صحنه سیاسی پیش روی لبنان؛ آیا تجربه عراق تکرار می شود؟

میدل ایست نیوز: با اعلام نتایج نهایی انتخابات، لبنانی‌ها وارد مرحله تازه‌ای می‌شوند که در نگاه اول به نظر می‌آید در نبود هیچ اکثریتی، شاهد قطب‌بندی سیاسی شدیدی خواهد بود.

به گزارش «الجزیره» بر اساس نتایج نهایی، تعداد کرسی‌های حزب القوات اللبنانیه از 14 کرسی در مجلس سابق به 18 کرسی افزایش یافت. در برابر، جریان ملی آزاد به ریاست جبران باسیل از 29 کرسی در سال 2018، به 18 کرسی کاهش یافت.

جریان مَرَده نیز در مجلس سابق 5 کرسی داشت که این تعداد به 2 کرسی کاهش یافته است.

دوگانه حزب الله و جنبش امل همچنان با کسب 31 کرسی همه کرسی‌های شیعیان را در اختیار خود دارند.

شاید مهم‌ترین بازنده انتخابات «حزب سوریه‌ای قومی اجتماعی» باشد که در انتخابات سابق 3 کرسی داشت و در این دوره هیچ کرسی‌ای ندارد.

بعد از توافق‌نامه طائف ترکیب 128 کرسی مجلس بدین ترتیب تعیین شد: مسیحیان مارونی 34 کرسی، اهل سنت 27 کرسی، شیعیان 27 کرسی، مسیحیان ارتدکس 14 کرسی، مسیحیان کاتولیک 8 کرسی، دروزیان 8 کرسی، ارمنیان ارتدکس 5 کرسی، علوی‌ها 2 کرسی، ارمنی‌های کاتولیک و انجیلی و دیگر اقلیت‌ها هر کدام یک کرسی (کل کرسی‌های مجلس به صورت مساوی میان مسلمانان و مسیحیان تقسیم شده است).

کاهش نسبت مشارکت

وزارت کشور لبنان نسبت مشارکت را 42 درصد اعلام کرد. در انتخابات 2018 این نسبت 49 درصد و در انتخابات 2009 (که پس از آن فعالیت مجلس دو بار تمدید شد) نسبت مشارکت 54 درصد بود.

ناظران علت این کاهش مشارکت را ناامیدی مردم و سرخوردگی آنان از عملکرد نیروهای سیاسی در کشور و ناتوانی نیروهای سیاسی در متقاعد کردن مردم به مشارکت در انتخابات و نیز شکست نیروهای جامعه مدنی در جذب آرای مردم می‌دانند.

«ربیع الهبر»، کارشناس امور انتخابات، تأکید می‌کند که نتایج نهایی انتخابات چند موضوع را آشکار می‌کند:

نخست تضعیف متحد مسیحی حزب الله لبنان با پیش افتادن حزب القوات اللبنانیه که تأثیر مهمی بر انتخاب رئیس جمهوری و حمایت سیاسی مسیحیان از حزب‌الله خواهد داشت.

دوم موفقیت نیروهای برآمده از جامعه مدنی در کسب 12 کرسی با وجود تشتت شدید و مشارکتشان در قالب بیش از 60 لیست انتخاباتی.

سوم دگرگونی چشمگیر در نمایندگان اهل سنت مجلس در نبود جریان المستقبل. نتایج نشان می‌دهد که شخصیت‌های سُنی از جریان‌های گوناگون وارد مجلس شده‌اند که برخی از آنها موافق حزب الله و برخی دیگر مخالف آن است و چهره‌های شاخصی از جریان المستقبل با سابقه طولانی نمایندگی به مجلس راه نیافته‌اند.

صحنه سیاسی پیش رو

«جوزف باحوط» و «حسین ایوب»، دو کارشناس سیاسی لبنانی، تأکید می‌کنند که در مرحله بعدی لبنان با چند بزنگاه مهم مواجه است: انتخاب رئیس مجلس، تشکیل دولت، انتخاب رئیس جمهوری در ماه اکتبر، آینده مذاکرات با صندوق بین‌المللی پول.

به نظر باحوط، در این صحنه موقعیت گروه‌های مستقل و تازه‌نفس تعیین‌کننده خواهد بود و باید دید که آنان در تقسیم‌بندی‌های بعدی میان موافقان و مخالفان حزب‌الله چگونه عمل می‌کنند.

او پیش بینی می‌کند که ترکیب کنونی مجلس موجب تشدید شکاف میان جریان‌های 8 مارس و 14 مارس شود و در وضعیتی که هیچ طرفی از اکثریت مطلق برخوردار نیست، صحنه سیاسی لبنان فاقد توازن شود و عملا مجلس به صحنه کشاکش نیروهای سیاسی لبنان تبدیل شود.

ایوب نیز معتقد است که تجربه عراق در لبنان هم تکرار شود و باز شاهد بن‌بست سیاسی باشیم.

به نظر وی، در وضعیتی که هیچ کس اکثریت مطلق را از آن خود ندارد، همه طوری رفتار می‌کنند که انگار برنده انتخابات هستند و این لبنان را «به بحران ملی فراگیر» می‌کشاند.

در این میان، تشتت جریان‌های اهل سنت باعث نبود سخنگویی برای آنان در مجلس می‌شود و این ــ از نظر ایوب ــ به معنای آن است که بزرگ‌ترین بازندگان انتخابات کنونی را باید فؤاد سنیوره و نجیب میقاتی و در نهایت سعد الحریری دانست.

ایوب تأکید می‌کند که این وضعیت نقطه پایانی بر «باشگاه نخست‌وزیران لبنان» است و این عرصه را برای نمایندگان دیگر گروه‌ها از جمله حزب الله و حزب القوات برای کسب کرسی‌های اهل سنت فراهم می‌کند.

او بعید می‌داند که لبنان بتواند روندهای قانونی تعیین‌شده را به سلامت طی کند و پیش‌بینی می‌کند که بحران سیاسی از انتخاب رئیس مجلس آغاز شود و کار به خلأ سیاسی در کشور بینجامد.