هماهنگی های عراق و سوریه برای عملیاتی گسترده برای پایان دادن به کار داعش

میدل ایست نیوز: دیدارهای اخیر «فالح الفیاض»، مشاور امنیت ملی عراق، با مقامات دمشق و آنکارا و اربیل نشان دهنده استراتژی آینده عراق در پرونده مرزهای این کشور با سوریه است. استراتژی ای که ظاهرا در دو راستای نظامی ـ امنیتی و سیاسی ـ اجتماعی است. به لحاظ نظامی ـ امنیتی تدارک برای «عملیات مشترک بزرگ» است و به لحاظ سیاسی ـ اجتماعی پیشنهاد تکرار تجربه «حشد عشایری» در شرق فرات را مطرح می کند.

به محض آنکه رئیس جمهور امریکا تصمیم خود برای خروج از شرق سوریه را اعلام کرد، جبهه ضد امریکا گزینه های پیش روی خود را روی میز گذاشت. کمیته چهارجانبه (روسیه، ایران، عراق، سوریه) در بغداد و دمشق جلساتی برقرار کرد و در نهایت، به گفته برخی منابع، درباره پر کردن خلأ ناشی از خروج امریکا به تصمیماتی رسید:

1. حفظ زمین های آزادشده در خاک عراق و سوریه و تقویت حضور نیروها در آن؛
2. آغاز مرحله اول عملیات پاکسازی در دو طرف عراق و سوریه (منطقه عکاشات و پیرامون آن در عراق، کوه غراب در سوریه)؛
3. آغاز عملیات نظامی بزرگی از سمت عراق و از سمت سوریه در مثلث مرزی عراق ـ سوریه ـ اردن تا قائم و بوکمال به این ترتیب که نیروهای عراقی با هماهنگی دمشق چند کیلومتر در خاک سوریه وارد شوند و راه ارتباطی تازه ای بسازند که مانع از راهیابی تروریست های داعش به این منطقه و حملاتشان به نقاط مرزی شود.

این عملیات طبق برآورد عراق 3500 مسلح و طبق برآورد سوریه 1500 مسلح داعش را هدف قرار می دهد و به گفته یک منبع مطلع در بالاترین سطح هماهنگی میان دو طرف انجام خواهد شد. این منبع تأکید کرد که «فقط برخی هماهنگی های لجستیک مانده تا موضوع اجرایی شود، چون قرار است حمله به تروریست ها به صورت مشترک انجام شود».

اگر این برآوردها که پایان دادن به کار داعش صرفاً یک موضوع زمانی است درست باشد، تحرکات کنونی خط بغداد ـ دمشق بیشتر به مرحله پس از داعش هم مربوط می شود. در این چارچوب است که دیدارهای فالح الفیاض در دو هفته گذشته با «بشار اسد» در دمشق و «خلوصی اکار» وزیر دفاع ترکیه و «حقان فیدان» رئیس دستگاه امنیت ترکیه در آنکارا و سپس «مسعود بارزانی»، رهبر حزب دموکرات کردستان در اربیل معنای تازه ای پیدا می کند.

منابع آگاه در دولت عراق تأکید کرده اند که هدف از این دیدارها تأکید بر نقش عراق در یافتن راه حل برای مشکلات منطقه است. به خصوص که این دیدارها بدون حضور ایران انجام شده و به نوعی پررنگ کردن «مواضع آشکار نخست وزیر عراق در میانه گرایی در تحولات منطقه ای است» ضمن اینکه «فیاض را جدا از اختلافات داخلی درباره آینده اش در دولت عبدالمهدی نشان می دهد، زیرا فالح الفیاض بیشتری در دولت عراق بیشترین روابط را با مقامات دمشق دارد».

منابع آگاه دیگر نیز تأکید کرده اند که سفر فیاض با هدف «تحمیل حضور بغداد به عنوان یک بازیگر منطقه ای در لحظه صحنه آرایی تازه در منطقه» است. به خصوص که دیگر نشانه های پایان جنگ در دمشق آشکار شده و همه در پی بازگشت به دمشق هستند و «عراق می تواند عاملی برای وساطت پیش دمشق باشد».

بر اساس اطلاعاتی که «الاخبار» به آن دست یافته در دیدار فیاض و اسد که نتیجه آن اعطای مجوز به عراق به اجرای عملیات نظامی علیه تروریست های داعش در خاک سوریه بود به مرحله پس از خروج نیروهای امریکایی نیز پرداخته شد. پیشنهاد عراق در این باره که دمشق موافقت اولیه خود را با آن ابراز کرد این بود که «مناطقی که امریکا از آنها خارج می شود دست نیروهای عشایری مسلح یا بسیج محلی بیفتد و هیچ نیروی خارجی حق دخالت در آن را نداشته باشد، به شرطی که فرماندهی این نیروها فقط و فقط با حکومت و ارتش سوریه باشد». این منابع افزوده اند که «بغداد و دمشق پروژه دیگری نیز برای شرق فرات در همکاری با حکومت و عشایر آن منطقه دارند که بسیار مهم است و قرار است طی آن تجربه عراق به سوریه نیز منتقل شود».

در ترکیه نیز هیئت عراقی در همین باره با طرف ترکیه ای مذاکره کرد. به گفته این منابع، مقامات ترکیه ای به هیئت عراقی گفته اند که منتظر تحرکات عراق ـ سوریه در ساختن این نیروها هستند، البته «در برآورد مواضع ترکیه همیشه باید عنصر غافلگیری را در نظر داشت، به خصوص که باید دید روسیه در مناطق غرب فرات چه خواهد کرد».

در این راستا، یک منبع عراقی که در هیئت همراه فیاض بوده گفت: «ترکیه یک منطقه کوچک می خواهد و نگران است که سوریه و عراق با حمایت ایران و روسیه دست به مقاومت دربرابر نیروهای ترکیه ای بزنند، برای همین به یک کمربند امنیتی آن هم فقط در مناطق کردنشین بسنده می کنند تا تضمین کنند که هیچ تهدیدی متوجه سنجار نباشد».

در اربیل نیز بارزانی این تحرکات عراق را پسندیده است. دردیدار اخیر رؤسای جمهور عراق و ترکیه طرفین بر ضرورت جلوگیری از ایجاد راه ارتباطی برای حزب کارگر کردستان که ترکیه آن را تهدیدی برای خود می داند تأکید کردند.