نگرانی از آمار بالای ابتلا به سرطان در بصره/ با پسماندهای آلوده به اورانیوم چه باید کرد؟

میدل ایست نیوز: «مهدی التمیمی»، مدیر دفتر کمیساریای عالی حقوق انسان در بصره، از افزایش شمار مبتلایان به سرطان به 3 هزار مورد تا سال 2025 ابراز نگرانی می کند. در سال 2020 بصره 800 مورد ابتلا به سرطان شناسایی کرده که شمار قابل توجهی از آنها کودکان بوده اند. اکثر این موارد در مناطق سکونت حاشیه نشینان بوده که مرکز انباشت پس ماندهای جنگی و زباله های آلوده به تشعشعات است.

التمیمی می گوید که این کمیساریا تیم هایی تخصصی پزشکی در همه شهرهای کشور برای رصد آمار ابتلا به سرطان دارد.

«فالح الخزعلی»، نماینده مجلس عراق از استان بصره، می گوید که در سال 2018، شمار کسانی که بر اثر ابتلا به سرطان در استان بصره درگذشته اند 1277 مورد بوده است که «در مقایسه با میانگین کل کشور عددی بالاست».

مرکز پژوهش های مجلس عراق در گزارشی در سال 2019 اعلام کرد که در سال 1991 آمار ابتلا به سرطان در عراق 5720 مورد یعنی 31.5 در هر 100 هزار نفر بوده، اما این عدد در سال 2016 به 25.556 مورد یعنی 67.4 در هر 100 هزار نفر رسیده است.

مواد خطرناک و آلوده به تشعشعات در بصره از پسماند کارخانه ذوب آهن بصره و بقایای تانک ها و سلاح ها و کارخانه های ویران شده در جنگ عراق و ایران یا در حمله امریکا به عراق در 1991 یا در 2003 و همچنین بقایای موشک های امریکایی تشکیل شده است.

«سعاد ناجی العزاوی»، تحصیل کرده مهندسی جغرافیا در داشگاه کولورادو، در پژوهشی درباره «خطر استفاده از اورانیوم در عراق» نشان داده که امریکا در جنگ 1991 بیش از یک میلیون پرتابه آلوده به اورانیوم ضعیف شده در بصره خالی کرده که وزن مجموع اورانیوم آنها 320-500 تُن بوده است. در جنگ 2003 نیز 900 تُن راکت آلوده اورانیوم ضعیف شده در عراق خالی شده که 200 تُن آن در بصره بوده است. 26 نقطه بصره آلوده به تشعشعات اتمی شناخته شده است.

العزاوی تأکید می کند که پسماندهای نظامی نسبت مستقیمی با افزایش موارد ابتلا به سرطان دارد. او می گوید که ساکنان بصره به اندازه 200 برابر بیشتر از یک انسان معمولی در یک اکثر نقاط جهان در معرض تشعشعات هسته ای هستند.

او در پژوهش خود که در سال 2020 منتشر شده به صورت میدانی منطقه ای به وسعت 1200 کیلومتر مربع شامل شهرهای صفوان و زبیر در غرب بصره را بررسی کرده و نشان داده که میانگین موارد ابتلا به سرطان های کشنده و غیر کشنده و سرطان خون 7.2 درصد مجموع ساکنان صفوان و 4.5 درصد از سکنان زبیر و 4.5 درصد از ساکنان غرب بصره را شامل شده است.

خطر ناشی از تشعشعات به شدت و زمان در معرض آن بودن و فاصله از منبع آن و همچنین سلامتی و ایمنی اشخاص مربوط می شود.

العزاوی می افزاید که مردم بصره در معرض حجم بالایی از دی اکسید اورانیوم هم بوده اند که در بمباران هوایی از آن استفاده شده و با طوفان های شن در منطقه پخش شده و همه مردم به صورت کم یا زیاد آن را استنشاق کرده و به بدنشان وارد کرده اند. او می گوید که با هر طوفان شن در عراق دی اکسید اورانیوم بیشتری از پسماندهای جنگ در نقاط گوناگون پخش می شود.

بسیاری ساکنان محلی بی خبر از خطر پسماندهای جنگیِ آلوده به یورانیوم ضعیف شده، این پسماندها را به نزدیک خانه خود برده یا قطعه ای از آن را جدا و برای خود استفاده کرده یا در بازار به فروش رسانده اند و اینگونه این آلودگی به همه بخش های زندگی مردم کشیده شده است.

«جمال المحمداوی»، نماینده مجلس عراق از استان بصره، با تنظیم طرحی در مجلس از دولت خواست که برای پاکسازی استان از این آلودگی ها اقدامی جدی انجام دهد.

او می گوید که زندگی در فضای امن و بهداشتی حق طبیعی هر انسانی است و از هر راه ممکن برای پاکسازی بصره اقدام خواهیم کرد.

در 14 ژوئن 2019 سندی منتشر شد که نشان می داد وزارت علوم و فناوری عراق تصمیم دارد که پسماندهای آلوده در بصره را به استان انبار منتقل و در منطقه صحرایی این استان مدفون کند. انتشار این سند با واکنش های بسیار تند نمایندگان و مقامات محلی استان های صلاح الدین و انبار مواجه شد.

محمد مجید حمد، مدیر واحد محیط زیست استانداری صلاح الدین، تأکید می کند که دفن این مواد تأثیر طولانی مدت بر سلامت آب های زیرزمینی و کشاورزی در این منطقه خواهد گذاشت. او می افزاید که باید مواد آلوده در حفاظی سیمانی که خاص این کار درست شده باشد مدفون شود تا تشعشعات آن به خاک منطقه و از انجا به آب های زیرزمینی سرایت نکند.

وی می افزاید که برای حل این مسئله باید اقدامی ملی با همکاری شرکت های تخصصی جهانی انجام شود.