میدل ایست نیوز: بعد از بررسی‌ها و بحث‌های بسیار در میان دستگاه‌های گوناگون امریکا از آغاز سال جاری میلادی، دولت بایدن به صورت‌بندی نهایی «اولویت‌های امریکا» در سوریه رسید که 5 هدف اصلی در آن تعریف شده است.
روزنامه «الشرق الاوسط» (چاپ لندن) در گزارشی تأکید کرد که اولویت‌های امریکا که در نشست‌های پشت درهای بسته مطرح شده، شامل «نخست، ماندن در سوریه و ادامه جنگ با داعش؛ دوم، ارسال کمک‌های انسانی از مرزهای سوریه؛ سوم، حفظ آتش بس در سوریه؛ چهارم، حمایت از حقوق بشر و خلع سلاح‌های کشتار جمعی؛ پنجم، کمک به پیشبرد اجرای راه‌حل سیاسی در سوریه بر اساس قطع‌نامه 2254» است.
در این اولویت‌بندی، بر خلاف دولت سابق امریکا، موضوع کاهش نفوذ ایران در سوریه در دستور کار نیست و در عوض بر حمایت از ثبات کشورهای هم‌جوار سوریه، از جمله اردن و اسرائیل، تأکید شده است.
این صورت‌بندی حالت به‌روزشده اولویت‌هایی است که پیش از این «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه امریکا، در اواخر ژوئیه گذشته در نشستی در حاشیه کنفرانس ائتلاف بین‌المللی مطرح کرد. او در آن نشست گفت که امریکا در سوریه سه اولویت دارد که عبارت است از کمک‌های انسانی، مبارزه با داعش، آتش‌بس با هدف پیشبرد روند صلح.
این اولویت‌بندی که بعد از بررسی‌ها و بازنگری‌های دستگاه‌های داخلی امریکا حالت نهایی یافته، برخی اقدامات تیم بایدن را هم توضیح می‌دهد. از جمله سفر ژنرال «کنت مکنزی»، فرمانده ستاد مرکزی امریکا، را که بعد از خروج آشفته نیروهای امریکایی از افغانستان، به صورت محرمانه به مناطق شمال شرق سوریه رفت و به «نیروهای دموکراتیک سوریه» (قسد) اطمینان داد که امریکا برنامه‌ای برای خروج از شرق فرات ندارد.
در عرصه کمک‌های بشردوستانه هم تیم بایدن مذاکرات محرمانه‌ای با نمایندگان «ولادیمیر پوتین» در ژنو انجام دادند تا مصوبه شورای امنیت درباره این کمک‌ها تمدید شود.
از سوی دیگر، «برت مک‌گورک»، نماینده امریکا در امور خاورمیانه، در دیدار با «سرگی ورشنین» و «الکساندر لاورنتیف»، معاونان وزارت خارجه روسیه، در ژنو برای تمدید این مصوبه به مدت 6 ماه دیگر مذاکره کرد. همچنین امریکا قرار است به‌زودی کمک‌های مالی برای تقویت ثبات در شمال شرق و شمال غرب سوریه پرداخت کند.
تحریم های تازه از جانب وزارت خزانه‌داری امریکا در پرونده‌های مرتبط با حقوق بشر و نیز مستثنی کردن خط لوله گاز مصر به لبنان از مفاد تحریم‌های قیصر همگی در همین چارچوب قابل توضیح است.
اما آنچه در این اولویت‌بندی دیده نمی‌شود شاید مهم‌تر از مطالبی باشد که به آنها تصریح شده است. دولت بایدن تا کنون فرستاده ویژه سیاسی برای امور سوریه تعیین نکرده است و این به آن معناست که پرونده در دست برت مک‌گورک می‌ماند و وزارتخانه‌های دفاع و خارجه از این پرونده کنار گذاشته شده‌اند.
تیم بایدن همچنین کارزاری دیپلماتیک برای جلوگیری از عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با دمشق انجام نداد، هرچند تأکید کرده که از این روند حمایت نمی‌کند و اگر هم روابطی برقرار می‌شود نباید بدون دریافت امتیاز از سوریه باشد و همچنین هر بار خاطرنشان کرده که قانون قیصر به عنوان مصوبه کنگره چیزی نیست که بتوان اجرای آن را به تعلیق درآورد.
علاوه بر این، شاید مهم‌ترین تحول در این اولویت‌بندی در مقایسه با دولت ترامپ به موضوع ایران مربوط شود. پیش از این «مایک پومپئو»، وزیر خارجه سابق امریکا، با هماهنگی «جیمز جفری»، نماینده ویژه امریکا در امور سوریه، اولویت‌بندی راهبردی خاص خود را برای سوریه تعریف کرده بود که شامل «شکست داعش، اجرای قطع‌نامه 2254، اخراج ایران از سوریه، جلوگیری از دستیابی دولت سوریه به سلاح‌های کشتار جمعی، و در نهایت کمک به وضعیت انسانی مردم سوریه» می‌شد.
دولت ترامپ همچنین هرگونه عادی‌سازی روابط با دمشق را مشروط به 6 شرط کرده بود: «توقف حمایت از تروریسم، توقف حمایت از سپاه ایران و حزب الله، تعهد به عدم تهدید کشورهای همسایه، خلع سلاح کشتار جمعی، بازگشت داوطلبانه آوارگان، محاکمه جنایتکاران جنگی».
تیم ترامپ همچنین با همکاری متحدان عرب و اروپایی خود سازوکار مشخصی برای تحقق این اهداف تعیین کرده بود که شامل حضور نیروهای امریکایی در شرق فرات و بستن دسترسی دولت سوریه به منابع ثروت‌های طبیعی و استفاده از ابزار شورای امنیت و تحریم‌های گسترده و جلوگیری از بهبود روابط کشورهای عربی با دمشق و ارائه کمک اطلاعاتی و لجستیک به اسرائیل و جلوگیری از آغاز بازسازی سوریه می‌شد.
در سال 2019، برت مک‌گورک در مقاله‌ای نوشت که امریکا نمی‌تواند مانع از بهبود روابط کشورهای عربی با سوریه شود و مقاومتش در برابر این روند صرفا موجب سرخوردگی این کشورها از سیاست‌های امریکا و نادیده گرفتن امریکا می‌شود و برای همین بهتر است امریکا سازوکاری واقع‌بینانه برای تعامل با دمشق تعریف کند.
قرار است این اولویت‌های جدید امریکا درباره سوریه در کنفرانس دوره‌ای ائتلاف بین‌المللی علیه داعش که در 2 دسامبر در بروکسل برگزار خواهد شد و در حاشیه آن نشستی به سوریه اختصاص خواهد یافت با متحدان امریکا در میان گذاشته شود.
