سیاسی

تلاش های سخت عراق برای دور ماندن از دشمنی ایران و آمریکا (بخش اول)

برخی از ناظران نگران این مساله هستند که شبه نظامیان شیعه عراقی که در جنگ علیه داعش آبدیده شده و تحت آموزش و حمایت ایران بوده اند، به جرقه ای برای آغاز درگیری تبدیل شوند.

نویسنده: کلوئی کورنیش

میدل ایست نیوز: چند ماه پیش قدرتمندترین رهبران سیاسی و نظامی عراق در کاخ ریاست جمهوری در بغداد گردهم آمده بودند تا تنها درباره یک مساله گفت و گو کنند: ممانعت از جنگ و درگیری ایران، نزدیکترین همسایه عراق، و ایالات متحده، قدرتمندترین متحد آن، در خاک این کشور. نشست 19 ماه مه در حالی برگزار شد که تنش های بین ایالات متحده و ایران بر سر برنامه هسته ای و اقدامات منطقه ای تهران خاورمیانه را به آستانه یک درگیری دیگر رسانده بود. دو هفته پیش از آن ایالات متحده با استناد به اقدامات تحریک آمیز ایران، یک گروه ناو هواپیمابر به خلیج فارس اعزام کرده بود. عراق که مرزی 1400 کیلومتری با ایران دارد و اکثریت جمعیت آن را مسلمانان شیعه تشکیل می دهند، نگران این بود که به صحنه درگیری ها تبدیل شود. عراق میزبان بیش از 5 هزار سرباز آمریکایی و مجموعه ای از گروه های شبه نظامی محلی شیعه وفادار به تهران است.

پس از سال ها درگیری از زمان حمله ایالات متحده به عراق در سال 2003 و سقوط صدام حسین، رهبران عراقی دیگر تاب تحمل مواجهه با یک جنگ جدید را ندارند. این کشور نفت خیز پس از یک برنامه نظامی 4 ساله برای شکست داعش که با پشتیبانی همزمان ایالات متحده و ایران صورت گرفت، تازه به آرامش نسبی رسیده است.

برهم صالح، رئیس جمهوری عراق، می گوید: «[عراق] موفقیتی است که پس از 4 دهه درگیری حاصل شده است. ما نه توان، نه انرژی، نه منابع و نه تمایلی به درگیر شدن در یک جنگ نیابتی دیگر نداریم.» صالح هشدار داده که آغاز یک خشونت جدید در عراق امید این کشور به بازسازی جامعه را نابود خواهد کرد. او می گوید نباید به همسایگان و متحدان عراق اجازه داده شود که بر موفقیت دشوار این کشور تاثیر منفی بگذارند: «ما می گوییم اول عراق، و نمی خواهیم که ثبات ما از بین برود. ما به اندازه کافی درگیری داشته ایم.»

برخی از ناظران نگران این مساله هستند که شبه نظامیان شیعه عراقی که در جنگ علیه داعش آبدیده شده و تحت آموزش و حمایت ایران بوده اند، به جرقه ای برای آغاز درگیری تبدیل شوند. برخی از این گروه ها چنان قدرتمند هستند که رهبران آنها در جلسه کاخ ریاست جمهوری حضور داشتند. قدرت گرفتن این گروه ها عمدتا با حزب الله، یکی گروه شبه نظامیان دیگر تحت حمایت ایران که به قدرتمندترین نیرو در لبنان تبدیل شده، مقایسه می شود.

واشنگتن تهدید علیه نیروها و تاسیسات آمریکایی در داخل عراق را آنقدر جدی تلقی كرده که كنسولگری خود در بصره را تعطیل و به خروج كارمندان دیپلماتیک غیر ضروری از بغداد دستور داده است.

دو طرف تاریخچه ای نسبتا طولانی با یکدیگر دارند. شبه نظامیان شیعه عراقی پس از حمله تحت رهبری ایالات متحده به عراق، با سربازان آمریکایی جنگیدند؛ اما در سال 2014 با فروپاشی ارتش منظم عراق و در حالی که داعش کنترل یک سوم کشور را به دست گرفته بود، شبه نظامیان تحت حمایت ایران زیر چتر یگان های بسیج مردمی یا حشد الشعبی علیه داعش بسیج شدند. شمار این نیروها با همراهی داوطلبانی که به فراخوان مذهبی برای اسلحه دست گرفتن علیه داعش پاسخ داده بودند، به حدود 100 هزار نفر رسید. ایفای نقش آنها در شکست دادن داعش سبب شد که در سال 2016 مبارزان حشدالشعبی وضعیت قانونی داشته باشند و پس از آن هم این گروه توانست در انتخابات سراسری سال گذشته قدرت سیاسی قابل توجهی به دست آورد. افرادی که در اواسط دهه 2000 دیپلمات های آمریکایی تروریست می انگاشتند، در یک رای گیری قانونی به مجلس عراق راه یافتند.

بسیاری در عراق نیروهای حشدالشعبی را به دلیل ممانعت آنها از رسیدن داعش به بغداد ستایش می کنند. با این حال، افزایش قدرت سیاسی و اقتصادی آنها از سال 2018 برای کشور ضعیف عراق بیشتر به یک چالش تبدیل شده است. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، سال گذشته گفت كه شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران «حاكمیت و تمامیت ارضی» عراق را به خطر انداخته اند.

بسیاری از رهبران حاضر در نشست در کاخ ریاست جمهوری در بغداد در خفا یا طرفدار تهران هستند یا واشنگتن. یک مقام ارشد عراق می گوید که بی طرفی این کشور در دشمنی ایالات متحده و ایران عده ای را در تهران ناامید و خشمگین کرده؛ با این حال، در جلسه مذبور بار دیگر بر این موضع گیری (بی طرفی) تاکید شده است.

ساعاتی پس از این جلسه بود که یک موشک کاتیوشا به منطقه سبز بغداد که سفارت بزرگ ایالات متحده در آن واقع است، برخورد کرد. تحلیلگران پیشتر هشدار داده بودند كه ایران ممکن است دشمنی آمریکا را از طریق حملات نامتقارن توسط نیروهای تحت حمایت خود در منطقه تلافی کند. این حمله تنها یکی از حملات توسط گروه های ناشناس به اهداف آمریکایی در عراق در ماه های مه و ژوئن بود. این حملات با چند مورد خرابکاری در تانکرها و زیرساختهای نفتی در خلیج فارس همزمان بودند. پومپئو ایران را مسئول این حملات خواند؛ اما ایران هر گونه دست داشتن در این حملات را رد کرده است. هیچ گروهی هم تا کنون مسئولیت این حملات که هیچ کشته ای بر جا نگذاشتند را بر عهده نگرفته است. ماریا فانتاپی، مشاور ارشد گروه بین المللی بحران در زمینه عراق، می گوید: «این راهی برای آزمایش حد و حدود آمریکایی ها بود. هر کسی که مسئول این حملات بوده به خوبی می دانسته که خط قرمز دولت ترامپ خونریزی است.»

نگرانی ایالات متحده پیش از جلسه در کاخ ریاست جمهوری در بغداد آشکار بود چرا که پومپئو در اقدامی غیرمنتظره جلسه خود با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، را در برلین لغو کرد تا سفری به بغداد داشته باشد. او در این سفر از نگرانی دولت خود درباره گروه های مسلح عراقی تحت حمایت ایران سخن گفت، اما آشکارا به هیچ گروه خاصی اشاره نکرد. بسیاری همچنان معتقدند واشنگتن که شاهد قدرت گرفتن افراد ضد ایرانی است، در تخلیه کارمندان غیر ضروری از بغداد زیاده روی کرده است. هشام الهشامی، یک مشاور مبارزه با تروریسم دولت عراق، می گوید: «وزارت اطلاعات آمریكا موضع تعصبی دارد و می خواهد آن را اثبات كند.» (این مطلب ادامه دارد.)

منبع: فایننشال تایمز

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا