میدل ایست نیوز: در روزهای اخیر بار دیگر نشانه های اختلاف میان مسکو و حکومت سوریه آشکار شده است، ضمن آنکه حوادث میدانی بسیاری نشان دهنده فاصله افتادن میان آنها شده که مشخص می کند که هرکدام از آنها نگاه متفاوتی به آینده سوریه و راه حل سیاسی بحران در این کشور دارد.
آشکارترین جلوه این اختلاف مقاله «رامی الشاعر»، مشاور وزارت خارجه روسیه در امور خاورمیانه، بود که سه روز پس از کنفرانس مطبوعاتی «ولید المعلم»، وزیر خارجه سوریه، منتشر شد. المعلم در کنفرانس مطبوعاتی خود تأکید کرده بود که باید «قانون قیصر» را به فرصتی برای شکوفایی سوریه تبدیل کرد. اظهاراتی که الشاعر به شدت از آن انتقاد کرد و آن را به سخره گرفت.
الشاعر فردی سوری ـ فلسطینی تبار و دارای تابعیت روسیه است که پیش تر مشاور کرملین و اکنون مشاور وزارت خارجه و از فردی نزدیک به «میخائیل بوگدانف»، فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور خاورمیانه، است و افراد مطلع از برنامه های وزارت خارجه تأکید می کنند که امکان ندارد مقاله الشاعر بدون هماهنگی بوگدانف منتشر شده باشد.
او در مقاله خود نوشته که «عجیب ترین و شوک آورترین بخش اظهارات المعلم آن است که وی می کوشد اوضاع سوریه را عادی جلوه دهد، انگار نه انگار این کشور ویران شده و هزاران تن در داخل و خارج آواره اند و مردم گرفتار کاهش قدرت خرید و گرانی شدید هستند».
وی افزوده که حقوق معلم و پزشک در سوریه به 15 دلار رسیده و حقوق یک سرگرد 40 دلار است و المعلم طوری حرف می زند که گویی فضانوردی است که همین الان از کره ماه برگشته است.
اما مهترین بخش مقاله الشاعر آنجاست که می گوید: «این حکومت زنگ زده و دیگر اکثریت مردم آن را قبول ندارند و هر تلاشی برای سنگ اندازی در مسیر اجرای قطع نامه 2254 شورای امنیت یا دور زدن آن و متوقف کردن حرکت تاریخ کمکی به افزایش عمر حکومت نمی کند».
وی همچنین اظهار داشته که «اگر سوریه هرچه سریع تر اقدام برای انتقال سیاسی را آغاز نکند هیچ امیدی به آن نمی توان بست و هر کاری جز این صرفا یک خودکشی و طولانی کردن رنج های ملت سوریه است».
عبارت کلیدی این مقاله مورد تأیید وزارت خارجه روسیه را باید همین تعبیر «انتقال سیاسی» دانست که گوهر قطع نامه 2254 شورای امنیت است که به موجب آن باید کمیته تدوین قانون اساسی قانون تازه ای را برای اداره کشور بنویسد و این قانون به رأی عموم گذاشته شود. کمیته ای که عملا تشکیل شده اما تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است.
این اولین بار نیست که افرادی نزدیک به وزارت خارجه روسیه از دمشق انتقاد می کنند. در ماه آوریل چند نشریه نزدیک به کرملین با انتشار مقالاتی به انتقاد از شخص «بشار اسد» و فساد در حکومت روسیه پرداختد. اظهاراتی که دولتمردان سوریه نیز به آن بی تفاوت نبودند و حتی از بستن پایگاه حمیمیم سخن گفتند.
این وضعیت نشان می دهد که مسکو نگران آن است که دستاوردهای نظامی اش در سوریه تحت الشعاع موضوع ابقای اسد بر قدرت قرار گیرد و موفقیت روسیه در ازسرگیری نقشی سرنوشت سازی در خاورمیانه به دیوار بن بست سیاسی در سوریه بخورد و راه را برای قدرت گرفتن مجدد کاخ سفید در منطقه باز کند.
افزون بر این، تأخیر در حل سیاسی بحران سوریه فرصت بیشتری به ایران برای تحکیم نفوذش در سوریه می دهد.
امریکایی ها بارها تأکید کرده اند که با حضور روسیه در سوریه مشکلی ندارند و مشکلشان حضور ایران در سوریه است. «پوتین» که پیش از وعده دور کردن ایران از مرزهای اسرائیل را به «دونالد ترامپ» داده بود، دربرابر مانور ایران که پس از مدت کوتاهی عقب نشینی دوباره مواضع خود در نزدیکی جولان نزدیک شد نتوانست کاری از پیش ببرد.
مشکل دیگر پوتین ترکیه است که منافعی متفاوت از تهران و مسکو در سوریه دارد. ترکیه با سوداهایی که در سر دارد در مبارزه با کردها متحد سوریه و در جلوگیری از نفوذ ایران به شمال سوریه متحد امریکا. اختلافات چشمگیر ترکیه با روسیه در پرونده لیبی هم موضوع را پیچیده تر کرده است.
بسیاری ناظران شکست مذاکرات وزرای خارجه روسیه و ترکیه در حدود دو هفته پیش را نشانه افول روند آستانه برای صلح در سوریه می دانند.
ازسوی دیگر نشانه روشن اختلاف منافع میان مسکو و تهران در سوریه، چشم پوشی روسیه از حملات هوایی اسرائیل به مواضع ایران در سوریه است. تقریبا بر کسی پوشیده نیست که این حملات با چراغ سبز روسیه و براساس اطلاعات امنیتی امریکا انجام می شود.
در هفته های گذشته مسکو مذاکراتی با طرف امریکایی برای رسیدن به راه حلی مشترک در سوریه را آغاز کرده است. این مذاکرات با دیدارهای «سرگی ورچنین»، معاون وزیر خارجه روسیه، و «الکساندر لاورنتیف»، نماینده پوتین در امور سوریه، با «جیمز جفری»، نماینده ویژه ترامپ در امور سوریه، برگزار شده است.
مسکو همچنین تماس هایی را با اپوزیسیون سوریه آغاز کرده است. بوگدانف چند هفته پیش با «معاذ الخطیب»، رئیس سابق ائتلاف ملی مخالفان، دیدار کرد. همچنین وزارت خارجه روسیه از چند تن از چهره های موجه اپوزیسیون سوریه ازجمله «هیثم مناع» و «لؤی حسین» برای بررسی راه های آغاز یک روند سیاسی برای حل بحران در سوریه دعوت کرد.
همچنین زمزمه هایی از طرح روسیه برای تشکیل شورای نظامی متشکل از ارتش سوریه و گروه های جداشده از آن و پیوستن برخی گروه های اپوزیسیون مسلح به آن مطرح شده است.
روسیه در این راستا با «مجموعه سیاستمداران علوی» سوریه نیز دیدار کرده است. این گروه تأکید کرده اند که حکومت بشار اسد را نماینده علویان نمی دانند و خواستار حکومتی دموکراتیک و فدرال در سوریه هستند.
همچنین بخوانید:
