نویسنده: جودیت نورینک
میدل ایست نیوز: شش سال از حمله هوایی هلند به عنوان بخشی از نیروهای ائتلافی تحت فرماندهی ایالات متحده در مبارزه با داعش به شهر حویجه عراق گذشته، اما آثار فاجعه بار این هنوز قابل مشاهده است. هدف، یک کارخانه مواد منفجره بود؛ اما دست کم دو تانکر در خارج از کارخانه مملو از مواد منفجره بودند و چندین تن مواد شیمیایی که برای ساخت بمب از آن استفاده می شد نیز در همان نزدیکی انبار شده بود. حداقل 70 نفر کشته و صدها نفر زخمی شدند. بخشی از منطقه صنعتی که کارخانه در آن قرار داشت، هنوز ویرانه است.
ساکنان حویجه از مدت ها قبل از اینکه در رسانه های هلندی فاش شود، می دانستند که هواپیماهای هلندی مسئول فاجعه ژوئن 2015 در شهر آنها بوده اند. شهردار سبحان خلف علی الجبوری توضیح داد: «ما بلافاصله پس از وقوع فاجعه و در نتیجه نشت اطلاعات درباره عملیات، متوجه شدیم. چرا دولت هلند می گوید اطلاعی نداشته؟ خب احتمالا کسی سعی می کند از مسئولیت فرار کند.»
الجبوری برای مطرح کردن این شکایات شخصا به لاهه سفر کرد. وزارت دفاع هلند سرانجام سال گذشته، سال ها پس از آن که وزیر سابق ژانین هنیس پلاشارت (رئیس کنونی نمایندگی سازمان ملل در عراق موسوم به یونامی) به دلیل گمراه کردن پارلمان مجبور به کناره گیری شد، برای حویجه 4 میلیون یورو غرامت در نظر گرفت. اخیرا مشخص شده است که مقامات در زمان بمباران می دانستند که خسارات جانبی احتمالا جدی و شدید خواهد بود. الجبوری از هلندی ها خواسته است که هم یک عذرخواهی رسمی و هم کمک فوری به حویجه ارائه کنند. او گفت: «مردم من از من انتظار دارند که با پول غرامت برگردم.»
هانی العبیدی، سرباز یک پایگاه نظامی در خارج از شهر، گفت: «ما یک سوپرمارکت داشتیم که کاملا با خاک یکسان شد. داعش به ما 200 دلار غرامت پیشنهاد کرد که من نپذیرفتم. دولت عراق به من غرامت نداده است.» او هلندی ها را برای این خسارت وارد آمده مقصر می داند. در رابطه با صاحب یک مغازه کوچک فروش روغن موتور در منطقه صنعتی که با کمک تامین کننده اش موفق به بازسازی شد، نیز همینطور است. هر دوی آنها از اینکه دولت هلند هنوز هیچ غرامتی نپرداخته، خشمگین هستند.
مردم حویجه همچنین به این مساله اشاره کردند که فرانسه یک موسسه فنی را که در حملات هوایی آن در زمان اشغال داعش ویران شده بود، بازسازی کرده است. و اینکه استان رمادی شرقی که ویرانی های شدیدی را متحمل شده بوده، تا حد زیادی با کمک کشورهای ائتلاف بازسازی شده است.
شیخ وصفی العاصی با عصبانیت می گوید: «ما هیچ پولی از هلند دریافت نکردیم. هیچ یک از قربانیان هیچ غرامتی دریافت نکرده اند. هلندی ها اصلا به سرنوشت مردم اینجا اهمیت می دهند؟» شیخ مهمانان خود را در یک پایگاه ارتش درست در خارج از شهر می پذیرد؛ یکی از چندین پایگاهی که هنوز برای مقابله با هسته های داعش در منطقه فعال است. شیعیان در عراق اکثریت هستند و دولت و ارتش و نیروهای امنیتی را کنترل می کنند. آنها حاضر نیستند نقش حویجه به عنوان پایگاه داعش را فراموش کنند و همچنان به مردم این شهر بی اعتماد هستند.
شیخ ها و رهبران حویجه سعی می کنند به سیاستمداران در بغداد توضیح دهند که این شهر در اشغال داعش 5هزار نفر را از دست داده است. آنها می گویند و عموماً غیرنظامیان چاره ای جز ماندن نداشتند. مردم می گویند: «اگر سعی می کردیم شهر را ترک کنیم، داعش ما را می کشت. اگر می ماندیم، نیروهای ائتلافی بمب بر سرمان می ریختند.» پس از فاجعه 2015 مشکلاتی در تامین آب و برق وجود داشت، اما داعش برای بازسازی تلاش نمی کرد. شیخ الوصفی می گوید که غیرنظامی های حویجه عمدتا صلح طلب بودند و منتظر ماندند تا داعش برود، چون داعش از آنها قوی تر بود.
با این حال، بسیاری در عراق هنوز حویجه را خطرناک می دانند و حملات مکرر به پست های بازرسی و پایگاه های نیروهای شبه نظامی و ارتش شیعه در اطراف شهر، این تصور منفی درباره آنها را تقویت می‌کند. همه راه های ورودی به این شهر سنی نشین محافظه کار توسط نیروهای شبه نظامی شیعه حشدالشعبی محافظت می شود.
از زمان آزادسازی در سال 2017، نیروهای امنیتی از غیرنظامی ها در حویجه خواسته اند که هرگونه مکالمه یا حرکت مشکوک را گزارش کنند؛ اما این شرایط درباره موصل که پایتخت خلافت داعش بود، صدق نمی کند. به همین دلیل، بسیاری از مردم حویجه می گویند احساس می کنند هم توسط داعش و حملات هوایی مجازات شده اند و هم با بی اعتمادی و بی توجهی دنیای خارج به آنها مجازات می شوند..
بغداد اساسا این شهر را از روند پرداخت غرامت حذف کرده و به همین دلیل است که غیرنظامی ها به دنبال دریافت آن از هلندی ها هستند. این واقعیت که چیزی به دست آنها نرسیده، به تئوری های توطئه دامن زده است. شیخ می گوید: «پول ها به مقامات کرکوک می رسد. و حتی در آنجا هم فقط مردمی پول می گیرند که به مقامات نزدیک هستند.» به هر حال، مردم حویجه متقاعد شده اند که حتی اگر پولی باشد، چیز زیادی به آنها نمی رسد.
انجمن حمایت از زنان و کودکان فردا، مهم ترین سازمان غیردولتی محلی در حویجه، از مشکلات روانی به دلیل خشونت ها در زمان اشغال، انفجارها و پیامدهای آن و ناامیدی منجر به افزایش موارد خودکشی می گوید. طوفان عبدالوهاب عوض، از اعضای این انجمن، می گوید: «ما از کشورهایی که به ما کمک کردند تا از شر داعش خلاص شویم می خواهیم اکنون به کمک به ما ادامه دهند. داعش یک گروه تروریستی بود، اما شما کشورهایی هستید که ارزش های مشخصی برای خود دارید.»
بیلبوردهایی که معمولا توسط سازمان های غیردولتی بین المللی برای نشان دادن مالکیت آنها بر پروژه های محلی استفاده می شود، در حویجه دیده نمی شود. مشکل دیگر این تصور غلط است که قربانی ها غرامت نقدی دریافت می کنند، در حالی که در واقع سازمان های غیر دولتی معمولا اقلامی غیر از مواد غذایی و حمایت از کسانی که مشغول بازسازی هستند، ارائه می دهند. وزارت دفاع هلند گفته است که میلیون ها دلاری که برای حویجه در نظر گرفته است به صورت غرامت انفرادی پرداخت نخواهد شد. دو سازمان غیرانتفاعی که در پروژه جبران خسارت مشارکت خواهند داشت، هنوز پاکسازی شهر و احیای زیرساخت ها را آغاز نکرده اند و این واقعیت که هر دو سازمان ملل متحد توسط هلندی ها ماموریت یافته اند، بر بی اعتمادی در میان مردم حویجه افزوده چرا که همان وزیر هلندی که مسئول حمله هوایی فاجعه آمیز در حویجه بود، اکنون رئیس هیئت سازمان ملل متحد در عراق (یونامی) است.
