغداد و اربیل بر سر درآمدهای نفتی تنظیم کرده بود که به نتیجه‌ای نرسیده بود.
نفت همچنان کانون اختلافات میان بغداد و اربیل
از سال 2003 و سرنگونی رژیم بعث در عراق، نحوه اداره مناطق نفت‌خیز شمالی در کرکوک و اطراف آن از مسائل اختلافی میان مقامات دولت فدرال عراق و مقامات اقلیم کردستان بوده است. در سال 2014، پس از حمله تروریست‌های داعش به موصل، نیروهای ارتش فدرال عراق از کرکوک عقب‌نشینی کردند و این به نیروهای وابسته به اقلیم کردستان (پیشمرگ) فرصت داد که کنترل امنیت کرکوک را به دست بگیرند. اما پس از اجرای همه‌پرسی استقلال کرستان، ارتش فدرال عراق بار دیگر وارد کرکوک شد و نیروهای پیشمرگ را بدون درگیری از کرکوک بیرون راند.
از اصلی‌ترین اختلافات اقلیم کردستان و دولت فدرال عراق این است که دولت فدرال در ازای استفاده از خط لوله نفت کردستان برای صادرات نفت خود، چه چیزی به کردستان خواهد پرداخت. گفتنی است که سال گذشته روسیه درراستای سیاست گسترش نفوذ خود در خاورمیانه این خط لوله را به مبلغ 3 میلیارد دلار خریداری کرد.
منابع مطلع به این روزنامه گفته‌اند که مذاکرات میان دو طرف بسیار حساس است و احتمالاً رسیدن به توافق نهایی پس از هماهنگی میان عالی‌ترین مقامات بغداد و مسکو انجام خواهد شد.
