میدل ایست نیوز: عراق از پنجم ماه آوریل سال 2010 میلادی نخستین سنگ‌بنای پروژه بزرگ بندر فاو را نهاد، بندری که قرار بود به گفته «نوری المالکی»، نخست‌وزیر وقت این کشور یکی از برجسته‌ترین نمادهای مرحله نوین عراق باشد.
پروژه بندر فاو با هزینه 4.6 میلیارد دلاری قرار بود ظرف مدت 4 یا 5 سال به بهره‌برداری نهایی برسد اما اکنون با گذشت 10 سال از آغاز این پروژه، تنها چیزی که از ساخت آن تکمیل شده است، موج‌شکن این بندر است که به دلیل طولانی بودن در کتاب رکوردهای گینس به ثبت رسیده است.
دولت عراق در آغاز برای ساخت 100 بارانداز در این بندر برنامه‌ریزی کرده بود تا بندر فاو به یکی از بزرگ‌ترین بنادر جهان تبدیل شود همچنین اینگونه برنامه‌ریزی شده بود که فاو به عنوان «رقیب» بنادر مهم منطقه مانند بندر جبل علی در امارات و کانال سوئیز در مصر مطرح شود.
در همین رابطه، «سلمان مهیوب»، کارشناس ترانزیت بین‌المللی در گفت‌وگو با شبکه الحرة تصریح کرد: بندر فاو می‌تواند به راحتی عراق را به «قبله» تجارت و ترانزیت جهانی تبدیل کند چرا که مسافت نسبتا کوتاهی که عراق را به بنادر دریای سرخ و دریای مدیترانه متصل می‌کند، می‌تواند این بندر را مرکز بزرگ جا به جایی کالا در تجارت جهانی کند.
به گفته میهوب، پیش‌بینی‌ها این بود که عراق بتواند هزینه‌های تکمیل این بندر را ظرف سه الی چهار سال از طریق جذب سرمایه‌گذاری‌ها تامین کند، اما به دلیل معضلات امنیتی ناشی از ظهور گروه تروریستی داعش و ناامنی‌های بعد از آن در تحقق این امر ناکام ماند.
اما به گفته «مجاب عبدالستار»، تحلیلگر امور سیاسی، اهمیت بسیار بندر فاو و تاثیر آن بر تجارت جهانی، این بندر را به هدفی منطقه‌ای تبدیل کرد، وی در گفت‌وگو با الحره تاکید کرد: از روز نخست اعلام عراق برای ساخت این بندر، سنگ‌اندازی‌ها و مانع‌تراشی‌ها از همان روز شروع شد.
این در حالی است که کار ساخت بندر کویتی «مبارک» که تنها چند کیلومتر با بندر فاو فاصله دارد و رقیب اصلی آن محسوب می‌شود، به سرعت ادامه دارد.
منابع آگاه در رابطه با روند ساخت بندر فاو اعلام کرده‌کرده اند که حرف و حدیث‌ها درباره ساخت بندر مذکور اکنون نسبت به طرح اولیه دچار تغییراتی از جمله کاهش عمق و تعداد باراندازهای آن و لغو پروژه‌های خدمات‌رسانی و گردشگری مرتبط با این پروژه برای کاستن از هزینه‌ها شده است اما برخی نمایندگان پارلمان می‌گویند که مشکلات مالی تنها دلیل و توجیه کافی برای «کوچک‌‌ترسازی» این پروژه نیست.
دست‌اندازی و خیانت
کمیسیون خدمات پارلمان عراق روز گذشته تصریح کرد که درباره دست‌اندازی و کاهش کیفیت و استاندارهای بندر فاو تحقیق خواهد کرد، اقدامی که می‌تواند پهلوگیری کشتی‌های بزرگ در این بندر را دشوار سازد و این کشتی‌ها را به سمت بندر بزرگ مبارک در کویت سوق دهد.
در همین رابطه، «برهان المعموری»، عضو کمیسیون خدمات پارلمان عراق در کنفرانسی مطبوعاتی تصریح کرد: «تاخیر عامدانه‌ای» در پرونده ساخت بندر فاو به چشم می‌خورد و کمیسیون متبوعش به زودی میزبان وزیر حمل و نقل و مدیر سازمان بنادر برای بررسی این شبهه خواهد بود.
مساله ساخت بندر فاو پس از آن به صدر اخبار بازگشت که «عالیه نصیف»، نماینده پارلمان عراق اتهاماتی مبنی بر وجود افراد خائن در کمیته مذاکره با شرکت‌های مجری طرح بندر فاو برای کاهش استانداردهای بندر صورت گرفته است.
به گفته این نماینده پارلمان عراق، تلاش‌هایی برای کاهش عمق بندر از 24 متر به 14 متر در جریان است، امری که مانع از پهلوگیری برخی کشتی‌ها می شود.
همزمان با این اتهام‌زنی‌ها، کارزارهای رسانه‌ای به راه افتاد که برخی طرف‌های دولتی را به توافق بر سر پروژه اتصال خطوط راه‌آهن با کویت متهم کرد، پروژه‌ای که گفته می‌شود بندر فاو را تحت الشعاع قرار خواهد داد و آن را تبدیل به بندری حاشیه‌ای در منطقه خواهد کرد.
در همین رابطه، نخست‌وزیر عراق و پارلمان این اتهامات را تکذیب کردند و الکاظمی متعهد شد که بدون «بررسی» هیچ گونه توافقی برای اتصال خطوط راه‌آهن امضا نخواهد شد.
«سلمان مهیوب»، کارشناس امور حمل و نقل در این باره اظهار داشت: اتصال خطوط راه‌آهن سلاحی دو سویه است؛ از یک سو می‌تواند عراق را در رابطه با مسیرهای ترانزیتی جهانی مهم‌تر سازد و از یک سو احتمال دارد که منجر به از بین رفتن اهمیت آن شود.
وی افزود: بندر فاو باید چند سال پیش تکمیل می‌شد زیرا هر گونه تاخیر در تکمیل آن، اهمیت این پروژه را در برابر دیگر پروژه‌های در حال ساخت منطقه کم‌رنگ‌تر می کند.
مهیوب اظهار داشت:طرح اصلی بندر فاو که شامل ساخت یک شهر، مجموعه‌های گردشگری و دریاچه‌ها می شد، برای 14 هزار عراقی اشتغال‌زایی می کرد و منجر به حصول درآمد 1 تا 3 میلیارد دلاری سالانه برای دولت می شد.
مجاب عبد الستار، تحلیلگر امور سیاسی در ادامه اظهار داشت:فساد اداری و ارتباط برخی مسئولان عراقی با طرح‌های خارجی، ساخت پروژه‌های حاکمیتی بزرگ مانند این پروژه را دشوار می‌سازد.
وی افزود: اهمیت بندر فاو فقط به بُعد اقتصادی آن محدود نمی‌شود بلکه این بندر دارای اهمیت سیاسی، دیپلماتیک و نظامی است لذا معتقدم که چالش‌های فرا روی این پروژه بزرگ است.
