انتخابات اسرائیل؛ آیا بالاخره کسی می‌تواند نتانیاهو را پایین بکشد؟

میدل ایست نیوز: صحنه سیاست اسرائیل این روزها اسیر “بازی تاج و تخت” است؛ رقابتی پرماجرا برای نشستن بر “تخت آهنین” نخست‌وزیری و تلاشی همه جانبه برای پایان دادن به دوران زمامداری مردی که ۱۰ سال است “تاج” را بر سر گذاشته: بنیامین نتانیاهو.

به گزارش بی بی سی، خود نتانیاهو معتقد است که رقبایش توان شکست ‌دادنش را ندارند و به همین دلیل به جرزنی روی آورده‌اند. او در ویدئویی که در ساعات پایانی روز پنج‌شنبه در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده، خودش را با لیونل مسی، فوتبالیست معروف آرژانتینی مقایسه کرده و می‌گوید چون رقبایش امکان شکست دادن تیمش (حزب لیکود) را ندارند، از داور می‌خواهند که “مسی” را – یعنی او را – اخراج کند.

نتانیاهو “روی کاغذ” بخت اصلی پیروزی در انتخابات زودرسی است که قرار است روز ۹ آوریل (۲۰ فروردین ۹۸) برگزار شود. اما همانطور که از پیام آخرش هویداست، نگران کارت قرمزی است که ممکن است از داور دریافت کند و سرنوشت انتخابات زیر و رو شود.

در این انتخابات چه خبر است و چه چیز موجب شده تا “بی‌بی” بعد از سالها که از بحران‌های پیاپی جان سالم به در برده، این‌چنین نگران “کارت قرمز” باشد؟ آیا واقعا این احتمال هست که دوران طولانی صدارت این چهره مهم سیاست اسرائیل به پایان برسد؟

چرا انتخابات پیش از موعد برگزار می‌شود؟

بر اساس قانون اساسی اسرائیل، انتخابات پارلمانی در این کشور باید در ماه یهودی حشوان (اوایل مهرماه) و هر چهار سال یک بار برگزار شود. دوره چهارساله بنیامین نتانیاهو نیز سال آینده خورشیدی به پایان می‌رسد. او بارها ابراز امیدواری کرده بود که تا پایان دوره (مهرماه ۹۸) برسرکار بماند.

اما مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم دادند و سرانجام، بی‌بی بر سر دوراهی انتخابات زودرس یا استعفا، انتخابات پیش از موعد را انتخاب کرد.

آویگدور لیبرمن، از متحدین کلیدی او که همراه با اعضای حزبش (حزب راستگرای “اسرائیل خانه ما”) در کابینه ائتلافی نتانیاهو حضور داشت، در اعتراض به آتش‌بس اسرائیل-حماس، استعفا کرده و موقعیت نتانیاهو به شدت شکننده بود. باقی احزابی که در ائتلاف با بنیامین نتانیاهو بودند، یکی بعد از دیگری به صف مخالفانش می‌پیوستند و خواستار استعفایش می‌شدند.

و سرانجام مساله احضار و بازجویی از نخست‌وزیر به دلیل پرونده‌های فساد بار دیگر اوج گرفت و احتمالش از هر زمان دیگری پررنگ‌تر شد. کمتر از دو هفته قبل از آغاز سال جدید میلادی، گروهی از وکلا که به نمایندگی از دفتر دادستانی در حال بررسی پرونده‌های بنیامین نتانیاهو بودند در ارزیابی نهایی پیشنهاد کردند که نخست‌وزیر برای دو پرونده به اتهام گرفتن رشوه احضار شود.

در یکی از این دو پرونده که به “مورد دو هزار” معروف است، نتانیاهو متهم شده که به صاحب روزنامه یدیعوت آخرونوت پیشنهاد کرده که در ازای چاپ مقالاتی در حمایت از او، مقررات دولتی را به شکلی تغییر بدهد که صاحب روزنامه سود ببرد. در پرونده دیگر معروف به “مورد چهار هزار” نیز او متهم است که در تغییر مقرارت مخابراتی به نفع یک میلیاردر صنعت مخابرات دست داشته است.

در نهایت نتانیاهو که در آستانه احضار و محاکمه قرار گرفته بود، برگ انتخابات زودرس را روی میز گذاشت و خودش را از گوشه رینگ بیرون کشید و فرصت پیدا کرد تا نفسی تازه کند. سال جدید میلادی آغاز شد و حالا او فرصت دارد تا خودش را برای انتخاباتی آماده کند که کماکان کسی جز او بخت نخست پیروزی نیست.

در نهایت نتانیاهو که در آستانه احضار و محاکمه قرار گرفته بود، برگ انتخابات زودرس را روی میز گذاشت و خودش را از گوشه رینگ بیرون کشید و فرصت پیدا کرد تا نفسی تازه کند. سال جدید میلادی آغاز شد و حالا او فرصت دارد تا خودش را برای انتخاباتی آماده کند که کماکان کسی جز او بخت نخست پیروزی نیست.

آیا مخالفان بختی برای شکست نتانیاهو دارند؟

به جز مساله احضار و بازجویی، موضوعات دیگری هم هستند که می‌توانند بر نتیجه انتخابات اسرائیل اثر بگذارند. مثلا اگر یک حمله “تروریستی” بزرگ رخ بدهد یا جنگی تازه دربگیرد، آرای شهروندان اسرائیلی به سوی گروه های تندروتر که مواضع سرسختانه ضد فلسطینی یا ملی‌گرایانه و امنیتی دارند، میل پیدا می‌کند.

اما فارغ از حوادث غیرقابل پیش‌بینی که ممکن است خارج از اختیار بازیگران این رقابت رخ بدهد، در میدان انتخابات، وضعیت رقبای بنیامین نتانیاهو تعریفی ندارد.

در جناح چپ که سالهاست از جایگاه نخست قدرت سیاسی و اداره کابینه جا مانده، وضعیت نسبت به یک دهه اخیر تغییر خارق‌العاده‌ای نکرده و کماکان انشعاب‌های پیاپی و اصرار چپ‌ها بر مذاکره با فلسطینی‌ها و حق تشکیل کشور مستقل فلسطین موجب شده تا اقبال این گروه افول کند. بر اساس آنچه در نظرسنجی‌ها دیده می‌شود این احتمال هست که حزب کارگر اسرائیل که زمانی برای سه دهه، حزب حاکم بی‌رقیب محسوب می‌شد، یکی از سخت‌ترین شکست‌هایش را تجربه کند.

در میان چهره‌های میانه‌رو که عموما میدان ستاره‌های نوظهور است، همانند انتخابات قبلی نام‌هایی مطرح هستند. یکی از آنها، بنی گرتس، یک ژنرال سابق ارتش است که به قول خودش با سیاست امنیتی راست‌گرا و سیاست اجتماعی چپ‌گرا، لباس سیاست به تن کرده. او در نظرسنجی‌ها – هر چند با اختلاف – بعد از نتانیاهو، نفر دوم است. و فعلا چشم‌اندازی برای اینکه حزبش در پارلمان اول شود و فرصت یابد با دیگران ائتلاف کند دیده نمی‌شود.

در جناح راست هم وضعیت تفاوت زیادی برای نتانیاهو ندارد. یکی از اصلی‌ترین دلایل این موضوع نیز، فقدان رقیبی سرشناس و جدی، درون حزب لیکود برای بینامین نتانیاهو است. به همین دلیل، اگر نتایج نظرسنجی‌ها درست از آب دربیایند و در سه ماه و نیم پیش‌رو اتفاق خارق‌العاده‌ای رخ ندهد و لیکود بار دیگر بیشترین کرسی‌های پارلمان اسرائیل را از آن خود کند، باز این نتیانیاهو است که در مقام رهبری این حزب، کارت‌های برنده برای تشکیل کابینه را در دست خواهد داشت.

همزمان، چهره‌های سرشناس دیگر دست راستی که احتمالا خود را در حد و اندازه نخست‌وزیری اسرائیل می‌بینند، خارج از لیکود، هر کدام در گوشه‌ای علم خودشان را بلند کرده‌اند و زیر نام حزبی دیگر – که برخی‌شان احزاب جدیدالتاسیس هستند – وارد این انتخابات شده‌اند. از زمانی که در میانه دسامبر، برپایی انتخابات زودرس اعلام شد، پنج حزب جدید اعلان موجودیت کردند تا به رقابتی وارد شوند که تا قبل از آن هم به شدت شلوغ و پرترافیک بود.

اما در نهایت به دلیل ویژگی‌های نظام سیاسی اسرائیل، بنیامین نتانیاهو هرگز نمی‌تواند به تنهایی اکثریت کرسی‌های پارلمان را به دست بگیرد و در هر حال به ائتلافی با دیگر احزاب دست راستی اسرائیل نیاز دارد. او همیشه استاد شکل‌دهی چنین ائتلاف‌هایی توصیف شده. اما اگر این بار در همراه کردن دیگران شکست بخورد – مثلا باقی دست راستی‌ها بگویند به دلیل پرونده‌های فساد حاضر نیستند با او ائتلاف کنند – آن وقت دوران صدارت طولانی‌مدت بی‌بی به پایان می‌رسد؛ سناریویی که می‌تواند به شورش درون حزب لیکود، بی‌ثباتی سیاسی قابل ملاحظه در اسرائیل و حتی برپایی انتخاباتی دیگر بعد از زمین زدن نتانیاهو منجر شود.