میدل ایست نیوز: علیرغم انکار و تکذیب اخبار وقوع کودتا در قطر از سوی منابع دولتی، شبکههای اجتماعی منطقه خلیج همچنان شاهد پویش فعالان اجتماعی است که تاکید میکنند اوضاع در شهر «الوکرة» قطر ناآرام است و طبق ویدئوهای دست به دست شده صدای انفجارها و تیراندازی شدید در این شهر به گوش می رسد.
در نخستین واکنش رسمی دولت قطر، یک مقام آگاه در وزارت امور خارجه قطر در گفتوگو با خبرگزاری اسپوتنیک تصریح کرد: «اخبار مذکور نادرست و بی پایه و اساس است و تنها جنجالی رسانهای است.»
این اخبار که به سرعت در شبکههای اجتماعی پخش شد، بعد از آن آغاز شد که هشتک «کودتا در قطر» در صدر هشتکهای رایج جای گرفت.
به گفته فعالان، کودتایی که دوحه آن را تکذیب می کند، با هدایت «حمد بن جاسم»، نخستوزیر و وزیر امور خارجه پیشین قطر انجام شده که از 23 آوریل گذشته هیچ توئیتی منتشر نکرده اما تنها دو روز پس از انتشار این اخبار با انتشار توئیتی سکوت خود را شکست، اقدامی که برخی آن را نشانه وجود اختلاف میان وی امیر قطر تفسیر کردند.
بن جاسم در توئیت مذکور خود نوشت: «همانطور که قبلا گفتم، من وارد هر بگومگوی نادرستی نمی شوم، میخواهم تاکید کنم که من در حال ادامه این سیاست خود هستم. من از آن انسانهایی نیستم که دیگران را تحریک به دفاع از خود یا حمله و دروغپردازی کنم.»
مخالفان صحت اخبار را تایید می کنند
در واکنش به این اخبار، «فهد بن عبدالله آل ثانی»، از شیوخ خاندان آل ثانی که هدایت مخالفان الشيخ تميم بن حمد، امیر قطر را برعهده دارد، اظهار داشت: «آیا کانالهای تمیم و مزدوران آن می توانند درباره رخدادهای الوکرة اطلاعرسانی واقعی کنند؟ در اراضی قطر 3 ارتش بیگانه حضور دارد که هیچ گونه فرماندهی مشترکی یا کوچکترین هماهنگی میان آنها نیست و در صورت بر افروخته شدن آتش دیگر، شهروندان ما در تیررس این نیروها قرار خواهند گرفت که همدیگر را تهدید می کنند.» وی همچنین در ادامه نظام قطر را «خائن» توصیف کرد.
حساب توئیتری «دولت انتقالی قطر» که اغلب شخصیتهای اپوزیسیون خارجنشین قطری را دنبال می کند، تاکید کرد: «خبر کودتای مذکور 100 درصد صحیح است و یکی از جنگندههای قطری نیز سقوط کرده است.»
در این میان، دوحه صفحات فعال در شبکههای اجتماعی موجود در کشورهای محاصره کننده (عربستان، امارات و بحرین) را به هدایت این هجمه شدید رسانهای علیه قطر و شایعهپراکنی در این باره متهم می کند.
در همین رابطه، «مساعد بن سعد السحیمی»، از فعالان شبکه توئیتر با انتشار ویدئویی از پروازهای هوایی نوشت: «چندین هواپیمای نظامی وارد حریم هوایی قطر شده است»، امری که برخی آن را تلاشی برای انجام کودتا در دوحه عنوان کرده اند.
تاریخ وقوع کودتاها در قطر
زمانی که قطر در سال 1971 از بریتانیا مستقل شد، حاکمیت شیخ «احمد بن علی آل ثانی» بر اثر کودتای نظامی پسر عمویش شیخ «خلیفه بن حمد آل ثانی» سرنگون شد، پس از کودتا شیخ خلیفه اقدام به تحکیم پایه ھای حکومت خود از طریق واگذاری مناصب مھم و حساس حکومتی به فرزندانش کرد اما او نمی دانست از جایی ضربه خواھد خورد که فکرش را نکرده است، یعنی از سوی پسر بزرگش «حمد»
شیخ حمد بزرگ ترین پسر شیخ خلیفه، امیر سابق قطر بود، که از سوی پدر برای تحصیل به دانشکده نظامی «ساند ھرست» در بریتانیا فرستاده شد. اما شیخ حمد در آنجا نتوانست تحصیلاتش را به پایان برساند. به ھمین دلیل پس از گذشت 9 ماه از تحصیل از دانشکده نظامی ساند ھرست جدا شد و با درجه فرمایشی ژنرالی به قطر باز گشت تا در سال 1971 میلادی به سمت فرمانده ارتش و ولی عھد قطر انتخاب شود.
ازدواج امیر قطر با موزه آل مسند
ازدواج شیخ حمد با «موزه المسند» تحولی در زندگی شیخ حمد و شیخه موزه به شمار میرود ازدواج میان آل خلیفه و آل المسند در درجه اول یک توافقنامه سیاسی بود که قصد داشت تا مانعی برسر راه خواسته و چشمداشتهای بیش از حد آل مسند قرار دهد اما شیخ خلیفه نمیدانست که دختر دشمنش «ناصر المسند» به نام «موزه» میتواند آخرین میخ را به تابوت خلیفه بکوبد.
موزه به عنوان همسر چهارم شیخ حمد بن خلیفه وارد خانواده ثانی شد و به جای اینکه او بر اساس برنامهریزیهای انجام شده در حاشیه به سر برد و به زندگی خود ادامه دهد، توانست شیخ جوان را تحت سلطه درآورد که چشم به خلافت پدر دوخته بود.
کودتای پسر بر پدر
شیخ خلیفه نمیدانست مراسم خداحافظی برگزار شده برای او در فرودگاه بین المللی دوحه که برای سفرهای تابستانی خود راهی اروپا میشد، میتواند آخرین جشن برپا شده برای وی باشد و نمیدانست پسری که در برابر دوربینهای تلویزیونی دستش را میبوسد، برای وی تدارک کودتایی را دیده بود که به برکناری پدر از قدرت میانجاند.
فردای آن روز یعنی 23 ژوئن 1995 و در اولین ساعات صبح تلویزیون رسمی قطر پس از پخش اعلامیه شماره یک شروع به نشان دادن شیوخی از آل ثانی و دیگر قبایل قطر کرد که با شیخ حمد به عنوان جانشین خلفیه که به جای پدر بر قدرت نشسته است، بیعت میکردند. بعدها گفته شد، تصاویر بدون صدای نشان داده شده جعلی بوده و منابع نزدیک به شیخ خلیفه افشا کردند که این فیلم واقعی نبوده و پیشتر فیلمبرداری شده و به زمانی باز میگردد که شیخ حمد از شیوخ سرشناس قطر دعوت و اقدام به فیلمبرداری از آنها به ویژه درحال دست دادن و سلام کردن به شیخ حمد کرده بود و پس از کودتای شیخ حمد بر پدرش شیوخ قطر هیچگاه با وی چنین بیعتی نداشتند و همین موجب شد تا برخی رسانهها این کودتای شیخ حمد را «کودتای تلویزیونی» و برخی دیگر «کودتای سفید» بنامند.
کودتای سال 1996
هنوز یک سال از کودتای شیخ حمد بر پدر نگذشته بود که در سال 1996 میلادی از کشف توطئهای برای سرنگونی نظام حکومتی جدید به رهبری پسر عموی شیخ خلیفه سخن به میان آمد و اینکه در این توطئه پسران شیخ حمد نیز مشارکت داشتند.
به همین منظور «شیخ فهد بن حمد» از یگان زرهپوش که مسئولیت آن را برعهده داشت، طرد و به اسلامگرایی افراطی متهم شد. همچنین «شیخ مشعل بن حمد»، فرزند شیخ حمد امیر قطر که از جمله افراد شرکت کننده در این توطئه بود، از کشور تبعید شد. در آن زمان گفته شد که متهم کردن شیخ مشعل بن حمد به عمد توسط موزه صورت گرفت تا با دور کردن وی از قدرت زمینه ولایت عهدی را برای دو پسرش «جاسم» و «تمیم» فراهم کند.
چون پس از این حادثه بود که در اکتبر سال 1996 میلادی «شیخ جاسم بن حمد» به عنوان ولیعهد قطر انتخاب شد. او پسر بزرگ موزه بود و همانند پدر و سایر فرزندان حکام منطقه خلیج از دانشکده نظامی ساند هرست انگلیس فارغ التحصیل شده بود، بدون آن که دوره متوسطه خود را به پایان برساند.
همین موجب شد تا منابع آگاه قطری موزه را عامل اصلی این کودتا در خاندان ثانی بدانند. در واقع شیخه موزه نوک پیکان این انقلاب بود و با استفاده از خود افراد خاندان ثانی آن را به اجرا گذاشت. این منابع پس از موزه از «شیخ حمد بن جبر آل ثانی»، نخست وزیر و وزیر خارجه قطر نیز یاد میکنند که در این کودتا شرکت داشت.