نویسنده: توماس نیودیک
میدل ایست نیوز: ناوگان هوایی آشفته جنگنده های اف-16 لاکهید مارتین نیروی هوایی عراق اخیرا با چشم انداز یک مشکل جدید مواجه شده است چرا که این شرکت آمریکایی قصد دارد گروه های تعمیر و نگهداری از جت ها را از عراق خارج کند. این اقدام در حالی است که نگرانی ها درباره امنیت پیمانکاران خارجی که به نمایندگی از عراق و ائتلاف تحت رهبری آمریکا فعالیت می کنند، در نتیجه افزایش حملات نظامی به آنها افزایش یافته است.
نیویورک تایمز در گزارشی از آخرین تحولات در این زمینه، بیانیه ای از جوزف لامارکا جونیور، معاون ارتباطات لاکهید مارتین، منتشر کرد مبنی بر اینکه این شرکت با هماهنگی با دولت ایالات متحده و با توجه به امنیت كارمندان به عنوان اولویت اصلی خود، در حال خارج کردن گروه اف-16 مستقر در عراق است. شرکت هیچ جزئیاتی درباره اینکه چند تکنسین از کشور خارج می شوند و آیا برنامه احتمالی برای فعال نگه داشتن ناوگان اف-16 عراق وجود دارد یا خیر، ارائه نداد. با این حال به گزارش رویترز، ظاهرا یک تیم راه دور برای پشتیبانی مجازی از نیروی هوایی عراق در نظر گرفته شده و یک مقام امنیتی عراقی که خواسته نامش فاش نشود هم گفته 70 کارمند لاکهید مارتین در بلد فعالیت می کنند که قرار است حدود 50 نفر از آنها به ایالات متحده بازگردند و باقی به پایگاه هوایی اربیل در منطقه کردستان منتقل می شوند.
این خبر با فاصله اندکی از انتشار آخرین گزارش به کنگره آمریکا درباره جزئیات عملیات اف-16 ها در عراق در سه ماهه اول سال 2021، منتشر شد. طبق این گزارش، از مجموع 299 پرواز در این دوره، 295 مورد آن آموزشی بوده و در حالی که عمدتا گزارش ها از پرواز اف-16 ها از «حملات پویا علیه اهداف با ارزش بالا» و پشتیبانی از واحدهای امنیتی عراق حکایت دارد، اما در عمل در سه ماهه اول امسال تنها 4 پرواز به این منظور انجام شده است.
آنطور که «وار زون» پیشتر اعلام کرده، این هواپیماها روی کاغذ توانمندترین دارایی های جنگی نیروی هوایی عراق به شمار می روند، اما در گذشته در زمینه آمادگی برای عملیات مشکلات جدی داشتند. نیروی هوایی عراق اوایل سال جاری میلادی موفق شد 23 فروند هواپیمای اف-16 را برای رژه نظامی در بزرگداشت صد سالگی ارتش عراق بر فراز بغداد به پرواز درآورد. این در حالی است که پیشتر گفته شده بود کمتر از 20 درصد از 34 اف -16 باقیمانده عراق قابلیت پرواز دارند.
صرف نظر از این گزارش ها، می توان اینطور نتیجه گرفت که بدون کمک لاکهید مارتین، احتمالا باقی اف-16های عراق زمین گیر خواهند شد. تبدیل شدن مجدد آنها به توانایی هوایی بدون کمک ایالات متحده یا هر کشور بالقوه دیگری که زیرساخت های پشتیبانی اف-16 را داشته باشد، اگر نه غیرممکن که بسیار دشوار خواهد بود. اکنون این احتمال وجود دارد که بغداد تصمیم بگیرد منابع محدود خود را در سایر بخش های ارتش، شاید روی هواپیماهای تهاجمی «ال-159» ساخت چک سرمایه گذاری کند؛ این هواپیماها اگرچه پرواز می کنند، اما در حال حاضر عملیاتی نیستند. هواپیماهای سوخو-25 عراق هم به دلیل کمبود لوازم یدکی در سه ماهه اول سال 2021 زمین گیر شدند.
در گزارش جدید همچنین به یک سری نگرانی های امنیتی خاص پیرامون پایگاه هوایی بلد، محل استقرار ناوگان هوایی اف-16 در شمال بغداد در منطقه موسوم به «مثلث سنی»، اشاره شده است. تحویل هواپیماها به عراق به دلیل درگیری نیروهای امنیتی عراق با داعش به تاخیر افتاد، اما هواپیماها پس از ورود به کشور به بخشی از ائتلاف «عملیات حل اساسی مساله» تبدیل شدند و در مبارزه با شورشی ها و حمله به اهداف در عراق و سوریه مورد استفاده قرار گرفتند. با این حال، گروه های مسلح اخیرا فعالیت های خود را در شمال عراق افزایش داده اند. سوم ماه مه یک حمله موشکی به پایگاه سالی پورت در پایگاه هوایی بلد، محل استقرار پیمانکاران آمریکایی، اصابت کرد و چند کشته و زخمی بر جا گذاشت که عراقی بودند.
طبق گزارش نیویورک تایمز، مقامات عراقی در اقدامی ناموفق سعی کرده اند نیروهای آمریکایی را متقاعد کنند که در بلد بمانند و در عین حال گروه های مسلح را برای متوقف کردن حملات تحت فشار گذشته اند. اکنون، به گفته مقامات عراقی، بازگشت پیمانکاران آمریکایی تنها در صورت تضمین امنیت آنها امکان پذیر خواهد بود و شواهد حاکی است که نیروهای امنیتی عراق قادر به دستیابی به این مهم نیستند.
عراق هواپیماهای اف-16 خود را بر اساس یک قرارداد فروش نظامی خارجی در سال 2011 به دست آورد، اما مساله قابلیت پرواز آنها و حتی استفاده از آنها در جنگ همچنان وجود دارد. این واقعیت حتی اخیرا توسط مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق، نیز تایید شده است: «کمبود متخصص برای نگهداری از هواپیماها طبق توافقنامه امضا شده با شرکت های آمریکایی هنگام خرید آنها، یک مشکل است.»
نبود موقت تکنسین های لاکهید مارتین در سال گذشته منجر به کاهش میزان در دسترس بودن اف-16ها شد و سوءمدیریت و فساد، این شرایط را تشدید کرد. در حالی که وضعیت امنیتی در عراق به وضوح اصلی ترین دلیل اختلال در این کشور است، باید اشاره کرد که اف-16 پیشرفته هرگز یک گزینه مناسب برای نیروی هوایی عراق یا جنگاوری علیه شورشی ها و افراطی هایی همچون داعش نبوده است.
از زمان خروج آخرین نیروهای جنگی آمریكا از عراق در سال 2011، این كشور در یك مسیر آهسته و اغلب دردناك به سمت خودكفایی نظامی قدم گذاشته است. اگر عراق نتواند لاکهید مارتین را ترغیب کند برای پشتیبانی از اف-16های خود به این کشور بازگردد یا مناسبات دیگری را ترتیب دهد، این جت ها احتمالا در روند بازسازی مجدد نیروهای مسلح عراق به حاشیه کشیده خواهند شد.
