میدل ایست نیوز: مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، با سفر به نیویورک رسما شکایت کشورش مبنی بر «تخلف» ایران از توافق هسته‌ای (برجام) را به ریاست دوره‌ای شورای امنیت که بر عهده اندونزی است تسلیم کرده است. سایر اعضای دایم شورا گفته اند اقدام آمریکا اعتباری ندارد.
کلی کرافت، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد روز پنجشنبه (۲۰ اوت) گفت با ارائه سند مذکور روند فعال شدن مکانیسم موسوم به ماشه برای بازگرداندن همه تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای سازمان ملل متحد علیه ایران رسما فعال شده است.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه مشترکی خطاب به رئیس شورا نوشتند: «آلمان، فرانسه و بریتانیا دیگر آمریکا را براساس قطعنامه ۲۲۳۱ عضو برجام نمی دانند و بنابراین اعلامیه آمریکا (برای فعال کردن مکانیسم ماشه) را موثر نمی دانند».
آنها جای دیگری توضیح دادند که با توجه به خروج آمریکا از برجام اقدام آمریکا در فعال کردن این مکانیسم “تاثیر حقوقی” ندارد و این کشور عملا نمی تواند مکانیسم را فعال کند.
این سه کشور در پایان نامه به رئیس شورای امنیت نوشتند: «ما به عنوان طرف های متعهد برجام معتقدیم که باید به تلاش برای رسیدگی به مسائل جاری ناشی از عدم پایبندی سیستماتیک ایران به تعهداتش در برجام ادامه دهیم.»
آنها پیشتر ایران را ترغیب کردند «کلیه تدابیر ناسازگار با تعهدات هسته ای را کنار بگذارد و بدون تاخیر تعهداتش را به طور کامل اجرا کند.»
روسیه و چین هم در نامه های جداگانه ای به رئیس شورای امنیت اقدام آمریکا را «فاقد وجاهت حقوقی» خوانده اند.
براساس برجام اگر کشوری از مکانیسم ماشه استفاده کند شورای امنیت ۳۰ روز وقت خواهد داشت قطعنامه‌ای را برای تمدید تحریم‌های هسته ای تصویب کند، در غیر این صورت، تحریم‌ها خود به خود بازخواهد گشت.
در واکنش پومپئو متحدان اروپایی آمریکا را به «جانبداری از حکومت ایران» متهم کرد و گفت: «هیچ کشوری به جز ایالات متحده جرات و باور لازم را برای طرح یک قطعنامه نداشت. آنها در عوض تصمیم گرفتند از ایران جانبداری کنند.»
آقای پومپئو ساعتی بعد گفت تمدید نکردن تحریم تسلیحاتی علیه ایران «اشتباه خیلی بزرگی» خواهد بود و افزود که آمریکا هرگز اجازه نخواهد داد ایران آزادانه اقدام به خرید و فروش سلاح های متعارف مثل تانک کند.
آمریکا هفته پیش در تصویب پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران ناکام ماند. تحریم تسلیحاتی ایران قرار است براساس قطعنامه ۲۲۳۱ که در تایید برجام تایید شد در ماه اکتبر منقضی شود.
خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات ها گزارش می دهد روسیه خواستار تشکیل جلسه ای در روز جمعه در این باره شده است.
نماینده روسیه پیشتر قصد آمریکا برای فعال کردن این سازوکار را رد کرد و گفت فقط کشورهایی می توانند چنین کنند که همچنان بخشی از توافق سال ۲۰۱۵ باشند.
واسیلی نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل گفت: «ما این را به عنوان مکانیسم ماشه قبول نمی کنیم. او (پومپئو) مکانیسم ماشه را فعال نمی کند. این مکانیسم را فقط کشورهای مشارکت کننده در برجام می توانند فعال کنند، اما آمریکا دیگر جزو برجام نیست.»
در آستانه اقدام آمریکا، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با ارسال نامه‌ای به دیان دجانی نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل متحد که رئیس دوره ای شورای امنیت است «اقدام غیرقانونی ایالات متحده برای سو استفاده از ساز و کارهای مندرج در توافق هسته‌ای برای احیای تحریم ها» را رد کرد.
به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا)، ظریف در نامه خود گفته جمهوری اسلامی بر این عقیده است که «ایالات متحده از هیچ حقی برای اعمال دوباره بندهای قطعنامه‌های لغو شده برخوردار نیست.»
در ادامه این نامه آمده است: «مقام‌های آمریکایی در موارد متعددی به پایان مشارکت این کشور در برجام اشاره کردند که از جمله آن رئیس جمهوری ایالات متحده در فرمان اجرایی خود بارها به تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای ایران اشاره کرده است که این کشور در هشت مه ۲۰۱۸ مشارکت ایالات متحده در برجام را متوقف کرده است.»
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، روز چهارشنبه گفت مکانیسم ماشه را فعال خواهد کرد.
چین و روسیه در کنار ایران می گویند آمریکا به خاطر آن که برجام را ترک کرده است اجازه استناد به آن برای توسل به مکانیسم ماشه را ندارد اما آمریکا این استدلال را رد می کند.
اتحادیه اروپا هم گفته است که آمریکا را فاقد حق فعال کردن مکانیسم ماشه برای بازگرداندن تحریم های بین المللی علیه ایران می داند. یکی از سخنگویان «جوزپ بورل»، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز ۱۶ اوت گفت «آمریکا به علت خروج از توافق هسته ای از چنین حقی برخوردار نیست.»
اما آمریکا به عنوان یکی از کشورهایی که قطعنامه ۲۲۳۱ را تایید کرده اند می گوید حق استفاده از مکانیزم ماشه را دارد.
