میدل ایست نیوز: تب ساختن فرودگاه در تاریخ عراق چیز تازه ای نیست، در چهار دهه گذشته ده ها فرودگاه ازجمله فرودگاه های نظامی در نقاط گوناگون عراق ساخته شد.
حاکمیت عراق در دوره رژیم بعث علاقه شدیدی به ساخت پایگاه ها و فرودگاه های نظامی داشت و در فاصله میان 1968 تا 2013 بیش از 113 باند نظامی ازجمله 25 فرودگاه و پایگاه نظامی در عراق ساخته شد. همچنین فرودگاه های غیر نظامی ای که فاصله چندانی از هم نداشتند، ازجمله فرودگاه های نینوا و انبار و صلاح الدین که به بغداد نزدیک هستند.
پس از سقوط رژیم بعث، تعدادی از این فروگاه های نظامی به فرودگاه مسافربری تبدیل شد ازجمله فرودگاه نجف اشرف که در حال حاضر دومین فرودگاه عراق به لحاظ دریافت مسافران است. البته این تجربه در فرودگاه ناصریه موفق از آب در نیامد چون مسافر چندانی پیدا نکرد.
ساخت فرودگاه های جدید با تمایل به جذب مسافران و گردشگران و نیز درآمدهای حاصل از باربری هوایی و تقویت اقتصاد مناطق و افزایش سرمایه گذاری و اشتغال همراه است. اما در این تمایل نوعا صرفه اقتصادی ساخت فرودگاه درنظر گرفته نمی شود.
«جاسم البخاتی»، عضو کمیسیون خدمات مجلس عراق، تأکید می کند که ساخت فرودگاه های جدید در استان ها از مصوبات شوراهای استانداری است که بعدتر منحل شدند و می افزاید که اعضای این شوراها در تصویب این طرح ها به دریافت کمیسیون از قراردادهای کلان ساخت این فرودگاه ها چشم دوخته بودند.
به نظر البخاتی بسیاری از این فرودگاه ها هیچ صرفه اقتصادی ندارد و بیشتر برای تبلیغات از آن استفاده می شود.
وی می افزاید که فرودگاه های اصلی کنونی نیاز استان های مجاور را هم برطرف می کند و این وضعیت علاوه بر اقلیم کردستان در بغداد و نجف و بصره و موصل کاملا مشهود است و تأکید می کند که لازم است به جای سرمایه گذاری روی فرودگاه ها سرمایه ها خرج پروژه های صنعتی شود.
ناوگان مسافربری هوایی در عراق هم اکنون 32 هواپیما دارد که همه آنها بعد از 2003 خریداری شده است. چند شرکت هوایی داخلی هم پروازهایی به چند مقصد محدود دارند.
در این میان، پروژه ساخت چند فرودگاه در عراق به مراحل پایانی رسیده است، ازجمله فرودگاه کرکوک که دولت عراق آن را برای تقویت اقتصاد این استان مهم می داند.
«دلیر شوانی»، مدیر بخش روابط عمومی استانداری کرکوک، تأکید می کند که این استان از مراکز مهم بازرگانی و کشاورزی و سرمایه گذاری در عراق است و لازم است که فرودگاهی برای خودش داشته باشد.
او می افزاید که کرکوک استان ثروتمندی است و سرمایه گذاران برای تردد به کرکوک ناچارند از فرودگاه بغداد استفاده کنند.
استان انبار در غرب عراق هم در پی جذب سرمایه گذار برای ساخت فرودگاه است تا بتواند تردد سرمایه گذاران در بخش های نفت و معادن و کشاورزی استان را آسان کند.
این استان فراخوان ساخت این فرودگاه را به شرکت های جهانی داده و منتظر تصویب طرح نهایی در سازمان سرمایه گذاری ملی عراق است.
«عزیز الطرموز»، مشاور استاندار انبار، تأکید می کند که همه سازوکارهای لازم برای دریافت مجوزهای لازم برای ساخت فرودگاه انبار انجام شده و افزود که یک باند نظامی قدیم هسته اصلی این فرودگاه خواهد بود.
به گفته الطرموز، عراق برای تأمین همه کالاهای خود به انتقال 3 میلیون تُن بار به صورت هوایی نیاز دارد و در حال حاضر فقط 300 هزار تُن جابه جا می شود، ضمن آنکه سرمایه گذاری های گسترده ای در بخش نفت و گاز و فسفات عراق در حال انجام است که وجود فرودگاه حضور شرکت های سرمایه گذار خارجی را تسهیل می کند.
«عبدالرحمن المشهدانی»، کارشناس اقتصادی عراقی، تأکید می کند که فعالیت بسیاری از این فرودگاه ها موسمی است و برای تأمین نیازهای کشور کافی است که فرودگاه های موجود به خصوص بغداد و بصره و موصل و نجف اشرف توسعه پیدا کند.
به نظر المشهدانی ساخت فرودگاه های جدید با توجه نزدیک بودن شهرها در عراق توجیه اقتصادی ندارد و بهتر است بودجه های آن صرف پروژه های بهداشت و زیرساختی شود.
سازمان هواپیمایی عراق در فوریه 2020 اعلام کرد که شمار کل مسافران ورودی و خروجی در فرودگاه های عراق در سال 2019 معادل 8 میلیون و 728 هزار و 512 نفر بوده که با 100 هزار و 288 پرواز منتقل شده اند.
براساس این آمار، فرودگاه بغداد به لحاظ پذیرش مسافر با 3 میلیون و 797 هزار و 413 مسافر در رتبه اول و فرودگاه نجف اشرف با 2 میلیون و 579 هزار و 355 مسافر در رتبه دوم و فرودگاه بصره با 984 هزار و 985 مسافر در رتبه سوم و فرودگاه اربیل با 891 هزار و 840 مسافر در رتبه چهارم و در نهایت فرودگاه سلیمانیه با 474 هزار و 919 مسافر در رتبه پنجم بوده است.
فرودگاه موصل قدیم ترین فرودگاه عراق است که در 1920 به دست نیروی هوایی سلطنتی عراق ساخته شد و در 1922 کاربری مسافری پیدا کرد. این فرودگاه در دوره سلطه داعش بر موصل آسیب های زیادی دید.
