میدل ایست نیوز: یک سال بعد از استعفای «سعد حریری»، سیاستمدار متنفذ لبنانی، بار دیگر همه راهها برای برونرفت از بحران در این کشور کوچک خاورمیانه به وی ختم شد و پس از رأی مثبت پارلمان، «میشل عون»، رئیسجمهور لبنان، حریری را مأمور تشکیل کابینه کرد.
به گفته رسانههای لبنانی، روز پنجشنبه گذشته شلیک تیرهای هوایی در شادی برای انتخاب مجدد حریری در شهر طرابلس واقع در شمال لبنان، که پایگاه سنتی او به محسوب میشود و مردم فقیر آن، خود از معترضان یک سال اخیر بودهاند، سه زخمی برجای گذاشته است.
حریری ۵۰ ساله، در حالی برای چهارمین بار به مقام نخستوزیری لبنان رسید که او در دو مقطع سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ و ۲۰۱۶ تا ژانویه ۲۰۲۰بر مسند قدرت اول اجرایی در این کشور نشسته و در مقطع دوم، با برگزاری انتخابات پارلمانی لبنان در ۲۰۱۸، دوران دوم و سوم نخستوزیری او به هم پیوند خورد.
اکنون نیز بر اساس بیانیهای که از سوی یک مقام بلندپایه دفتر ریاست جمهوری لبنان در یک کنفرانس خبری قرائت شد، حریری توانست نظر مثبت اکثریت پارلمان لبنان را (۶۵ نماینده) برای بر عهده گرفتن نخستوزیری به دست آورد.
در همین رابطه، حریری نه تنها از سوی نمایندگان حزب خود با عنوان «جریان مستقبل» حمایت میشد، بلکه حمایت ولید جنبلاط، رهبر دروزیهای لبنان و تأیید جنبش شیعی امل به رهبری نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان را هم به همراه داشت.
در مشورتهایی که دیگر گروهها و نمایندگان مستقل با میشل عون داشتند، از گزینه حریری برای نخست وزیری حمایتهایی شده بود که از آن میان میتوان به «تمام سلام»، نخستوزیر پیشین لبنان اشاره کرد.
نمایندگان جنبش میهنی آزاد، حزب مسیحی لبنان به رهبری «جبران باسیل»، داماد عون نیز که بزرگترین حزب مسیحی در پارلمان این کشور به شمار میرود نیز از انتخاب سعد حریری حمایت کرده بود. اما بلوک «نیروهای لبنانی» به رهبری «جورج عدوان» حمایت خود را از حریری اعلام نکرده بود.
انتخاب سعد حریری به سمت نخستوزیری لبنان چند روز پس از برگزاری اولین سالگرد آغاز اعتراضات این کشور که به «انقلاب ۱۷ اکتبر» معروف شده، صورت گرفته است. این اعتراضات در درجه نخست علیه گرانیها و وضعیت ناگوار اقتصادی به راه افتاد و در وهله بعد، طغیانی بود علیه طبقه حاکم که از نظر معترضان همه به فساد مالی متهمند و توانایی اداره کشور را ندارند.
این اعتراضات با شیوع ویروس کرونا تا حدود زیادی خاموش شده بود، اما انفجار عظیم بندر بیروت که منجر به کشته شدن بیش از ۲۰۰ نفر شد، موج دیگری از خشم معترضان را به راه انداخت.
دولتی که پس از اعتراضات زمام امور را برعهده گرفت به رهبری «حسن دیاب»، پس از انفجار مرگبار بیروت نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد. برخی از نمایندگان و وزرای لبنانی یکی یکی از سمت خود کنارهگیری کردند و در نهایت نخستوزیر نیز کنارهگیری خود را اعلام کرد.
پس از کنارهگیری دیاب، «مصطفی ادیب» مأمور تشکیل کابینه شد، اما او هم پس از چندی نتوانست نیروهای سیاسی لبنان را برای تشکیل یک دولت تکنوکرات و بر اساس طرح پیشنهادی فرانسه تشکیل دهد و با ابراز ناتوانی، او هم از مقام خود کنارهگیری کرد.
ویرانههای بیروت، ویرانههای سیاسی لبنان را نیز برجسته کرد. در این میان، گذر زمان برای چانهزنیهای سیاسی به ضرر مردم تمام شد و ارزش پول ملی هر روز بیش از قبل از بین رفت.
اکنون حریری که در این فاصله یک ساله درگیر اعلام نظر نهایی دادگاه بینالمللی لاهه درباره پرونده قتل پدرش، رفیق حریری در سال ۲۰۰۵ هم بود، وعده تشکیل یک دولت «کارشناسان» یا تکنوکرات را مطرح کرده است.
دولت تکنوکرات قاعدتاً به این معنی است که انتخاب وزرا نباید تحت فشار احزاب سیاسی لبنان باشد؛ همان چالشی که تاکنون مانع تشکیل دولت شده است.
پیشتر در زمان مصطفی ادیب گفته میشد که برخی گروههای لبنانی بر انتخاب وزیر اقتصاد اعمال نفوذ میکنند و نمیخواهند که کنترل این وزارتخانه کلیدی که در سالهای اخیر در دستشان بوده، از بیرون برود. وزارت اقتصاد لبنان در اصلاحاتی که قرار است در زمینه اقتصادی لبنان صورت بگیرد، نقشی کلیدی دارد.
حریری، روز پنجشنبه گذشته همزمان با اعلام نامش به عنوان نخستوزیر جدید لبنان در اظهارات کوتاهی که از تلویزیون این کشور پخش شد، تأکید کرد که او «فورا» دولت را تشکیل خواهد داد، زیرا به گفته حریری «زمان میگذرد و کشور با تنها و آخرین فرصت خود مواجه است.»
وی باید با بحرانی مقابله کند که به عقیده تقریباً همه کارشناسان و تحلیلگران، پس از جنگ ۱۵ ساله داخلی لبنان بیسابقه است. او که همراه با پدرش، سوابق تجاری نیز دارد، باید قفل میلیاردها دلار کمک بینالمللی را بگشاید و فشارها در زمینه پرداخت بدهیهای دولت لبنان را کاهش دهد.
در میان کشورهای غربی، فرانسه طی دو ماه اخیر بارها هشدار داده که طبقه سیاسی لبنان «مسئولیت» خود را بپذیرد و از «هرج و مرج و فلج شدن» کشور جلوگیری کند. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه نیز دو بار پس از انفجار بندر بیروت به این شهر سفر کرد.
در این شرایط، سعد حریری که از زمان ژاک شیراک، رئیسجمهور پیشین فرانسه مورد حمایت این کشور بوده، بر اجرای طرح پاریس برای لبنان تأکید دارد.
قرار است که روز جمعه مذاکرات حریری با احزاب مختلف در پارلمان لبنان برای تشکیل دولت جدید آغاز شود. با این حال، این بیم وجود دارد که روند تشکیل دولت به درازا بکشد.