سیاسینگاه خاورمیانه

«سعد الحریری»، آشوب و احتمال کودتا در لبنان

تلاش برای یافتن نامزد مناسب برای جانشینی «سعد الحریری» به علل گوناگون به بن بست رسیده است.

نویسنده: غسان مایل روبیز

میدل ایست نیوز: لبنان در جست وجوی نخست وزیری است که بر جای «سعد الحریری» که در 29 اکتبر پس از تظاهرات گسترده علیه بحران اقتصادی و فساد در دولتش استعفا داد بنشیند. اما سؤال این است که چه کسی جانشین الحریری خواهد شد. آیا پس از سعد الحریری آشوب لبنان را فراخواهد گرفت؟

در 14 نوامبر، اخبار غیر رسمی از نامزدی «محمد الصفدی» برای نخست وزیری مطرح شد. الصفدی شخصیتی ثروتمند و جنجال برانگیز است. انتخاب او نتیجه اشتباه محاسباتی بزرگ تیم «میشل عون»، رئیس جمهور لبنان، بود. عقب نشینی فوری الصفدی از این نامزدی هیچ کس را غافلگیر نکرد.

با استعفای الحریری، قدرت منحصرا به دست سه گروه افتاد: جریان آزاد ملی که وابسته به رئیس جمهور لبنان است، حزب الله، و جنبش امل. این سه گروه از آغاز می کوشند که الحریری را به تشکیل دولتی نیمه سیاسی نیمه تکنوکرات متقاعد کنند. اما الحریری همچنان بر گزینه دولت غیر جناحی کاملا تکنوکرات تأکید دارد.

اما چرا همه دنبال نخست وزیری سعد الحریری هستند؟ الحریری با شخصیت انعطاف پذیر و توانایی اش در برقراری روابط نزدیک با گروه های وابسته به ایران در عین امکان استفاده از روابط گسترده اش با عربستان و کشورهای خلیج، فردی بدون جانشین در لبنان است.

ضمن اینکه تیم میشل عون می خواهند او در قدرت بماند تا آنها را با مشکلات لبنان تنها نگذارد. همچنین روابط الحریری با کشورهای غربی که متعهد به کمک های مالی به لبنان هستند بسیار کارگشا می تواند باشد.

اما الحریری برای بازگشت به نخست وزیری شرط های خودش را دارد. او می خواهد از نظام سیاسی جناحی ای که در آن نیروهای سیاسی مخالف در کارهایش سنگ اندازی کنند خلاص شود. سازوکار پیشنهادی وی برای این کار تشکیل دولت غیر جناحی است.

ازسوی دیگر، جست وجوی نامزد مناسب برای جانشینی الحریری به علل گوناگون به بن بست رسیده است. سه نخست وزیر سابق لبنان پیش از این خواستار بازگشت سعد الحریری شدند و با نامزدی الصفدی مخالفت کردند. هیچ نامزد دیگری نیز توجه چندانی را به خود جلب نکرده است.

چند گروه به دنبال نخست وزیری الحریری هستند: حکومت او را می خواهد چون تعامل با او راحت است، مخالفان در خیابان هم امیدوارند او بتواند دولت غیر جناحی تشکیل دهد.

در این میان آنچه بیش از شخص نخست وزیر اهمیت دارد، میزان مخالفت حزب الله و متحدانش با اوست.

نیروها در حال حاضر در حال وزن کشی هستند. حکومت العون در حال مقایسه هزینه پذیرش مطالبات مردم با هزینه ماندن در قدرت و افتادن به انزواست. مخالفان در خیابان هم در حال مقایسه هزینه ماندن عون در قدرت و کشیده شدن اوضاع به سمت نامعلوم با خطر زندگی در کشوری بدون آینده روشن هستند.

در پس این جمود سیاسی، طرفین آماده برخی انعطاف ها هستند. حزب الله به نحوی قابل ستایش از تظاهرات مردم حمایت کرد و در پی برهم زدن تظاهرات برنیامد. کاربران شبکه های اجتماعی تصویری از «علی عمار» که از چهره های حزب الله است نشان دادند که در میان تظاهرات کنندگان حاضر شده بود.

تظاهرات کنندگان هم نسبت به بازگشت الحریری به رأس دولت تکنوکرات انعطاف نشان داده اند. اخیرا معترضان سندی منتشر کرده اند که یکی از مفاد آن انتقال قدرت در 18 ماه است.

شایعاتی در میان است که مبنی بر اینکه احتمالا میشل عون، سعد الحریری را با اختیارات کامل برای تشکیل دولت دلخواهش مأمور خواهد کرد. اما معلوم نیست دولت غیر جناحی بتواند از سد مجلس عبور کند. و این وضعیت کشور را پیچیده تر خواهد کرد.

از سوی دیگر، آشوب ناشی از تأخیر در تشکیل دولت ممکن است احتمال کودتای نظامی برای پایان نابه سامانی را تقویت کند. لبنان پیش از این چند بار شاهد کودتاهای نظامی بوده که همه شکست خورده است. در میان این کودتاها، باید از کودتای خود میشل عون در روزهای جنگ داخلی لبنان یاد کرد که فقط توانست در مناطق مسیحی نشین قدرت خود را تحکیم کند. در سایه وجود شبه نظامیانی مانند حزب الله و جامعه مدنی قدرتمند موفق شدن کودتای نظامی در لبنان بسیار بعید است.

در وضعیت ناامیدی و بن بست، همه گروه ها به منابع قدرت خارجی نیازمند می شوند. شاید نزدیک شدن دست کم تاکتیکی ایران و عربستان بتواند باعث کاهش فشارهای حزب الله و رها شدن لبنان از دست الحریری شود.

خلاصه اینکه هر یکی از گزینه های پیش روی لبنان مشکلات خودش را دارد. مخالفان هنوز سران مشخصی ندارند و نزاع های داخلی قدرت اوضاع را آشفته تر کرده است.

منبع
لوبلاگ

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا