اقتصادیسیاسی

سند اقتصادی «معامله قرن»، حرف های کهنه در قالبی تازه

بسیاری از طرح هایی که در سند اقتصادی «معامله قرن» مطرح شده به پروژه هایی مربوط می شود که هم اکنون در حال اجراست.

میدل ایست نیوز: چند تحلیلگر سیاسی در واکنش به انتشار بخش اقتصادی طرح امریکا برای صلح میان فلسطین و اسرائیل، موسوم به «معامله قرن»، تأکید کردند که برخی از پروژه های اصلی این طرح چیزی جز احیای پیشنهادهای شکست خورده پیشین نیست.

در این آنچه روز گذشته از این طرح پرده برداری شد، موضوع ایجاد صندوق سرمایه گذاری جهانی برای تقویت اقتصاد فلسطین و کشورهای همسایه آن در 179 پروژه در عرصه زیرساخت ها و اشتغال پیشنهاد شده است.

«شاؤول آریلی»، مذاکره کننده سابق اسرائیلی در مذاکرات صلح، تأکید کرد که بخش زیادی از آنچه در این طرح آمده سخن تازه ای نیتس.

او که هم اکنون عضو مرکز همکاری اقتصادی است که از راه حل دو کشوری برای حل مناقشه فلسطین و اسرائیل حمایت می کند گفت که اکثر این پیشنهادها در زمان «باراک اوباما» مطرح شده بود.

«جارد کوشنر» که از وی به عنوان طراح این طرح یاد می شود تأکید کرد که در طراحی این نشست آسیب شناسی طرح های پیشین بررسی شده است و افزود که «سعی کردیم نقاط مثبت تلاش های سابق را بگیریم و آن را نوسازی کنیم تا کار پیش برود».

سندی که دیروز در 40 صفحه منتشر شده کاهش نسبت فقر در میان فلسطینیان به نصف و افزایش حجم آب بهداشتی برای فلسطینیان به دو برابر را از اهداف این طرح اعلام کرده است.

«طارق باکونی»، تحلیلگر گروه بین المللی بحران، معتقد است که این طرح «حتی در برخی جنبه های اقتصادی ابتکاری اش هم که به حداقل انتظارات می پردازد متقاعدکننده نیست».

بسیاری از چهره های سیاسی و تحلیلگران جهان عرب تلاش دولت امریکا برای تفکیک بخش اقتصادی طرح صلح از بخش سیاسی را مایه استهزا قرار داده اند.

اما «محمد ابو جیاب»، کارشناس اقتصادی فلسطینی در غزه، تأکید می کند که طرح اقتصادی معامله قرن همچنان از بخت موفقیت برخوردار است.

به نظر او در این طرح امکانات اجرایی پیش بینی شده است: اموال خلیج، سیاست تأثیرگذار امریکا، توافق در سطح منطقه برای تحقق منافع مشترک.

جاده ای برای اتصال کرانه باختری به غزه

یکی از پیشنهادهای این طرح کشیدن بزرگراه و چه بسا یک خط ریلی میان کرانه باختری و غزه است که از وسط اسرائیل می گذرد. برای این پروژه 5 میلیارد دلار پیش بینی شده است.

کوتاه ترین فاصله میان کرانه باختری و غزه 35 کیلومتر است. این منطقه هم به لحاظ جغرافیایی و هم به لحاظ سیاسی از هم جدا هستند. اولی را محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، اداره می کند و دومی را جنبش حماس که گروهی اسلام گراست.

توافق نامه های صلح پیشین کشیدن جاده ای امن به طول 47 کیلومتر میان غزه و الخلیل را مطرح کرده بودند. در آن طرح ها هم کشیدن خط آهن و پل و مونوریل پیش بینی شده بود.

اما تنش های سیاسی و ریخته شدن خون های بسیار و درگرفتن سه جنگ میان اسرائیل و حماس و شکست مذاکرات صلح در سال 2014 همه این طرح ها را نقش بر آب کرد.

«تساحی هنجبی»، وزیر مشاور در دولت اسرائیل، می گوید: «فلسطینی ها همیشه خواسته اند که بدون نظارت و بازرسی اسرائیل میان این دو منطقه تردد کنند».

هنجنی به رادیو اسرائیل گفت که چنین چیزی بسیاری خوب است «به شرطی که غزه دیگر مرکز تروریسم سرسپرده ایران نباشد، یعنی چنین چیزی نه امروز و نه در آینده نزدیک عملی نخواهد شد».

از دیگر پیشنهادی این طرح بهبود وضعیت گذرگاه های مرزی غزه با مصر است. مصر به علت نگرانی های امنیتی گذرگاه رفح را در بیشتر اوقات بسته نگه داشته است. این گذرگاه اصلی ترین شاهراه غزه به جهان پیرامونی است.

محمود عباس چندی پیش امریکا و اسرائیل را به کوتاهی در اجرای این طرح متهم کرد و گفت که اسرائیل به موجب توافق نامه اسلو متعهد به ساخت این گذرگاه شده اما به تعهد خود عمل نکرده است.

نیروگاه های برق

در طرح «معامله قرن» به روزسازی تنها شبکه برق غزه با هزینه 590 میلیون دلار مطرح شده است. غزه سال هاست که مشکل قطعی طولانی مدت برق دارد. پیش بینی شده که در اولین سال اجرای این پروژه ساعت های اتصال برق حداقل روزانه 16 ساعت باشد.

پیش از این قطر مذاکراتی را با مقامات اسرائیلی برای کشیدن شبکه برق تازه و اتصال آن به برق اسرائیل را با هزینه قطر آغاز کرده بود. درصورت اجرای پروژه پیشنهادی قطر به تولید برق غزه 100 مگاوات افزوده می شود و 120 مگاوات هم از اسرائیل می رسد. مسئولان غزه حجم نیاز این منطقه به برق را 500 تا 600 مگاوات برآورد کرده اند.

در طرح «معامله قرن» 1.2 میلیارد دلار در قالب وام و وام بلاعوض بخش خصوصی برای ایجاد نیروگاه های برق در الخلیل و جنین در کرانه باختری پیش بینی شده است.

صندوق سرمایه گذاری فلسطین، صندوقی اساسی در فلسطین است که براساس این طرح متولی ساخت نیروگاه در جنین می شود. این صندوق هزینه ساخت این نیروگاه  را 600 میلیون دلار برآورد کرده که همان مبلغی است که در طرح کوشنر در نظر گرفته شده است.

کلنگ این طرح در سال 2016  زده شد. اما یک منبع آگاه تأکید کرد که در صورت اتمام این پروژه هم راه اندازی آن بدون گاز ممکن نیست و رسیدن گاز به کرانه باختری بدون موافقت اسرائیل ممکن نخواهد بود.

مراکز تصفیه آب در غزه

در طرح اقتصادی «معامله قرن» سرمایه گذاری های کلان در بخش زیرساختی تأمین آب بهداشتی و آب شرب در نظر گرفته شده است. ازجمله ایجاد مرکز تصفیه آب برای تأمین آب شرب ساکنان غزه برای دوبرابر سهم هر فرد در بازه ای پنج ساله.

حکومت فلسطین با همکاری نهادهای بین المللی از جمله اتحادیه اروپا و بانک سرمایه گذاری اروپا و بانک توسعه اسلامی پروژه کلانی را برای تصفیه آب و تأمین بهداشتی در غزه آغاز کرده است.

در سال 2018 اتحادیه اروپا اعلام کرد که برای حمایت از این پروژه 456 میلیون یورو پرداخت می کند. در آوریل گذشته نیز اتحادیه اروپا از پیشرفت بسیار در مذاکرات فلسطینیان و اسرائیلی ها برای ورود تجهیزات لازم برای این پروژه خبر داده بود.

میدان گازی «غزه مارین»

از دیگر پیشنهادهای تیم ترامپ وامی به ارزش یک میلیارد دلار برای میدان گاز طبیعی در نزدیکی ساحل غزه است. این میدان گازی در حال حاضر در مالکیت صندوق سرمایه گذاری فلسطین است.

این صندوق هزینه استخراج گاز از این میدان را یک میلیارد دلار برآورد کرده که همان است که در طرح امریکا نیز آمده است.

تحلیلگران تأکید می کنند که اجرای پروژه استخراج گاز از این میدان در 10 سال گذشته بارها به علت اختلافات سیاسی داخلی فلسطینیان و نیز اختلافات با اسرائیل به تعویق افتاده است. البته عوامل اقتصادی را هم در این باره نباید از نظر دور داشت.

در سال 2018، شرکت رویال داچ شل سهم 55 درصدی خود از این میدان گازی را صندوق سرمایه گذاری فلسطین واگذار کرد.

میدان گازی غزه مارین در 30 کیلومتری ساحل غزه و میان میدان های گازی عظیم لوتیان اسرائیل و ظُهر مصر قرار دارد و حجم ذخایر آن بیش از 300 میلیارد متر مکعب برآورد شده است.

این میدان گازی فرصتی مهم برای فلسطینیان جهت استفاده از ثروت های کلان ناشی از فروش گاز و کمک به توسعه این سرزمین بوده است.

منبع
رویترز

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا