میدل ایست نیوز: به نوشته وبگاه العربی الجدید، فیلم های موزیکال در سینمای عراق از ابتدای تولیدات سینمایی عراق در نیمه قرن بیستم ژانر غالب بود و تحت تأثیر رواج این نوع فیلم ها در سینمای مصر و لبنان قرار داشت.
این نوع فیلم های سینمایی، نقش مهمی در تولیدات سینمای عراق، به ویژه فیلم های اول داشتند، با توجه به اینکه در ابتدا، تولید فیلم های عراقی در دست شرکت های بخش خصوصی بود که فعالیت آنها در دهه پنجاه قرن گذشته رونق گرفت.
به طور کل، فیلم های موزیکال به بودجه بالایی نیاز داشتند و این امر علت افول بسیار آنها در سال های پس از آن بود.
به نظر می رسد سینمای عراق در مقایسه با نمونه های مشابه مصری و لبنانی از نظر تولید، ضعیف و همچنین به طور کل از نظر مهارت و ارزش های هنری از رقابت با این کشورها ناتوان بوده است.
این امر به ویژه در تولید فیلم های موزیکال صدق می کرد، زیرا این فیلم ها با گفتمان مستقیم متمایز می شدند و به دلیل ساده لوحی مضامینشان متکی به سناریوهای جدا از هم بودند و حتی کارگردانی آنها در سطح قابل قبولی نبود.
به عنوان مثال: فیلم ارحمونی(1958) از حیدر العمر چیزی نیست جز ملودرامی که به شکلی نازیبا از فیلم های مصری کپی شده است.
اگر این فیلم در سالن های سینمای عراق با موفقیت روبه رو شده به علت مشارکت دو تن از ستارگان موسیقی آن زمان، «رضا علی»، آهنگساز و «هیفاء حسین»، خواننده عراقی بوده است.
همین امر در فیلم های دیگر نیز صدق می کند که بر مشارکت خوانندگان مشهور زمان خود تمرکز داشتند، مانند «فاروق هلال»، موسیقی دان و آهنگساز، نقش اول دو فیلم مع الفجر(1964) از عبد الجبار العبیدی و درب الحب(1966) از برهان الدین جاسم و صدای «داخل حسن»، خواننده، در فیلم العودة الی الریف(1963) از فالح عبد العزیز و الجزاء(1970) از حسین السامرائی که در آن، دو ستاره در حال شهرت، «یاس خضر» و «جاسم الخیاط»، خواننده، مشارکت داشتند.
با وجود موفقیت گسترده ای که برخی از این فیلم ها در سینماهای عراق داشتند، مورد استقبال منتقدان قرار نگرفتند؛ چنان که بخش نظارت سینما، پخش فیلم حمد و حمود(1986) از ابراهیم جلال را سه روز پس از اکران آن به علت اندیشه های سطحی و ساده لوحانه و کارگردانی ضعیف آن متوقف کرد، در حالی که فیلم البصره الساعه 11 (1963) از ولیم سایمون بهترین این نوع فیلم ها به شمار می آید که در سه دهه گذشته شاهد افول آشکاری بوده است: این فیلم دارای یک زبان سینمایی پیشرفته است که در قالب درامی پلیسی و تعقیب و گریز بین پلیس و قاچاقچیان مواد مخدر ارائه شده و «احلام وهبی» یکی از مهم ترین خوانندگان آن زمان در آن ایفای نقش کرده است.
همچنین فیلم موزیکال جدید، الی بغداد(2020) از انور الیاسری است که «ستار سعد»، خواننده عراقی و برنده برنامه د ویس (The Voice) در آن مشارکت داشته است.
«طارق الجبوری»، کارگردان، اصطلاح فیلم های موزیکال را اصلاح می کند و این فیلم ها را فیلم های خوانندگان می نامد، زیرا به اعتقاد وی این فیلم ها، مجموعه ای از ترانه هایی هستند که برای آنها متناسب با موضوع ترانه ها داستانی نوشته می شود.
به اعتقاد الجبوری، رفتن ستارگان خواننده ای که باعث فروش گیشه بودند و کسانی که دیگر وجود ندارند علت افول این ژانر سینمایی بوده است.
الجبوری می گوید: همه ستاره های خواننده کنونی، پس از اینکه تعدادشان بسیار افزایش یافت، نمی توانند در چنین فیلم هایی پدیده ای سینمایی باشند.
وی در ادامه می افزاید به هر حال، تولید فیلم هایی كه درآمد حاصل از آنها هزینه های تولیدشان را پوشش نمی دهد، امكان پذیر نیست.
به اعتقاد الجبوری، همچنین دلیل دیگری برای افول این ژانر سینمایی وجود دارد، در گذشته کارگردانانی متخصص در این زمینه وجود داشتند که کسی نتوانست جای آنها را پر کند.
به گفته «علی عبد الامیر عجام»، شاعر و منتقد موسیقی، تولید سینمای عراق در زمینه فیلم های موزیکال نسبت به نمونه های مشابه مصری و حتی لبنانی ضعیف بوده است، ولی در دهه چهل و پنجاه قرن گذشته با احیای روحیه کارآفرینی فردی و فرهنگ تولید خصوصی تاثیرگذار بوده است.
از نیمه دهه شصت قرن گذشته، از میزان تولید کاسته و تولید دچار افول شد، پیش از اینکه سینما ملی شود و زیر سلطه ذائقه حکومت، مبتنی بر استفاده از سینما و به طور کل، کارهای فرهنگی در تبلیغ رسمی و شستشوی مغزی متناسب با عقیده حزب حاکم قرار بگیرد.
به اعتقاد « سالم شدهان»، منتقد و استاد دانشگاه، افول فیلم های موزیکال عربی از نبود ستاره اولی که تهیه کننده بر آن تکیه کند مانند «علی عبدالحلیم حافظ» و «ام کلثوم» و «فرید الاطرش»، ستارگان معروف جهان عرب ناشی می شود، علاوه بر هزینه بالای فیلم برداری ترانه ها و همچنین تعدد بسیار شبکه های ماهواره ای که به راحتی مصاحبه ها و برنامه های بسیاری را با ستارگان پخش می کنند و دستمزدهای نجومی که ستارگان کنونی درخواست می کنند.
شدهان در ادامه می افزاید افول این ژانر سینمایی در عراق، علاوه بر دلایل پیشین از عدم وجود تولیدات سینمایی واقعی ناشی می شود و آنچه وجود دارد تنها تجربه های شخصی است که سعی در اثبات خود دارند و با توجه به این مطلب که بازاری برای فیلم های عراقی وجود ندارد.
