طرح عملیاتی ترکیه برای حل مساله آب عراق

میدل ایست نیوز: ترکیه با تعهد به اصول به اشتراک گذاری عادلانه، بهینه و معقول منابع آبی، جریان رود دجله را به عراق که با مشکل خشکسالی ناشی از کمبود بارش مواجه است، برقرار می سازد. طرح عملیاتی برای حل مشکلات آب، انرژی و زیرساخت های عراق توسط یک کارگروه 50 نفره آماده شده است و مراحل نهایی آن پس از مذاکره با مقامات عراقی شکل خواهد گرفت.

مقامات ترکیه در حال آماده سازی یک برنامه عملی دقیق در راستای یافتن راه حلی برای مشکلات زیرساخت های عراق به ویژه در زمینه آب و انرژی هستند. گزارش مربوط به این طرح توسط یک کارگروه 50 نفره تهیه شده که اعضای آن توسط ویصل ارولو، نماینده ویژه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در عراق، انتخاب شده است. این کارگروه روی 11 موضوع اصلی کار می کنند. طرح عملیاتی برای حل مشکلات انرژی و زیرساخت های عراق از جمله مدیریت آب پس از 5 جلسه که آخرین آن روز پنجشنبه گذشته در پارلمان ترکیه برگزار شده بود، تهیه شد. این برنامه که در زبان های ترکی، عربی و انگلیسی آماده شده، پس از مذاکره با مقامات عراقی تکمیل خواهد شد و پس از آن، در اسرع وقت به اجرا گذاشته می شود. در همین راستا، یک گروه 20 نفره از جمله ارولو روز 17 یا 26 جولای یک سفر رسمی به عراق خواهند داشت.

ارولو در جلسه روز پنج شنبه گفت که مقامات عراقی اجرای هر چه سریع تر پروژه های آبی را خواستار شده اند تا از طریق این پروژه ها، نرخ بیکاری را کاهش دهند و برای کشاورزان ایجاد درآمد کنند. ارولو افزود: «آنها همچنین برای پروژه های آب آشامیدنی در موصل و بغداد و همچنین ساخت سدها و حوضچه های آب اهمیت زیادی قائل هستند.»
خشکسالی و بارش کم یک مشکل بزرگ و اساسی در عراق به شمار می رود. کشاورزان و شهروندان مناطق الصلاحیه، المهنویه و الشامیه در استان دیوانیه و استان بصره تابستان سال گذشته در اعتراض به کاهش خدمات آب و تصمیم وزارت کشاورزی مبنی بر ممنوعیت کاشت برنج، ذرت سفید و زرد، کنجد، پنبه، ارزن و دانه های آفتابگردان تظاهرات کردند. (دولت عراق سال گذشته میلادی کشاورزی در بخش های وسیعی از زمین های زراعی پیشین را ممنوع اعلام کرد و کشاورزان را از کاشت دانه های زراعی استراتژیکی که منبع امرار معاش آنها به شمار می رفت، باز داشت. تظاهرات کنندگان تا چند روز برای نشان دادن اعتراض خود به این مساله یک تابوت را حمل می کردند که کشاورزی با تبری در دست در آن خوابیده بود.)

ترکیه خود برای پر کردن دریاچه پشت سد ایلیسو در نزدیکی مرز عراق به رود دجله وابسته است. عراق از مدت ها پیش سهم بیشتر از جریان آب رودخانه در میانه کمبود آب به ویژه در استان بصره در جنوب کشور را خواستار شده است.

کارگروه تشکیل شده به طور خاص بر حل مشکلات در استان بصره از جمله ممانعت از بروز بیماری های مرتبط با استفاده از آب آلوده، تمرکز دارد. از دیگر اولویت های این کارگروه ارتقاء زیرساخت های آبیاری مدرن و افزایش بهره وری خواهد بود. مطالعات این گروه در طی مطالعات خود دریافته اند که 90 درصد از کل آب های عراق در آبیاری استفاده می شود و این به این معناست که آب هایی که به هدر می روند یک مشکل اساسی هستند. ترکیه قصد دارد تجربیات خود را در این زمینه با عراق به اشتراک بگذارد.

اعتراضات گسترده ضد دولتی ماه جولای گذشته در بصره به علت مشکلات قطع برق، خیلی سریع به دیگر استان های جنوبی گسترش یافت و در نهایت به بغداد، پایتخت عراق، رسید. در طی این اعتراض ها که به کشته شدن ده ها نفر انجامید، بسیاری از ساختمان های دولتی نیز مورد حمله قرار گرفتند و تخریب شدند. کارگروه ترکی قصد دارد در اسرع وقت به کارشناسان عراقی، مهندسان و پرسنل فنی این کشور در زمینه مدیریت ضایعات، تصفیه فاضلاب و هیدرولوژی آموزش دهد. ارولو که وزیر جنگلداری و امور آبی ترکیه نیز هست، اوایل سال جاری میلادی به عنوان فرستاده ویژه ترکیه به عراق منصوب شد تا مسائل مرتبط با به اشتراک گذاری آب بین دو کشور را حل و فصل کند.

رجب طیب اردوغان در جلسه ماه ژانویه خود با برهم صالح، رئیس جمهوری عراق، تاکید کرد که در مدیریت آب عراق مشکلات جدی وجود دارد اما در صورتی که اقدامات لازم صورت بگیرند، این مشکلات را می توان ظرف چند سال آینده حل کرد چرا که عراق در سال جاری افزایش میزان بارش را شاهد خواهد بود. برهم صالح هم در این دیدار تاکید کرد که کشورش نمی خواهد مساله آب یک مشکل حل نشده بین دو کشور باقی بماند. او همچنین افزود که اقدام اردوغان در انتصاب یک نماینده ویژه برای حل این مشکل را گامی قابل توجه از سوی ترکیه می داند. حسین محمود الخطیب، سفیر عراق در آنکارا، در ماه فوریه در مصاحبه اختصاصی با روزنامه صباح گفت: «ما واقعا از تصمیم رئیس جمهوری رجب طیب اردوغان خوشحال هستیم، چرا که او یک نماینده شخصی برای سفر به عراق به همراه تیمی از کارشناسان برگزیده تا درباره مساله آب گفت و گو و به عراق برای غلبه بر چالش هایی که به ویژه در فصل خشکسالی با آن مواجه است، کمک کند.» او در ادامه تاکید کرد که مشکل آب در عراق یکی از مهم ترین مسائل موجود بین دو کشور همسایه است. اردولو در جلسه اخیر پارلمان درباره برنامه اقدام برای حل مشکلات مربوط به آب در عراق گفت: «رئیس جمهوری ما حقیقتا به دنبال بهبود روابط با عراق است. او شخصا بر برنامه اقدام نظارت دارد و از کار روی این برنامه کسب اطمینان کرده است. عراق برای ما بسیار مهم است. اگر روابط خود با عراق را گسترش دهیم، این یک قدم بزرگ برای خاورمیانه خواهد بود. همه به این مساله واقف هستند.»

منبع: روزنامه صباح