میدل ایست نیوز: عملکرد «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور امریکا، در مورد بحران کرونا پرسش های بسیاری را درباره آینده هژمونی امریکا در خاورمیانه و توانایی آن در رقابت با نفوذ رو به افزایش چین مطرح کرده است.
سوءمدیریت در بحران کرونا تصویر امریکا را در افکار عمومی تخریب کرده و تصاویر بیمارستان های شلوغ و آشفتگی در رسیدگی به بیماران تصوری منفی درباره استمرار قدرت امریکا در میان ساکنان خاورمیانه ایجاد کرده است.
همزمان با توقف کمک های بهداشتی و طبی امریکا به خارج به علت نیاز شدید نهادهای داخلی این کشور در نتیجه کمبود تجهیزات بهداشتی، رسانه های عربی اخبار فراوانی از کمک های سخاوتمندانه چین به این کشورها پس از موفقیتش در مهار بحران کرونا منتشر کردند.
تقریبا هر روز خبر رسیدن کمک های بهداشتی و درمانی چین به پایتخت های کشورهای خاورمیانه در مبارزه با کرونا مخابره می شود. کمک هایی که شامل تیم های پزشکی، ماسک، لباس های مخصوص، و دستگاه های تنفس مصنوعی است.
این وضعیت این پرسش را مطرح می کند که چین تا چه حد می تواند تهدیدی برای نفوذ ایالات متحده در خاورمیانه باشد.
در دهه اخیر چین حضور اقتصادی خود در منطقه عربی را افزایش داده و به شریک اقتصادی اول چند کشور عربی تبدیل شده است. ضمن اینکه حضور ژئو ـ استراتژیک خود را نیز در منطقه افزایش داده است. حضوری که در اوت 2017 با تأسیس اولین پایگاه نظامی چین در جیبوتی آغاز شد.
«جان کالیبریس»، کارشناس مسائل چین در دانشگاه واشنگتن، تأکید می کند که نفوذ نظامی و دیپلماتیک امریکا در خاورمیانه، به خصوص کشورهای خلیج و عراق، با نفوذ هیچ کشور دیگری از خارج منطقه قابل مقایسه نیست.
به نظر کالیبریس، هنوز برای گمانه زنی درباره تأثیر شیوع ویروس کووید ـ 19 بر آینده نفوذ امریکا در این منطقه زود است، «اما شکی نیست که عملکرد دولت ترامپ دربرابر این ویروس آسیب بسیاری به اعتماد متحدان واشنگتن به ترامپ و امریکا زده است».
«چارلز دان»، مقام سابق و پژوهشگر فعلی پژوهشگاه خاورمیانه، نیز می گوید که عملکرد بد دولت ترامپ در بحران کرونا باعث شده که بازیگران جدیدی وارد عرصه های سنتی نفوذ امریکا در خاورمیانه شوند.
او می گوید: «نبودِ مایک پومپئو در صحنه بحران کرونا کاملا مشهود است. فرض کنید «جیمس بیکر» یا «کوندولیزا رایس» الان وزیر خارجه بودند، خیلی سریع واکنش منسجم جهانی دربرابر وضعیت بهداشت و پیامدهای اقتصادی آن ایجاد می کردند».
کالیبریس تأکید می کند که شواهد بسیار نشان می دهد که کشورهای منطقه از چین به علت آنکه منشأ این ویروس بوده و نتوانسته مانع از گسترش آن به خارج از مرزهایش شود و در این باره پنهان کاری کرده، ناراضی اند، اما در سطح رسمی خیلی روشن است که مقامات از هرگونه انتقاد از چین خودداری می کنند و می خواهند موضوع کرونا را سیاسی نکنند.
او می افزاید که حاکمان عرب متوجه این نکته هستند که چین هیچ گاه در امور داخلی آنها دخالت نکرده است، ضمن اینکه تیرگی روابطشان با چین را به نفع خود نمی دانند.
«داژانگ سون»، استاد دانشگاه فودان چین، نیز تأکید می کند که روابط اقتصادی و سیاسی کشورش با کشورهای خاورمیانه چنان تحکیم شده که چین بزرگ ترین سرمایه گذاری در برخی از این کشورها و نخستین شریک تجاری برخی دیگر از انهاست.
او گفت که چین راهبرد خودداری از دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه را پیش گرفته و هدفش صرفاً تحقق ثبات بر پایه توسعه پایدار است برخلاف امریکا که همواره از ثبات بر پایه دموکراسی سخن گفته است.
دربرابر، کالبریس تأکید می کند که استراتژی چین دربرابر کرونا آن است که با تبلیغات گسترده وانمود کند که در مهار کرونا پیروز شده است و با قلب واقعیت می کوشد که برای خود فرصت های اقتصادی درست کند و نمونه اش هم قرارداد عربستان با چین برای کمک به مبارزه با شیوع کروناست.
چارلز دان نیز بر آن است که چین هوشمندانه از ابزار تبلیغات استفاده می کند تا اذهان را از اشتباهاتش در مواجهه با کرونا در آغاز پیدایش آن منحرف کند و می کوشد با استفاده از این بحران جایگاه خود را در جهان تثبیت کند و بگوید که دموکراسی های غربی در کنترل ویروس شکست خورده اند.
اما برخی کارشناسان در موفقیت چین در ارائه تصویری مثبت از خود در میان کشورهای خاورمیانه تردید دارند. به خصوص که امریکا هم از تبلیغات معکوس علیه چین استفاده می کند.
کالیبریس می گوید که چین از راهبردی به دور از هیاهو استفاده می کند، اینکه بگذاریم حوادث خودشان آشکار شوند. «به نظر نمی آید چین درپی خرید وابستگی یا نفوذ در میان کشورهای منطقه باشد، فقط طوری عمل می کند که به آنها نشان دهد که به آنها توجه دارد و چین می تواند خیلی سریع پیامدهای کرونا را پشت سر گذارد و اگر بخواهند می تواند در مبارزه با ویروس کرونا به آنها کمک کند».
به نظر داژانگ، چین سامانه های دفاعی امریکا در خاورمیانه را تهدیدی برای خود نمی داند و نمی خواهد تأثیر فراوانی بر مسائل منطقه داشته باشد بلکه می خواهد نظامی چند قطبی در جهان برقرار کند که جانشین نظام یک قطبی است.
چارلز دان نیز فعالیت های اقتصادی چین در منطقه را تهدیدی برای نفوذ امریکا در منطقه نمی داند. «با وجود بهبود روابط نظامی چین با کشورهای منطقه و با ایران، به نظر می آید که چیین از نقش امنیتی امریکا در خلیج رضایت دارد».
