میدل ایست نیوز: بحران کشورهای شورای همکاری روز به روز شکنندگی و ضعف دولت یمن و عدم تصمیم گیری مستقل برای اداره روابط خود با سایر کشورهای عربی نظیر قطر را آشکارتر می کند.
روابط یمن با قطر در سال های گذشته در برخی از دوره ها در وضعیت خوبی بود و قطر در بسیاری از موارد در پروژه های خیرخواهانه و حمایت اقتصادی از بسیاری از طرح های توسعه ای و پزشکی یمن که یکی از فقیرترین کشورهای عربی محسوب می شود شرکت داشت.
اما حضور دولت یمن و رئیس جمهور این کشور در عربستان و وابستگی آن در تصمیم گیری هایش به ریاض، این کشور را به سمت قطع روابط دیپلماتیک با قطر سوق داد.
یمن نیز متاثر از عربستان و پس از بحران کشورهای شورای هماهنگی در سال 2017 با نادیده گرفتن سال ها کمک مالی قطر به یمن در دوران جنگ ، روابط خود با قطر را قطع کرد و اتهام های مکرری به وی مبنی بر حمایت از جماعت حوثی ها نسبت داد.
اتهام زنی مکرر
با وجود گذشت 3 سال از بحران کشورهای عضو شورای همکاری، تقریبا در هر دوره و پس از گذشت مدت زمانی کمی دولت یمن از طریق یکی از مسئولانش اتهام هایی متوجه قطر می کند.
در 16 اوت 2020 وزارت خارجه قطر نسبت به اتهام زنی مکرر «معمر الاریانی»، وزیر رسانه یمن ابراز تعجب کرد و ضمن مخالفت با اتهامات وارده به وی این اقدام را ناشی از درماندگی و تلاش بسیار برای یمن برای حمله به قطر عنوان کرد.
در 21 ژوئن 2020 هم قطر نسبت به درج نام این کشور به عنوان یکی از کشورهای درگیر در جنگ یمن، به شدت ابراز تعجب کرد و در بیانیه ای گفت: «برای نخست وزیر یمن شایسته تر بود بجای تلاش بسیار برای نسبت دادن اتهامات مضحک به قطر، اهتمام خود را برای توقف جنگ در یمن صرف کند.»
در 31 مارس نیز قطر اتهامات وارده به خود از جانب وزیر رسانه یمن را نپذیرفت و ضمن تاکید بر باطل بودن این اتهامات اعلام کرد از هیچ تلاشی برای پشتیبانی از تلاش های منطقه ای یا بین المللی برای توقف جنگ در یمن دریغ نخواهد کرد.
دشمن تراشی
«عدنان هاشم»، رئیس مرکز پژوهش و مطالعات «sas» معتقد است که اهانت های مکرر مسئولان یمنی به قطر تلاشی برای نزدیک شدن به مقامات عربستانی و توجیهی برای نشان دادن تداوم قطع رابطه این کشور با قطر است.
هاشم ضمن ابراز تعجب از اتهام زنی های یمن به قطر تاکید کرد اقدامی که یمن انجام می دهد در واقع «دشمن تراشی» است.
وی در گفت وگویی با پایگاه خبری «خلیج اونلاین» گفت: «در هر صورت یمن در شرایط فعلی نباید برای خود دشمن بتراشد اما مسئولان یمنی، منافع دولت یمن را در مقابل منافع شخصی نادیده می گیرند و این امری است که از زمان بحران کشورهای عضو شورای همکاری شدت گرفته است.»
هاشم درباره تاثیرات این سخنان بر روابط میان دو کشور گفت: «دوحه وضعیت دولت یمن و روابط آن با عربستان را به خوبی می داند و این موضوع از ابتدای آغاز بحران خلیج بر همه آشکار است اما یمن در آینده به کمک همه کشورهای همسایه خود و سایر کشورها برای بازسازی خود نیاز دارد.»
علت اتهام زنی ها چیست؟
رئیس مرکز مطالعات sas اشاره کرد که یکی از مهم ترین دلایل این سخنان اتهامات وارده به رسانه های قطری است که بر دیدگاه جماعت حوثی تمرکز دارد در حالی که قبل از بحران دیپلماتیک خلیج به این صورت نبوده است.
به نظر می رسد اکثر اتهامات وارده به قطر به روابط این کشور با حوثی ها به نقش قطر در زمان جنگ داخلی میان دولت یمن و حوثی ها در سال های 2004 تا 2010 برمی گردد.
در آن زمان دوحه به عنوان میانجیگر و برای توقف جنگ وارد یمن شد و نقش رابط با دولت یمن را برعهده داشت.
علاوه بر این بحران خلیج که در ژوئن 2017 آغاز شد نیز دلیلی اصلی برای این اختلافات است از آنجا که یمن از قطع روابط خود با قطر خبر داد و آن را به همکاری با حوثی ها متهم کرد.
بسیاری از یمنی ها بیان می کنند که این اقدامات با دستور عربستان انجام می شود که به همراه امارات سعی دارد برخی از کشورهای وابسته به خود را بر علیه قطر جمع کند و این کشور را وادار به تجدید نظر در استقلال خود کند.
نبود استقلال در تصمیم گیری ها
«وضاح خالد»، فعال سیاسی یمنی معتقد است دولت یمن به سرعت همراهی خود با کشورهای محاصره کننده قطر را اعلام کرد که این نشان از عدم استقلال در تصمیم گیری هایش دارد.
وی در گفت وگویی با الخلیج اونلاین گفت: «دولت یمن در کمتر از 24 ساعت تصمیمات معکوسی اتخاذ می کند و امر ریاض را اجرا می کند، اما دولت قطر حتی چند روز پیش از این تصمیم و چند ساعت پس از آن نیز حقوق وزارت خارجه یمن را پرداخت می کرد.»
این فعال سیاسی افزود: «در برخی از موارد مشاهده شده که برخی از مسئولان یمنی چگونه در یک شبانه روز از میهمانان دائمی شبکه الجزیره به کسانی که این شبکه را به عنوان ابزاری برای تبلیغات تروریسم می خواندند تبدیل شدند.»
اقدامات بزرگ قطر در یمن
قطر اقدامات بزرگ و مختلفی طی سال های اخیر در یمن انجام داد؛ دوحه از ابتدا مشارکت خود در تلاش ها برای بازگرداندن مشروعیت به دولت یمن و مشارکت در ائتلاف عربی به رهبری عربستان در عملیات طوفان عزم را اعلام کرد و تلاش های دیپلماتیک و سیاسی در این زمینه داشته است.
قطر همچنین به صورت فعال در گفت وگویی که تحت اشراف امریکا در بین یمنی ها انجام شده بود مشارکت داشت و تلاش های بسیاری برای بازگرداندن هیئت دولت یمن به مذاکرات در کویت با جماعت حوثی پس از خروج آنها از مذاکرات انجام داده بود.
از لحاظ نظامی نیز قطر 10 جنگنده به یمن ارسال کرده بود تا در دور اول عملیات طوفان عزم شرکت کند.
این در حالی است که قطر نیروهای نظامی خود به همراه تجهیزات سنگین و متوسط و موشک و سامانه های راداری بسیاری برای جنگ علیه حوثی در یمن به کار گرفته بود.
کمک های خیرخواهانه قطر به یمن برای بازسازی این کشور از دیگر کمک های این کشور به یمن است که از همان ماه های ابتدایی سال 2015 بارها از طریق دریا به یمن فرستاده شد.
دوحه در سال 2016 میزبان کنفرانس بحران انسانی در یمن بود و توانست 223 میلیون دلار برای تلاش های انسانی در آنجا جمع آوری کند که فقط 100 میلیون دلار آن را موسسه خیریه قطر قبول کرده بود علاوه بر اینکه این موسسه ده ها هواپیما کامیون کمک به این کشور ارسال کرد و 7 بیمارستان در استان تعز به راه انداخت.
دوحه همچنین از نیمه 2015 تا ژوئن 2017 که یمن رابطه خود را با این کشور قطع کرد، بودجه وزارت خارجه یمن و حقوق دیپلمات های یمنی در خارج را تامین می کرد.
