خبر اولسیاسی

بخت بالای مصطفی کاظمی برای تشکیل دولت؛ عدد 3 در عراق خوش شانسی می آورد؟

یکی از عوامل مهمی که بخت نامزد جدید نخست وزیری را برای تشکیل دولت افزایش می دهد، توانایی او در ایجاد توازن در روابط عراق با ایالات متحده و ایران است.

نویسنده: عروا ابراهیم

میدل ایست نیوز: دو نامزد پیشین برای تشکیل دولت در عراق شکست خوردند و اکنون، امید بر این است که مصطفی الکاظمی، یکی از چهره های مطرح در میان نخبگان سیاسی و رئیس سازمان اطلاعات این کشور، بتواند در این امر موفق شود. نامزدی کاظمی برای نخست وزیری عراق روز پنجشنبه توسط برهم صالح، رئیس جمهوری این کشور، در کاخ ریاست جمهوری در بغداد و در حالی اعلام شد که نمایندگان اکثر بلوک های سیاسی عراق نیز حضور داشتند.

تنها چند دقیقه پیش از نامزدی کاظمی، عدنان الزرفی، فرماندار پیشین نجف و فرمانده بلوک شبه نظامی نصر، انصراف خود را از نامزدی برای نخست وزیری اعلام کرده بود. این اتفاق تنها چند هفته پس از کناره گیری محمد علاوی، وزیر پیشین ارتباطات، از نامزدی نخست وزیری رخ داد؛ علاوی در مواجهه با مخالفت های شدید گروه های سیاسی بانفوذ و جنبش مردمی ضددولتی که در ماه دسامبر به کناره گیری عادل عبدالمهدی از نخست وزیری انجامیده بود، از تشکیل دولت انصراف داد.

شکست متمادی این افراد در تشکیل دولت سبب شده عراق در بیش از سه ماه گذشته، در میانه مواجهه کشور با شیوع ویروس کرونا و آشفتگی های ناشی از ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس ایران، دولت کارآمدی نداشته باشد. اگرچه شیوع ویروس کرونا اندکی جنبش تظاهراتی را آرام کرده، اما اعضای آن مخالفت خود را با نامزدی کاظمی نشان داده اند. با این حال، برخی تحلیل گران معتقدند که این نامزد جدید نخست وزیری از حمایت لازم طیف های سیاسی عراق و بانفوذترین متحدان خارجی این کشور یعنی ایران و ایالات متحده برای تشکیل دولت پیش از پایان مهلت 30 روزه، برخوردار است.

بازی مطابق قواعد

علاوی نتوانست موافقت احزاب سنی، کرد، و شیعه را در رابطه با کابینه ای که تشکیل داده بود، به دست آورد، اما الزرفی که مسئولیت تشکیل دولت در 17 مارس به او محول شد، حتی نتوانست کابینه تشکیل دهد چرا که اساسا با مخالفت یکپارچه رهبران شیعه، سنی و کرد مواجه بود.

سجاد جیاد، تحلیلگر مستقل عراقی، گفت: «دلیل اصلی مخالفت ها با زرفی این بود که بسیاری او را چهره ای با روابط خیلی نزدیک با ایالات متحده می دانستند. او همچنین با وتوی ایران مواجه شده بود، چون این کشور نمی خواست شاهد روی کار آمدن یک نخست وزیر بدون جلب موافقت خودش باشد.» رناد منصور، رئیس ابتکارعمل عراق در چتم هاوس، هم گفت: «ایران رد زرافی را به هدف و نشانه ای از موفقیت خود در تاثیرگذاری بر امور در عراق پس از قاسم سلیمانی تبدیل کرده بود.» به گفته منصور، ظاهرا کاظمی که «مطابق قواعد» بازی می کند، برخلاف نامزد پیش از خود، از حمایت طیف های گوناگون سیاسی عراق برخوردار است. جیاد در این باره گفت: «مراسم پنجشنبه با هدف نشان دادن اتحاد سیاسی در رابطه با کاظمی و اینکه نامزدی او تایید می شود، برگزار شد. این خود یک تفاوت بزرگ با شرایط دو نامزد پیشین است که از همان ابتدای امر از چنین حمایت عمومی برخوردار نبودند. این، احتمالا عاملی است که به نخست وزیری کاظمی کمک می کند.»

به نظر می رسد یکی از دلایل اصلی این اجماع در حمایت از کاظمی، تمایل او به حفظ نظام سیاسی موجود در عراق باشد؛ نظام ایجاد شده پس از حمله سال 2003 ایالات متحده به این کشور که قدرت را در میان خطوط قومی و فرقه ای تقسیم می کند. عراقی هایی که در جنبش اعتراضی چند ماه گذشته شرکت داشته اند نیز کاظمی را تجسم همین نظام می دانند. آنها که کارزاری برای براندازی این نظام آغاز کرده اند، از فساد، طرفداری و ناتوانی این نظام در ایجاد فرصت های شغلی و خدمات اولیه به شهروندان عراقی شکایت دارند.

روابط خارجی

یکی دیگر از عوامل مهمی که بخت نامزد جدید نخست وزیری را برای تشکیل دولت افزایش می دهد، توانایی او در ایجاد توازن در روابط عراق با ایالات متحده و ایران است.

کاظمی در سال 1985 و زمانی که هنوز یک دانشجوی حقوق بود، از عراق گریخت و نهایتا در بریتانیا ساکن شد و شهروندی این کشور را دریافت کرد. او در دهه های 1990 و 2000 به عنوان خبرنگار کار کرد و در سال 2012 مدرک حقوق خود را گرفت و در سال 2016 رئیس سازمان اطلاعات عراق شد.

تحلیلگران معتقدند کاظمی در دوران فعالیت کاری خود روابطش با ایالات متحده را تقویت کرده و احتمالا از حمایت آنها برای نخست وزیری برخوردار است. منصور گفت: «کاظمی زمان زیادی را در ایالات متحده گذرانده است. او یک ملی گرای سکولار عراقی است که از حمله ایالات متحده حمایت کرده و سابقه روابط طولانی با رسانه ها در واشنگتن را داشته است.» جیاد هم یادآور می شود که کاظمی روابط نزدیکی با واشنگتن دارد و از نظر سیاسی به حیدر عبادی، نخست وزیر پیشین، نزدیک است که به دلیل برقراری توازن در روابط با آمریکا و ایران مشهور بود.

تحلیلگران همچنین باور دارند که انتصاب کاظمی بازتاب پشتیبانی حمایت ایران از او و نشانه ادامه نفوذ تهران بر امور در بغداد پس از ترور سردار سلیمانی و ابومهدی مهندس، جانشین فرمانده نیروهای حشد الشعبی، است. جیاد گفت: «بیشتر بلوک ها و احزاب در صحنه سیاسی عراق از جمله فتح که روابط نزدیکی با ایران دارد، از نامزدی کاظمی حمایت کرده اند. در حال حاضر به نظر می رسد که بر سر او اجماع سیاسی وجود دارد. این سناریو (کناره گیری زرفی و نامزدی کاظمی) نشان می دهد که ایران اگرچه در عراق شکست خورده به نظر می رسید، اما توانایی بازگشتی قدرتمند را داشته است.»

چالش های پیش رو

کاظمی برای تشکیل یک دولت جدید لازم است حمایت گروه های مختلف سیاسی در عراق را به دست آورد و در عین حال، تظاهرات کنندگان خواهان براندازی نظام سیاسی موجود را راضی کند. جیاد معتقد است: «آزمون حقیقی تشکیل کابینه است: اینکه بتواند به احزاب گوناگون موقعیت کافی برای جلب حمایت آنها را بدهد و در عین حال، دولتی توانا برای رسیدگی به چالش ها و حفظ اعتبار در چشم تظاهرات کنندگان داشته باشد.» منصور معتقد است که کاظمی موفق می شود، اما جیاد باور دارد که چالش های پیش روی او گسترده هستند: «فاصله بین گروه های سیاسی قابل توجه است. کاظمی مجبور است همه را راضی کند و در عین حال، دست کم در ظاهر به خواسته های تظاهرات کنندگان در رابطه با مبارزه با فساد و نظام قدیمی عمل کند.»

منبع
الجزیره

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا