لبنان و چالش تشکیل دولت؛ ماموریت سخت یک میلیاردر

میدل ایست نیوز: میشل عون، رئیس جمهوری لبنان پنجشنبه گذشته، نجیب میقاتی را مامور تشکیل دولت جدید این کشور کرد. میقاتی با 54 رای از سوی نمایندگان پارلمان توانست بر رقیبش «صالح نواف سلام»، سفیر سابق لبنان در سازمان ملل که 25 رای را از آن خود کرد، پیروز شود. 46 نماینده هم برای انتخاب نخست وزیر جدید، رای ممتنع دادند.

با وجود انتخاب میقاتی برای تشکیل کابینه جدید لبنان، بسیاری از کارشناسان و ناظران معتقدند که روند تشکیل دولت جدید در این کشور به دلیل پیچیدگی‌های سیاسی و دخیل بودن بسیاری از عوامل داخلی و خارجی در صحنه سیاسی لبنان، بسیار دشوار است.

نجیب میقاتی، تاجر و میلیاردر 66 ساله لبنانی از سپتامبر 2021 پس از بحران 13 ماهه در تشکیل دولت لبنان، سرانجام زمام دولت را در این کشور به دست گرفت و پس از برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه مه به عنوان رئیس دولت پیشبرد امور، به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.

توزیع مناصب سیاسی بین طوائف لبنانی

توزیع مناصب سیاسی در لبنان بر پایه طوائف موجود در این کشور صورت می‌گیرد، بدین صورت که منصب ریاست جمهوری متعلق به مسیحیان مارونی است و نخست وزیر از میان جریان‌های اهل سنت انتخاب می‌شود و ریاست مجلس نمایندگان هم از آن شیعیان است.

تشکیل دولت‌ها در لبنان به دلیل اختلافات سیاسی، در بیشتر مواقع چندین ماه به طول می‌انجامد ولی بحران مالی و اقتصادی در این کشور به خصوص پس از انفجار بندر بیروت و همه‌گیری کرونا، عواملی است که تشکیل فوری دولت در لبنان را به امری ضروری تبدیل کرده است.

از سویی تشکیل دولت جدید در لبنان با 4 ماه پایانی ریاست جمهوری میشل عون همزمان شده که این مساله، خود به پیچیدگی صحنه سیاسی لبنانی افزوده است و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که انتخاب رئیس جمهور جدید به تاخیر بیافتد.

ترمیم کابینه و نه تشکیل دولت

«امین قموریه»، تحلیلگر سیاسی در تحلیلی از اوضاع سیاسی لبنان در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی پیش‌بینی کرد که نجیب میقانی نتواند در مدت پیش رو، در تشکیل دولت موفقیتی کسب کند و برای همین ممکن است به جای تشکیل دولت دست به ترمیم کابینه فعلی بزند و البته برای این کار باید موافقت پارلمان را به دست آورد.

این تحلیلگر عدم توفیق احتمالی میقاتی در تشکیل دولت را به وجود اختلافات میان احزاب سیاسی در داخل پارلمان به ویژه در پی نتایج انتخابات اخیر و ایجاد تغییر در توازن قدرت در داخل مجلس، مرتبط دانست.

آناتولی افزود که حزب الله و “جریان ملی آزاد” و همپیمانان آنان پس از آنکه در دوره قبل 71 کرسی را به دست آوردند در این دوره 60 کرسی را از آن خود کردند و این باعث شد تا اکثریت پارلمان را از دست بدهند و در مقابل، 68 کرسی دیگر بین نیروهای مختلف سیاسی از جریان‌های نزدیک به امریکا و عربستان تا نمایندگان مستقل تقسیم شد.

قموریه در ادامه گفت‌وگو با آناتولی افزود که فرانسه و برخی کشورهای عربی از تمدید ریاست میقاتی بر دولت لبنان در شرایط کنونی حمایت خواهند کرد ولی این به آن معنا نیست که میقاتی با این حمایت بتواند دولت جدید را تشکیل دهد.

وی خاطرنشان کرد که لبنان به دنبال اجرای اصلاحات اداری و مالی و تصویب طرح بهبود اقتصادی با هدف دستیابی به توافق با صندوق بین المللی پول است و همچنین در تلاش است تا روابط خود را با کشورهای شورای همکاری و به خصوص عربستان، بهبود ببخشد.

احتمال خالی ماندن جایگاه ریاست جمهوری

دوره ریاست جمهوری میشل عون در 31 اکتبر 2022 به پایان می‌رسد، وی از سوی پارلمان لبنان در سال 2016 و پس از بحران 29 ماهه در انتخاب رئیس جمهوری این کشور، انتخاب شد.

حال پیش‌بینی می‌شود که انتخاب رئیس جمهور جدید در لبنان با چالش‌های جدید مواجه شود و در صورت عدم انتخاب رئیس جمهور جدید برای این کشور پس از 4 ماه و خالی ماندن این جایگاه، دولت پیشبرد امور کنونی به ریاست نجیب میقاتی یا دولت بعدی که قرار است تشکیل شود، ماموریت ریاست جمهوری را هم انجام خواهد داد.

توافق منطقه‌ای

«طونی بولس»، تحلیلگر سیاسی نیز معتقد است که یک اجماع جهانی برای ادامه فعالیت میقاتی به عنوان نخست وزیر لبنان وجود دارد و مامور شدن وی برای تشکیل دولت به او این مشروعیت را می‌دهد که در صورت عدم تشکیل دولت جدید در لبنان، بتواند با دولت کنونی به فعالیت خود ادامه دهد.

این تحلیلگر خاطرنشان کرد که دولت کنونی لبنان می‌تواند برخی پرونده‌های مهم از جمله ترسیم مرزهای آبی با اسرائیل و اجرای توافق انتقال گاز مصر به لبنان را حل و فصل کند.

دولتی با ماموریت‌های ریاست جمهوری

بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به شرایط داخلی لبنان، این کشور پس از پایان دوره میشل عون در ریاست جمهوری، نتواند رئیس جمهور جدید را به راحتی انتخاب کند و این بدان معناست که این جایگاه خالی خواهد ماند و دولت پیشبرد امور کنونی به ریاست میقاتی، کشور را اداره خواهد کرد و در دوره پیش رو، ماموریت‌های ریاست جمهوری را هم انجام خواهد داد.

بر اساس پیش‌بینی‌ها این دوره ممکن است چندین ماه و حتی تا سال 2023 ادامه پیدا کند و لبنان بدون رئیس جمهور بماند.

«وائل نجم»، تحلیلگر سیاسی در گفت‌وگو با آناتولی گفت که تشکیل دولت جدید لبنان با توجه به توزیع کرسی‌ها در مجلس و اختلاف نگاه‌ها میان جناح‌های مختلف دشوار خواهد بود.

وی افزود که در شرایط پیش‌رو، هر احتمالی در صحنه سیاسی لبنان به خصوص در رابطه با انتخاب رئیس جمهوری، محتمل است.

نجم خاطرنشان کرد که در رابطه با لبنان این نگرانی وجود دارد که اختلاف‌ها میان بیروت و تل‌آویو به یک رویارویی محدود با اسرائیل به ویژه در پرونده نفت و گاز و دیگر اختلافات مربوط به مسائل منطقه، تبدیل شود.

حال باید دید لبنان که بیش از دو سال و نیم است با بحران اقتصادی شدید، سقوط بی‌سابقه ارزش پول ملی در برابر دلار، کمبود سوخت و دارو و افزایش قیمت مواد غذایی مواجه بوده است، می‌تواند دوره انتخاب رئیس جمهور و تشکیل دولت جدید را با موفقیت پشت سر بگذارد یا مثل چند بار قبل تشکیل دولت و رئیس جمهور، خود به چالشی جدید در این کشور تبدیل می‌شود.