دلالت های سیاسی حضور هیئت مصری در جشن پیروزی انقلاب ایران

میدل ایست نیوز: دفتر حافظ منافع ایران در قاهره در 12 فوریه 2019 میزبان هیئتی دیپلماتیک به ریاست «خالد ثروت» معاون امور آسیایی وزیر امور خارجه مصر برای شرکت در جشن چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بود.

«ناصر کنعانی»، رئیس دفتر حافظ منافع ایران در قاهره در سخنرانی خود در این مراسم گفت که تهران در پی امنیت و ثبات در مصر است و دو کشور در آینده دور یا نزدیک روابط خود را گسترش خواهند داد و افزود که اگر مصر اراده سیاسی لازم را داشته باشد ایران آماده گام برداشتن در این مسیر است.

انتخاب این مناسبت برای حضور هیئت مصری در جشن ملی ایران پرسش هایی را درباره آینده این روابط پیش می نهد. در سال 1979، پس از سقوط حکومت شاه و برپایی انقلاب اسلامی در ایران، «انور السادات»، رئیس جمهور وقت مصر میزبان پادشاه تبعیدی ایران شد. اقدامی که به قطع کامل روابط ایران و مصر انجامید تا اینکه در 28 آوریل 1991 روابط دو کشور در سطح کاردار ازسر گرفته شد.

«حسن ابوطالب» مشاور مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک الاهرام به «المانیتور» گفت که مصر هر سال در این مراسم شرکت می کند اما هیچ گاه بازتاب رسانه ای پیدا نکرده است.

وزارت امور خارجه مصر حاضر به توضیح درباره این حضور نشد.

ابوطالب اظهارات کنعانی را اظهاراتی عادی خواند و افزود که «منافع ایران ایجاب می کند که روابط عادی با مصر برقرار کنند» و افزود که مصر هم مخالفتی با این موضوع ندارد هرچند شرط هایی برای آن تعیین می کند.

روابط مصر و ایران در دوره گذشته شاهد تحولات و تنش هایی بوده است. از مسائلی که اختلافات دو کشور را بیشتر کرد حمایت های مصر از عراق در جنگ با ایران بود. در سال 2004 هم مصر ایران را به تلاش برای تجسس در خاک مصر و ترور «یک شخصیت برجسته» که هویت وی فاش نشد متهم کرد.

اما روابط دو کشور در دوره حکومت «محمد مرسی» تا حد زیادی بهبود یافت و شاهد سفر رئیس جمهور وقت ایران به مصر بود.

در دوره «عبدالفتاح السیسی» سیاست های مصر در قبال ایران تا حد زیادی در گرو کشورهای خلیج است که حامی اصلی دولت السیسی پس از کودتای 2013 شمرده می شوند، به خصوص عربستان سعودی که تنش شدیدی در روابط با ایران دارد و هر کدام دست کم در سطح اظهارات مقامات، دیگری را خطری برای امنیت ملی خود می شمرد.

السیسی پیش از این اعلام کرد که مصر اجازه نمی دهد امنیت خلیج به خطر افتاده و افزود که اگر هر خطری علیه اعراب خلیج پیش آید مصر بی تردید وارد عمل خواهد شد. او درباره تحریم های امریکا علیه ایران نیز گفت که «بی ثباتی بر همه تأثیر می گذارد، هر کشوری که در منطقه بی ثبات باشد تأثیرش را ما هم خواهیم دید».

ابوطالب تأکید می کند که حضور هیئت مصری در دفتر حافظ منافع صرفا اقدامی پروتکلی است و می افزاید: «افزایش سطح روابط نیاز به نشانه های جدی تری مانند دیدار وزرای خارجه یا مذاکرات همکاری مشترک میان مقامات دو کشور مثلا در حاشیه یک نشست بین المللی دارد».

این همه در حالی است که کنعانی گاه و بیگاه از در جلب توجه مقامات مصری برمی آید. او در نوامبر 2018 در مقاله ای در یک روزنامه خصوصی مصری بابت ممنوعیت پخش فیلم های سینمایی ایران در جشنواره فیلم قاهره ابراز تأسف کرد. در 3 فوریه 2019 نیز در بازدید از نمایشگاه کتاب قاهره گفت که در پی افزایش روابط میان ناشران ایرانی و مصری در نمایشگاه های بین المللی کتاب دو کشور است.

ابوطالب تأکید می کند که مصر در پی عادی شدن روابط ایران با عربستان و دیگر کشورهای عربی است. «ایران قدرتش را از روابط گسترده با کشورهای منطقه می گیرد و اگر در پی بهبود این روابط برنیاید دودش به چشم خود ایران خواهد رفت».

به گفته ابوطالب برخی جریان های تندرو در ایران می خواهند که نفوذی خارج از چارچوب دولت ها در کشورهای دیگر داشته باشند و این برای مصر که کشوری سنی مذهب است حساسیت برانگیز است. او مدعی شد که همه مناسبات ایران در مصر با نهادهایی خارج از چارچوب دولت است و این معنایی جز دخالت در امور داخلی کشورها ندارد و خود ایران هم درمورد خودش اجازه چنین چیزی را نمی دهد.

ابوطالب تأکید می کند که مصر مطلقا خواستار شدت گرفتن تنش میان ایران و دیگر کشورها ازجمله امریکا یا دخالت نظامی برای کنترل ایران نیست چون چنین وضعیتی آثار منطقه ای شدیدی به خصوص در عرصه اقتصادی خواهد داشت و بی شک مصر از آن آسیب خواهد دید.