سیاست درهای باز عراق در قبال کشورهای عربی؛ در جهت منافع تهران یا بغداد؟

میدا ایست نیوز:دولت عراق به تلاش‌های خود برای برقراری روابط همه‌جانبه با کشورهای عربی و بازیابی جایگاه اثرگذار خود و نیز پشت سر نهادن نگاه‌های شک‌آلود عربی به فرآیند سیاسی عراق در سایه اشغالگری امریکا و روابط نگران‌کننده با ایران، ادامه می دهد.

به گزارش روزنامه العربی الجدید، در همین رابطه، نشست سران سه کشور مصر، اردن و عراق در قاهره بر تقویت همکاری‌های سه‌جانبه در زمینه‌های اقتصادی‌، سیاسی و امنیتی متمرکز بود و هر سه کشور بر عزم خود در گسترش همکاری‌ها و هماهنگی‌های راهبردی به منظور برقراری ثبات در منطقه و یافتن راهکارهایی برای بحران‌های رویاروی کشورهای عربی تاکید کردند.

اگر چه ناظران امر همگی متفق القول هستند که اهتمام سران سه کشور نام‌برده بر مسائل محوری چون همکاری برای مبارزه با تروریسم و انعقاد توافق‌نامه‌های اقتصادی بوده است اما بُعد سیاسی نیز در این نشست سه‌جانبه حضوری پررنگ داشت به ویژه در رابطه با مسائلی همچون تلاش‌ها برای بازگرداندن سوریه به اتحادیه عرب و انتقاد از مواضع امریکا در قبال منظقه اشغالی جولان و مساله فلسطین گفت‌وگوهای مهمی در این نشست صورت گرفته است.

در بیانیه این نشست مذکور خواستار همکاری اطلاعاتی برای مبارزه با انواع مختلف تروریسم و مقابله با کسانی شد که از این آفت شوم حمایت مالی و تسلیحاتی می کنند و رسانه‌ها و پناهگاه‌های ایمن را در اختیارشان می گذارند. در ادامه این بیانیه سران سه کشور بر اهمیت تکمیل نبرد علیه تروریسم و تلاش برای ممانعت از انتقال عناصر ستیزه‎جوی تروریست به کشورهای منطقه که از عراق گریخته اند، تاکید کردند.

عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر و عبدالله دوم پادشاه اردن در نشست سه‌جانبه خود درمورد تقویت ارتباط و همکاری‌ اقتصادی میان سه کشور، گسترش شرکت‌های صنعتی و کشاورزی مشترک، همکاری در حوزه انرژی، زیرساخت‌ها و بازسازی عراق و افزایش مبادلات تجاری و تقویت سرمایه‌گذاری مشترک و گسترش مناسبات فرهنگی به بحث و تبادل نظر پرداختند و بر پروژه لوله‌کشی نفت از بصره به اردن و سپس به مصر برای صادرات نفت عراق به افریقا رایزنی کردند.

عبدالمهدی طی این نشست سه‌جانبه و دیدار با سران دو کشور مصر و اردن و همچنین ملاقات با دبیرکل اتحادیه عرب بر لزوم محقق ساختن توافق حداقلی میان کشورهای عربی درخصوص مسائل حساسی چون مساله فلسطین، پایان دادن به تحریم عربی علیه دولت سوریه و بازگرداندن این کشور به اتحادیه عرب و مخالفت با موضع امریکا در قبال الحاق منطقه اشغالی جولان به اسرائیل تاکید کرد.

این تحرکات عراق درست چند روز مانده به برگزاری کنفرانس سران کشورهای عربی در تونس انجام شد تا فضا برای مطرح ساختن دیدگاه عراق در قبال بحران‌های عربی در این کنفرانس فراهم شود.

در همین راستا باید گفت که ایران به دور از این تحرکات نخست وزیر عراق نبود به طوری که عبدالمهدی به محض بازگشت به بغداد با «حسن روحانی»، رئیس جمهور ایران که چندی پیش به عراق سفر کرده بود، تماس گرفت و وی را در جریان نتایج سفرش به قاهره و دیدار با سران دو کشور مذکور و مقامات اتحادیه عرب قرار داد.

منابع ایرانی عنوان کرده اند که روحانی در این تماس تلفنی خواستار همکاری منطقه‌ای علیه اقدام واشنگتن در به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر منطقه جولان شد و تاکید کرد که تجاوزات اسرائیل و تصمیمات نادرست امریکا، لزوم همکاری‌های تنگاتنگ میان کشورهای منطقه را در این برهه زمانی، بیش از پیش نمایان می کند تا ثبات به منطقه بازگشته و از وقوع تنش‌های جدید ممانعت به عمل آید.

این سخنان روحانی در راستای تلاش‌های ایران برای تشویق کشورهای منطقه برای در پیش گرفتن مواضع مخالف با تصمیمات امریکا و عدم پایبندی به تحریم‌های اعمالی واشنگتن علیه تهران مطرح می شود.

برگزاری کنفرانس عربی افریقایی از سوی گروه‌های شیعی عراق در بغداد با عنوان “مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی” که برخی از تشکل‌های سیاسی، شخصیت‌های امنیتی و روحانیون دینی در آن حضور داشتند، به نظر نمی رسد که امری تصادفی بوده باشد.

در کنفرانس یاد شده درخصوص یافتن راه‌حل‌هایی برای معضل تروریسم و افراط‌گرایی و مخالفت با درج جنبش‌های مقاومت در فهرست تروریسم بحث و رایزنی شد که این امر با اقدام امریکا و کشورهای غربی در گنجاندن حزب الله لبنان و گروه‌های نظامی عراقی نزدیک به ایران در لیست تروریسم بی ارتباط نیست فلذا می توان گفت که این کنفرانس در چارچوب تلاش‌های ناهمسو با تحرکات امریکا برای قطع بازوهای ایران در منطقه برگزار شد.

به نظر می رسد که مجموع تحرکات عراق با هدف شکل‌دهی به موضع واحد عربی و بین المللی علیه تحرکات امریکایی‌ها برای اعمال تحریم بر ضد طرف‌های همپیمان(ایران، سوریه، عراق و حزب الله) صورت می گیرد و دولتمردان عراقی در تلاش هستند که در سایه نیاز بسیاری از کشورهای عربی به بهبود وضعیت اقتصادی ضعیف خود و لزوم مقابله با تروریسم، به هدف مد نظر خود جامه تحقق بپوشانند.

در هر صورت، اختلاف‌نظرها در قبال تشریح علت اصلی تحرکات دولت عراق در میان کشورهای عربی به قوت خود باقی می ماند؛ در همین ارتباط برخی بر این باور هستند که این تلاش‌ها با هدف مرتفع‌سازی بحران‌های اقتصادی و امنیتی و بازگشت بغداد به آغوش کشورهای عربی و دور شدن از نفوذ ایران بر این کشور انجام می شود برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که این تکاپوهای دولت عراق در راستای تمایل ایران برای بکارگیری بغداد به عنوان اسب تروا برای نفوذ به کشورهای عربی و تعدیل مواضع این کشورها صورت می گیرد که نتیجه آن دور ساختن کشورهای عربی از هم پیمانی با امریکا و به شکست کشاندن تحریم‌های اعمالی واشنگتن علیه تهران است.