انتخابات پارلمانی بحرین و سناریوهای پیش رو

میدل ایست نیوز: در تاریخ 12 نوامبر سال جاری انتخابات پارلمانی در بحرین برگزار خواهد شد. حمد بن عیسی آل خلیفه پادشاه بحرین از مردم این کشور خواسته در انتخابات شرکت و اعضای مجلس را انتخاب کنند.

این درخواست در حالی در فرمان پادشاه درج شده است که شیعیان به‌عنوان اکثریت جمعیت بحرین به دلایلی که تحت عنوان ظلم و بی‌عدالتی حاکم بر این کشور و نیز نوع تقسیم‌بندی نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه از آن یاد می‌کنند از چند دوره پیش این انتخابات را تحریم کرده‌اند.

سوابق اعتراضات

با وقوع رویدادهای سلسله‌وار در سال 2011 در بحرین نیز هم‌زمان با شروع اعتراضات در کشورهایی چون تونس، مصر، لیبی و… اعتراضات مردمی علیه حکومت آل خلیفه در 14 فوریه 2011 در این کشور آغاز شد و در 22 فوریه همان سال بیش از صد هزار معترض در میدان لوء لوء منامه گرد آمدند.

انقلاب 14 فوریه 2011 بحرین در حالی شروع شد که 70 درصد جمعیت این کشور که شیعه هستند و تحت حکومت اقلیت سنی آل خلیفه زندگی می‌کردند.

عدم مشارکت شیعیان در ساختار قدرت و مدیریت، تبعیض علیه اکثریت 70 درصد شیعیان این کشور، نوع ساختار قانون اساسی و اختیارات حاکم که بر اساس قانون اساسی بحرین مردم نقشی در تعیین حاکم و یا نخست‌وزیر این کشور ندارند، نبود انتخابات آزاد و وجود نظام پادشاهی مطلقه از دیگر دلایل اعتراض مردم بحرین در سال 2011 بود.

مهم‌ترین معضل در بحرین تبعیض موجود در جامعه است. ازیک‌طرف تبعیض میان خاندان آل خلیفه و طبقه حاکم با سایر طبقات و از طرف دیگر، تبعیض گسترده مذهبی بین شیعه و سنی.

جنبش انقلابی مردم بحرین از حیث ماهیت فکری و ایدئولوژیک بر مبنای خواست دموکراسی و ایجاد نظام سیاسی نمایندگی و پاسخگو کردن حکومت در برابر قانون برآمده از اراده مردمی و انتخابات آزاد بود.

انقلاب مردم بحرین در ابتدا مسالمت‌آمیز بود و تنها معطوف بر اصلاحات سیاسی و اقتصادی در این کشور بود؛ اما پس از آنکه حمد بن عیسی آل خلیفه دستور سرکوب معترضان را صادر کرد سبب شد تا انقلاب مردمی بحرین تحت‌تأثیر سرکوب و خشونت آل خلیفه قرار بگیرد به همین دلیل میدان لوء لوء به میدان سرکوب انقلابیون این کشور تبدیل شد و این امر سبب شد تا بیش از 11 هزار بحرینی به دلایل مختلفی بازداشت، تبعید و یا سلب تابعیت شوند.

پس از طرح توافق ابراهیم توسط دولت ترامپ، برخی از کشورهای عربی از جمله بحرین در صف عادی‌سازی روابط با اسرائیل قرار گرفتند که این کشور، چهارمین کشور عربی بود که روابط خود را اسرائیل آغاز کرد. این مهم در حالی صورت گرفت که مردم و افکار عمومی بحرین از دیرباز حامی آرمان فلسطین بوده و با حمایت از مسئله فلسطین و آزادسازی آن، عادی‌سازی روابط با اسرائیل را خیانت به این آرمان دانستند. در واقع عدم توجه دولت بحرین به افکار عمومی مردم این کشور در خصوص مسئله عادی‌سازی روابط با اسرائیل سبب شد تا این مسئله نیز به منبعی جدیدی برای انباشت نارضایتی عمومی از حکومت آل خلیفه تبدیل شود. در همین راستا با گذشت یک سال از عادی‌سازی روابط بحرین با اسرائیل، مردم بحرین بارها با حضور در خیابان‌ها اعتراض و مخالفت خود را با این موضوع نشان داده‌اند که هر بار با سرکوب و خشونت نیروهای امنیتی بحرین روبرو شده است به‌طوری‌که پس از سفر یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل به بحرین در سال جاری، مردم این کشور به‌ویژه در جزیره ستره با حضور در خیابان‌ها نسبت به این سفر و افتتاح سفارتخانه اسرائیل در منامه اعتراض کردند.

انتخابات پیش رو

در آستانة انتخابات پیش رو شیعیان بحرین به روش‌های گوناگون از تحریم انتخابات سخن گفته‌اند؛ آیت‌الله شیخ عیسی قاسم رهبر شیعیان بحرین در پیامی خطاب به مردم و جوانان بحرینی تأکید کرده که شرکت در انتخابات پارلمانی آتی در این کشور در جهت منافع و خواست ظالمان و مغایر با منافع مردم است.

پیش‌تر آیت‌الله شیخ عیسی قاسم گفته بود اگر پارلمان آینده قرار است نماینده حکومت بحرین باشد و نه مردم آن، این‌همه هیاهو و مغالطه انتخاباتی برای چیست؟ مردم را راحت بگذارید.

جمعیت الوفاق بحرین نیز انتخابات پارلمانی در این کشور را بدترین نوع انتخابات در طول تاریخ خوانده و خواستار تحریم آن شده است.

همچنین ائتلاف 14 فوریه بحرین هم در خصوص تحریم انتخابات پارلمانی ساختگی رژیم آل خلیفه بیانیه‌ای صادر و اعلام کرده که انتخابات پارلمان در بحرین را تحریم می‌کند چرا که همه طیف‌ها، گروه‌ها در کشور ساختگی بودن این انتخابات را تأیید کرده‌اند.

جریان الوفاء الاسلامی نیز در بیانیه‌ای از ملت بحرین خواسته که پای صندوق‌های رأی نروند؛ زیرا این صندوق‌ها، بحرین را به سمت آینده نامعلوم می‌برند و واقعیت موجود سلطه مطلقه را تثبیت می‌کند.

تحریم‌کنندگان انتخابات معتقدند آل خلیفه به دنبال برقراری دموکراسی نبوده و از برگزاری انتخابات تنها دو هدف دارد؛ اولین و مهم‌ترین هدف این است که نشان دهد با وجود 11 سال اعتراض مردمی همچنان از مشروعیت برخوردار است. این در حالی است که هیچ یک از مخالفان و منتقدان آل خلیفه قصدی برای شرکت در انتخابات ندارند؛ زیرا اساساً رژیم را فاقد مشروعیت می‌دانند؛ بنابراین می‌توان از هم‌اکنون انتظار داشت که انتخابات آتی بحرین با کمترین میزان مشارکت برگزار شود که سندی دال بر مشروعیت نیز محسوب نخواهد شد.

دومین هدف مهم رژیم آل خلیفه این است که سیکل انتخابات در بحرین تعطیل نشود. بحرین از جمله معدود کشورهای عربی است که سابقه مدنی طولانی دارد. انتخابات پارلمانی از همان نخستین سال‌های استقلال بحرین در دهه 1970 برگزار می‌شد، اما پس از آن برای حدود سه دهه تعطیل شد.

در آغاز قرن جدید، اما انتخابات پارلمانی بحرین تعطیل نشد و با وجود نمایشی بودن همواره برگزار شد. رژیم آل خلیفه با برگزاری انتخابات جدید سعی دارد این پیام را منتقل کند که با وجود اعتراض‌ها، اما انتخابات برگزار شده است. در واقع، کارکرد انتخابات نه به لحاظ چینش در قدرت بلکه به لحاظ برد تبلیغاتی آن برای رژیم آل خلیفه اهمیت دارد.

مخالفان آل خلیفه نیز در مقابل این اهداف، انتخابات را تحریم کرده‌اند چرا که رژیم آل خلیفه را فاقد مشروعیت و انتخابات را نیز یک اقدام نمایشی برای فریب افکار عمومی جهانی می‌دانند.

آنها بر این باور هستند پارلمان تاکنون کارکرد خاصی در نظام سیاسی بحرین نداشته است. پارلمان حتی وظیفه مهم قانون‌گذاری را نیز نتوانسته است انجام دهد زیر نظام حاکم بر بحرین، نظامی دیکتاتوری است و پارلمان در اختیار حکومت قرار دارد. پارلمان بیش از همه تأییدکننده سیاست‌های آل خلیفه بوده است.

سناریو های محتمل

باتوجه‌به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد نظام آل خلیفه یکی از دو رویکرد زیر را اتخاذ کند:

1- با توسل به‌زور بخشی از مردم شیعه را مجبور به شرکت در انتخاب کرده تا اعتبار انتخابات محفوظ بماند.

2- بدون توجه به معنای انتخابات و دموکراسی، به برگزاری ظاهر انتخابات اکتفا کرده تا از این طریق در مواجهه با اتهامات احتمالی بین‌المللی از برگزاری انتخابات به‌عنوان ابزار دموکراسی یاد کند.

همچنین بخوانید

تشکیل دو کمیته برای ساماندهی و نظارت بر انتخابات بحرین – میدل ایست نیوز (mdeast.news)