گردشگری در عراق

میدل ایست نیوز: پیگیری پرونده اقتصادی و سیاسی عراق از سال  2003 تا کنون به ضعف برنامه های دولت درحمایت و توسعه بخش گردشگری با وجود اهمیت اقتصادی آن به عنوان جایگزینی قابل توجه برای درآمدهای نفتی و اهمیت رسانه ای آن در ارائه یک تصویر درخشان از کشوراشاره دارد. این مسئله ناشی از عدم توجه به اهمیت گردشگری و عدم وجود طرح و برنامه برای حمایت و توسعه آن است.

به نوشته وبگاه خبری الفرات، کشور عراق دارای  شاخص هایی است که آن را در رأس کشورهای جذب کننده توریست قرار می دهد از جمله عراق دارای عناصر گردشگری است که از تاریخ وتمدن ریشه دار این کشور به عنوان اولین تمدنی که انسان شناخت ناشی شده است.

علاوه بر این، عراق دارای تنوع جغرافیایی در آب وهوا و تنوع طبیعی است، از شمال این کشور که دارای کوه ها و آبشارهاست تا جنوب که مرداب ها و پهنه های آبی را دربر می گیرد.

همچنین عراق دارای بعد مذهبی است که آن را به کشور مزارها و بقاع متبرکه تبدیل کرده است، چنانکه دراین خصوص کشوری در جهان را نمی توان یافت که با آن رقابت کند.

این سه عنصر اگر به درستی مورد استفاده قرار بگیرد، عامل جذب توریست از تمام نقاط کشور خواهد بود. بسیاری از آمارها از افزایش تعداد گردشگران ازحدود 1،5 ملیون در سال 2014 تا نزدیک به 3،5 ملیون در سال 2017 خبر می دهند.

بیشتر این گردشگران پس از بهبود و ثبات امنیتی که اخیرا عراق شاهد آن بوده است به این کشور آمده اند.

تعداد بسیاری از این گردشگران در بخش گردشگری دینی قرار می گیرند که معمولا به دلیل مدت زمان ورود و ماهیت مناسبت های مذهبی که برای برپایی آنها وارد کشور شده اند، درآمدهای اندکی برای عراق به همراه دارند، چرا که گردشگری مذهبی درعراق با مشابه آن در عربستان سعودی در موسم حج یا عمره متفاوت است، زیرا حج کنندگان و به عمره رفتگان اموال بسیاری در ازای سکونت و خواب و وغذا و رفت وآمد می پردازند در حالی که گردشگران مذهبی درعراق وبه عنوان مثال کسانی که در زمان زیارت اربعین امام حسین(ع) وارد کشور می شوند ربع مبلغی را که درعربستان یا سوریه و یا ایران می پردازند، پرداخت نمی کنند.

این امر دلایل متعددی دارد از جمله طبیعت مهمان نواز مردم عراق و ریشه داربودن مفاهیم بخشندگی و کرامت در شخصیت مردم و ایمان آنها و ترجیح ثواب اخروی بر اجر دنیوی است.

انحسار و تمرکز فعالیت های گردشگری بر گردشگری مذهبی حاکی از نادیده گرفتن جوانب دیگر گردشگری ( به جزاقلیم کردستان) است.

اگر گردشگری مذهبی به تنهایی قادر به جذب 3،5 ملیون نفر است، سرمایه گذاری کامل در بخش گردشگری می تواند بیش از دو برابر این رقم را جذب کند، چنانکه بسیاری از مطالعات حاکی از آن است که سرمایه گذاری کامل درپرونده گردشگری، سالانه قادر به جذب 10 ملیون گردشگراست، یعنی 10 درصد از کل بودجه عمومی کشور، در حالی که اخیرا دولت تصمیم به افزایش مالیات ها و تعرفه ها (در قانون بودجه 2018 ) برای به دست آوردن درآمدهای کافی برای تامین 10 درصد از بودجه کشور کرده است.

این بدان معناست که درآمدهای گردشگری به تنهایی می تواند با کل درآمدهای به دست آمده از مالیات ها و تعرفه های گمرکی برابری کند.

جایگاه گردشگری در عراق از کشورهای بسیاری چون مصر و لبنان که اقتصادشان به طور کامل بر گردشگری متکی است، کمتر نیست ولی متاسفانه عراق از این حقیقت استفاده نکرده است و درآمدهای مالی که در حال حاضر از گردشگری به دست می آید در مقایسه با آنچه می تواند باشد ناچیز است، چنانکه کمیته گردشگری  پارلمان عراق در سال 2017 خواستار دریافت تعرفه ای بالغ بر 50 دولار از هر زائر شد، با این حال درآمدهای به دست آمده اندک است.

با وجود تعدد بخش های دولتی  که اهمیت گردشگری را مورد توجه قرار داده اند و با وجود آموزشگاه ها و دانشکده های مرتبط با بررسی و توسعه گردشگری، هیچ یک از این بخش ها و اداره ها چون وزارت فرهنگ یا اداره کل گردشگری و آثار باستانی یا کمیته گردشگری پارلمان عراق و هیچ بخش دیگری ازتوانمندی های عراق در ایجاد پروژه های سرمایه گذاری گردشگری که می تواند جایگزین درآمد های حاصل از نفت دربودجه عمومی کشور باشد و اقتصاد عراق را از نوسانات قیمت آن در امان بدارد، استفاده نکردند همچنین توسعه زیرساخت های گردشگری عراق برای پذیرش تعداد زیاد گردشگران که می تواند فرصت های شغلی جدیدی ایجاد کند و روند عملیات تجاری را فعال کند و می تواند تاثیر مثبتی بر دیگر بخش های اقتصادی کشور داشته باشد.

ضعف بخش رسانه در معرفی عراق به عنوان قطبی از میراث های گردشگری جهان و کوتاهی سفارت ها و کنسولگری های عراق در خارج ازکشور در معرفی این جایگاه و تبلیغ گردشگری بر خوانندگان پوشیده نیست.

عراق از پیوستن تالاب های خود به فهرست میراث جهانی درسال 2016 که در زمان خود در ایجاد یک نوع فعالیت گردشگری حداقل در داخل کشور موفق بود، سودی نبرد.

بخش های مسئول در تبلیغ این امر در منطقه و جهان ناموفق بودند علاوه بر سهل انگاری دربرخورد با پرونده تالاب ها به طورکل و امکان ایجاد یک نمونه موازی درگردشگری به مانند آنچه در اقلیم کردستان وجود دارد و ییلاق های آن سالانه مقصد صدها هزار گردشگر عراقی و خارجی است چنانکه اربیل در سال 2014-2015 به پایتخت گردشگری عربی تبدیل شد ولی با مسئله تالاب ها با جدیت برخورد نشد، امری که باعث از دست رفتن فرصتی ارزشمند در کسب درآمد های مالی و ایجاد فرصت های شغلی جدید شد.

توجه به گردشگری و توسعه آن می تواند فواید متفاوتی برای عراق به همراه داشته باشد نه تنها از نظر افزایش درآمدهای مالی و ایجاد فرصت های شغلی جدید و تقویت اقتصاد کشور بلکه در ارائه چهره ای روشن و نویدبخش از عراق که همواره با تصویر سیاه دیکتاتوری و تروریسم تخریب شده است.