10 معنای توئیت ترامپ درباره جولان

ميدل ایست نیوز: پیام توئیتری «دونالد ترامپ» رئیس جمهور امریکا درباره به رسمیت شناختن «حاکمیت کامل اسرائیل» بر بلندی های جولان سوریه درمورد سیاست امریکا و قانون بین الملل و نقش سازمان ملل چنانکه در سال های گذشته به آن عادت کرده بودیم دلالت های بسیاری دارد.

با اینکه کشورهای عربی و غربی نسبت به این پیام ترامپ واکنش نشان دادند، اما واکنش سوریه و بسیاری کشورهای دیگر چه به لحاظ رسمی و چه به لحاظ مردمی بسیار ضعیف بود. شاید بخشی از این واکنش ضعیف به آن علت باشد که همگان منتظرند ببینند بیانیه پایانی ای که ترامپ قرار است امروز (دوشنبه) با حضور «بنیامین نتانیاهو» امضا کند چگونه خواهد بود و طرف صادرکننده آن کاخ سفید است یا کنگره امریکا. با وجود این از 10 معنا در این پیام توئیتری می شود سخن گفت:

1. حقوق بین الملل: پیام توئیتری ترامپ خلاف یکی از اصول اساسی میثاق سازمان ملل است که به موجب آن «سلطه بر خاک کشورهای دیگر به زور ممنوع است». همچنین خلاف اصل دیگری است که پس از جنگ جهانی اول مطرح شد و براساس آن تغییر مرز کشورها بدون توافق کشورهای درگیر ممنوع است.
2. چارچوب صلح: قطع نامه 242 سازمان ملل چارچوب اصلی مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل را تعیین کرده است. در بند اول این قطع نامه، شورای امنیت سازمان ملل تأکید کرده که «سلطه بر زمین ها ازطریق جنگ پذیرفته نیست و باید برای رسیدن به صلحی جامع و دائمی تلاش کرد و نیروهای نظامی باید از زمین هایی که در 1967 اشغال کرده اند خارج شوند».
3. در 14 دسامبر 1981 کنست اسرائیل «قانون جولان» را تصویب کرد که به موجب آن دولت موظف به سلطه قانون و دستگاه قضایی در این منطقه می شد. شورای امنیت در 17 دسامبر 1981 مخالفت خود را با این مصوبه اعلام کرد و مجمع عمومی سازمان ملل نیز هر ساله در قطع نامه خود مخالفت با اشغال جولان ازسوی اسرائیل و ضرورت عقب نشینی نیروهای اسرائیل از این بخش از خاک سوریه را اعلام می کند.
4. از آغاز کنفرانس صلح مادرید در 1991، ایالات متحده با دولت های گوناگون خود مذاکرات صلح سوریه ـ اسرائیل را هدایت می کرد. اما اگر این قانون تصویب شود، امریکا دیگر نقش واسطه خود را از دست خواهد داد و یکی از طرف های درگیر در ماجرا خواهد شد که از یک طرف دربرابر طرف دیگر دفاع می کند، به خصوص اگر این قانون ازجانب کنگره صادر شود و برای همه دولت های امریکا الزام آور باشد.
5. در چند دهه گذشته سوریه در مذاکرات خود با اسرائیل توانست اعتراف اسرائیل به آمادگی برای عقب نشینی کامل از جولان را بگیرد و کار به ترسیم خط مرزی دقیق برای استقرار نیروهای اسرائیلی کشید.
6. پرونده جولان از یک پورنده سیاسی به پرونده امنیتی تبدیل و ذیل مسئولیت های «نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد» (UNDOF) می رود. در نیمه ژوئیه 2018 پس از دیدار رئیس جمهور امریکا با رئیس جمهور روسیه طرفین بر حمایت خود از امنیت اسرائیل تأکید کردند و این نیروها را در روسیه برگرداندند. این موضوع بحث هایی را درباره احتمال معامله دو طرف بر سر جولان و شبه جزیره کریمه مطرح کرد.
7. چند روز پیش از سالروز حضور نظامی روسیه در شبه جزیره کریمه و اعلام سلطه خود بر این شبه جزیره، «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه امریکا اعلام کرد که این منطقه از نظر امریکا تابع اوکراین و تحت اشغال امریکاست. پذیرش سلطه اسرائیل بر جولان ازسوی امریکا باعث می شود که موضوع کریمه پیچیده تر از پیش شود.
8. به نظر کارشناسان حقوق بین الملل بعید نیست که چین نیز دست به اقدامی مشابه در دریای جنوبی چین بزند. این وضعیت مسائل تازه ای در روابط بین الملل ایجاد می کند و ممکن است به پایه گذاری جهانی تازه و متفاوت از آنچه پس از جنگ جهانی دوم می شناسیم بینجامد.
9. بلندپروازی های ترکیه: این اقدام امریکا، ترکیه را نیز به تثبیت حضور نظامی اش در منطقه «شاخه زیتون» و «سپر فرات» وامی دارد.
10. توئیت ترامپ با اعلام پیروزی کامل بر تروریست های داعش ازجانب «نیروهای دموکراتیک سوریه» همزمان شد. کردهای سوریه که یک سوم مساحت سوریه را در اختیار دارند و از حمایت نظامی امریکا برخوردارند همزمان با جشن پیروزی از دولت سوریه خواستند که آنها را به رسمیت بشناسد و مذاکرات برای تشکیل حکومت مختار را بپذیرد.

دربرابر اظهارات ترامپ، وزیر امور خارجه امریکا موضع دولت خود را به صورت خلاصه اینگونه توجیه کرد که وضعیت جولان بیانگر واقعیت فعلی در این منطقه است و فرصت ثبات در خاورمیانه را تقویت می کند.