اسرائیل در بحران اوکراین کدام سمت می‌ایستد؟
طرف هایی وجود دارند که در رابطه با بحران اوکراین و به دلیل روابط نزدیک با هر دو طرف نبرد، جانب احتیاط را رعایت کرده و از موضع‌گیری علنی علیه یا لهِ هر یک از طرف‌ها خودداری کرده اند؛ اسرائیل یکی از این طرف ها است.
میدل ایست نیوز: پس از حملات روسیه به اوکراین و وقوع بحران در این کشور، هر یک از کشورهای منطقه غرب آسیا و نیز کشورهای اروپایی، مواضعی در رابطه با این رویداد نشان دادند. در این بین طرف هایی وجود دارند که به دلیل روابط نزدیک با هر دو طرف نبرد، جانب احتیاط را رعایت کرده و از موضع‌گیری علنی علیه یا لهِ هر یک از طرف‌ها خودداری کرده اند. اسرائیل یکی از این طرف ها است.
روابط اسرائیل با روسیه
روسیه و اسرائیل نسبت به گسترش روابط و همکاری فی‌مابین احساس نیاز شدیدی می‌کنند و این نیاز یک‌جانبه نیست، روسیه وارث اصلی شوروی است و نخستین کشوری بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت.
اسرائیل به دلایل متعددی برای روابطش با روسیه اهمیتی فوق راهبردی قائل است.
تحولات نرم مستمر در موازنه قدرت در سطح جهان معطوف به تنزل جایگاه آمریکا، تشتت در بلوک اروپا، برآمدن چین و تا حدودی هند و گسترش نفوذ روسیه در خاورمیانه، تصمیم‌سازان اسرائیل را که همواره متکی به حمایت‌های غربی بوده، به صرافت تقویت روابط با این قدرت‌های نوظهور انداخته و در دو دهه اخیر روابط تل ویو با پکن و مسکو توسعه قابل‌توجهی یافته است.
گسترش رابطه با روسیه محصول یک مجموعه عوامل تاریخی، سیاسی و ژئوپلیتیکی است؛ از جمله نفوذ لابی یهودی در ساختار سیاست، اقتصاد و رسانه در روسیه به‌عنوان موتور محرکه تقویت هر چه بیشتر این روابط با اسرائیل و همچنین الزامات دوسویه حضور نزدیک به دو میلیون یهودی روسی تبار در اسرائیل. امروز حدود 150 هزار یهودی در روسیه بعد از یهودیان آمریکا، ثروتمندترین یهودیان جهان محسوب می‌شوند و حضور فعالی در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، رسانه‌ای و کمپانی‌های نفت و گاز دارند.
در سوی دیگر نیز کرملین هم به وجود اسرائیل و تعارضات و تنش‌های منطقه به‌عنوان یک فرصت چه در جهت گسترش نفوذ خود چه در جهت جلوگیری از شکل‌گیری یک بلوک عربی یا اسلامی در حوزه امنیتی پیرامونی خود می‌نگرد.
روابط اسرائیل با اوکراین
برخی معتقدند که اسرائیل همان نگاهی که در اشغال سرزمین فلسطین در سال 1948 داشته را درباره اوکراین نیز دارد.
مهم‌ترین مشکلات کنونی یهودیان در حال حاضر نداشتن سرزمین است و جمعیت اندک اسرائیل در منطقه‌ای با صد میلیون نفر شهروند عرب که اکثر آنها اسرائیل را غاصب و دشمن درجه اول خود می‌دانند، محصور شده است؛ این مسائل، دورنمای تاریکی را در مقابل توسعه اسرائیل قرار داده است.
اسرائیل از مدت‌ها قبل به فکر پیدا کردن سرزمین دیگر افتاده است تا آنجا را هم مثل فلسطین غصب کنند و اوکراین هدف غصب بعدی برای آنها است.
برخی کارشناسان نیز معتقدند که اوکراین برای اسرائیل حیاط خلوتی است که در آن مانور می‌دهد و منافع اقتصادی و امنیتی آن رژیم در آن تأمین می‌شود. همچنین توافقاتی میان سازمان اطلاعات اوکراین و سیاستمداران مورد حمایت اسرائیل برای تضمین منافع این رژیم وجود دارد.
از طرفی بسیاری از اوکراینی ها دارای شناسنامه اسراییلی هستند، اما در اوکراین ساکنند، لذا عجیب نیست که به دو طرف وفادار باشند.
اوکراین از جمله کشورهایی است که اورشلیم را به‌عنوان «پایتخت اسرائیل» به رسمیت می‌شناسد و قصد دارد دفتر نمایندگی سیاسی خود را در اورشلیم افتتاح کند.
بحران اوکراین و دوراهی برای تل‌آویو
با توجه با آنچه گفته شد، حفظ روابط نزدیک با مسکو برای اسرائیل اهمیت زیادی دارد، از سوی دیگر، اسرائیل به‌عنوان متحد آمریکا در منطقه، باید سمت اوکراین بایستد، همان گونه که یائیر لاپید وزیر خارجه اسرائیل پیش از حمله روسیه به اوکراین اظهار داشت: در صورت وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین، ما در کنار ایالات متحده آمریکا خواهیم بود.
دولت اوکراین نیز در روزهای اخیر دو درخواست مشخص از اسرائیل داشته که اولی مربوط به در اختیار گذاردن سامانه پدافند هوایی گنبد آهنین از سوی تل‌آویو به کی‌یف و دومی نیز میانجیگری میان روسیه و اوکراین بود.
تل‌آویو نیز دست رد بر سینه اوکراین زد و اعلام کرد که به علت ترس از تیرگی روابط با مسکو از انتقال سامانه‌های گنبد آهنین به کی‌یف خودداری می کند.
باید به این نکته توجه داشت که اساساً حجم و وزنِ بحران اوکراین، از قدوقواره اسرائیل به‌مراتب بزرگ‌تر است.
وقوع جنگ مذکور عملاً موجب شده تا تل‌آویو راهی به جز عیان کردن مواضع مبهم خود و طرف‌داری روشن از روسیه و یا آمریکا در چهارچوب بحران اوکراین نداشته باشد، مسئله‌ای که در نهایت می‌تواند تبعات به‌شدت مخرب و منفی را برای اسرائیل، به‌ویژه در بعد منطقه‌ای به همراه داشته باشد.
شکی نیست که منافع نظامی و اقتصادی اسرائیل ایجاب می‌کند که اسرائیل روابط خوب و مستحکمی را هم با روسیه و هم با آمریکا داشته باشد.
بااین‌حال، اوج‌گیری بحران اوکراین، عملاً اسرائیل را به وضعیت بدی دچار کرده است. این مسئله می‌تواند اسرائیل را مجبور سازد تا در نهایت یک کشور را برگزیند و باید گزینه توسعه روابط با هر دو طرف را کنار بگذارد. البته که اتخاذ این رویکرد نیز به نحوی جدی، منافع آن را در هر دو کشور به خطر خواهد انداخت.
تسلیحات اسرائیل
تسلیحات اسرائیلی نیز مؤلفه دیگری هستند که در جریان بحران جاری در اوکراین باید به آنها توجه داشت. قراردادهای تسلیحاتی اسرائیلی با اوکراین و کشورهای همسایه، عمیقاً روسیه را نگران می‌کند. مسئله‌ای که موجب شده تا اخیراً فشارهای روسیه به اسرائیل جهت متوقف کردن این روند و قراردادها افزایش یابد. روس‌ها به طور خاص تاکید داشته‌اند که فروش تسلیحات ضدتانک از سوی اسرائیل به کشوری نظیر اوکراین باید هر چه سریع‌تر متوقف شود، زیرا این قبیل تسلیحات می‌توانند به نحو گسترده‌ای در جریان حمله زمینی روسیه به اوکراین، علیه نیروها و تانک‌های روسی استفاده شوند.
بحران پیش‌آمده اسرائیل را در شرایط وخیمی قرار داده است؛ مقامات اسرائیلی در نشست‌های داخلی برای ارزیابی این بحران گفته‌اند که هرگونه موضع‌گیری که لطمه احتمالی به تصمیمات ولادیمیر پوتین محسوب شود، برای آزادی عمل نظامی اسرائیلی در سوریه زیان‌بار خواهد بود.
یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل، در آغاز این هفته با اشاره به حضور روسیه در سوریه گفت که ما نوعی مرز با روسیه داریم.
شماری از دولتمردان و سیاستمداران اسرائیلی که در گفت‌وگوهای رسانه‌ای در روزهای گذشته نسبت به رویدادهای روسیه و اوکراین سخن گفته بودند، بعداً تاکید کردند که دیدگاه شخصی خود را بیان کرده‌اند.
سیاستمداران آمریکایی از هر دو حزب حاکم دموکرات و جمهوری‌خواه گفته‌اند که انتظار دارند اسرائیل به‌عنوان متحد آمریکا، حامی موضع واشینگتن علیه ولادیمیر پوتین باشد.
مقامات اسرائیل اذعان دارند که عملیات در سوریه، نیازمند همراهی و حمایت تلویحی روسیه است.
به همین دلیل، تل‌آویو تلاش بسزایی برای میانجیگری برای پایان بخشیدن به بحران اوکراین صورت داده است، تحرکات دیپلماتیک بنت در هماهنگی با آمریکا، فرانسه و آلمان صورت‌گرفته و تل‌آویو خواهان میانجیگری میان روسیه و اوکراین است.
رسانه‌ها گزارش کردند که بنت در دیدار با پوتین از وضعیت جامعه یهودیان اوکراین ابراز نگرانی کرده و از اعزام گروه‌های درمانی اسرائیل به این کشور برای کمک به آسیب‌دیدگان خبر داد.
طرح میانجیگری اسرائیل در حالی مطرح می‌شود که یوگنی کورنیچوک سفیر اوکراین در فلسطین اشغالی پیش‌تر و در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرده بود که تل‌آویو حاضر به پذیرش ده‌ها آواره اوکراینی نشده و آنها را از فرودگاه بن گوریون عودت داده است.
اوفیر جندلمن سخنگوی نخست‌وزیر اسرائیل نیز به نقل از نفتالی بنت در حساب خود در توئیتر نوشت که ما تاکنون صدها پناهنده را از اوکراین پذیرفته‌ایم که بیشتر آنها یهودی نیستند.
به نظر می‌رسد اسرائیل یکی از بازندگان بزرگ بحران اوکراین است؛ چرا که در شرایط فعلی قادر به حفظ سیاست محافظه‌کارانه خود نخواهد بود.
