از آرامکو تا اپل؛ سرمایه گذاری عربستان در تکنولوژی های جدید

میدل ایست نیوز: عربستان سعودی در سال 2016 جزئیات برنامه توسعه‌ این کشور را تحت عنوان چشم انداز 2030 عربستان تدوین کرد. از جمله برنامه‌های اصلی عربستان برای دستیابی به توسعه‌ پیش بینی شده در این سند، کاهش وابستگی هرچه بیشتر به درآمد های نفتی و سرمایه گذاری در حوزه های غیرنفتی بود.

به گزارش میدل ایست نیوز، بسیاری از کشورهای حوزه‌ خاورمیانه در سال های اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که وابستگی اقتصادی به منابع هیدروکربنی در بلندمدت مانعی در جهت رشد اقتصادی خواهد بود چرا که از طرفی بحران های جهانی مستقیما به نوسان در نرخ انرژی های هیدروکربنی منجر می‌شود و از سوی دیگر این منابع تجدیدپذیر نیستند لذا با توجه به مفهوم توسعه‌ پایدار باید به شکلی از آنها استفاده شود که اولا نسل های بعدی امکان بهره‌مندی از آن انرژی ها را داشته باشند، ثانیا درآمدهای اقتصادی از منابعی تامین شود که در طول زمان نه تنهاکاهش نمی‌یابد بلکه رشدی پایدار را برای اقتصاد رقم بزند.

عربستان در همین راستا مناطق ویژه‌ اقتصادی و گردشگری ایجاد کرده است تا بتواند از منابع متنوعی کسب درآمد کند. به علاوه در حوزه‌ انرژی‌های هیدروکربنی به ویژه نفت نیز با توسل به روش‌های نوین استخراج و صادرات توانسته به غول نفتی جهان بدل شود.

اقصاد نوین نفتی

در سال 1941 عربستان امتیاز استخراج نفت را به یک شرکت آمریکایی واگذار کرد. عربستان پس از مدتی در سال 1972 کنترل 20 درصد از شرکت را در اختیار گرفت و در سال 1980 مالکیت کامل آن را از آن خود کرد.

با افزایش ظرفیت استخراج و به کار گیری فناوری‌های پیشرفته، شرکت مذکور توسعه یافت و آرامکوی امروزی شکل گرفت که باارزش ترین شرکت نفتی جهان محسوب می‌شود.

آرامکو، در سال 2022 به عنوان با ارزش‌ترین شرکت جهان از شرکت اپل پیشی گرفت.

شرکت سعودی آرامکو ماه گذشته با انتشار سود سه ماهه اول سال، از افزایش 82 درصدی عواید خود خبر داد. سود غول نفتی سعودی در این مدت به 39.5 میلیارد دلار رسیده است. در مدت مشابه سال 2021 این میزان 21.7 میلیارد دلار بود.

شرکت آرامکو اعلام کرد که سود این شرکت در سه‌ماهه سوم امسال با رشد 39.5 درصدی به 42.4 میلیارد دلار رسیده است.

این شرکت سال گذشته از فناوری جدیدی رونمایی کرد که با استفاده از آن می توان یک تریلیون پیکسل سلول های رایانه ای جریان های هیدروکربنی را در 500 سال زمان شبیه سازی کرد. به این ترتیب آرامکو می تواند میدان های نفتی را با دقت بسیار زیاد مدل سازی کند.

اقتصاد نوین غیر نفتی

عربستان در راستای گسترش اقتصاد غیرنفتی خود اقدامات زیادی انجام داده است. در سال گذشته اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه گروه فناوری فاکسکان سرگرم مذاکره با عربستان سعودی درباره احداث یک کارخانه به ارزش 9 میلیارد دلار به‌طور مشترک است که می‌‌تواند میکروچیپ، قطعات خودروی برقی و سایر محصولات الکترونیکی را تولید کند. عربستان سعودی نیز در حال مرور پیشنهاد فاکسکان برای ساخت کارخانه تولید قراردادی نیمه‌‌رسانا در شهر نئوم است.

فاکسکان بزرگ‌ترین تولیدکننده قراردادی محصولات الکترونیکی در جهان و تولیدکننده اصلی محصولات اپل است و در سال‌های اخیر فعالیت خود را به حوزه‌هایی نظیر خودروهای برقی و نیمه‌‌رساناها توسعه داده است. این شرکت و شرکت‌های دیگری نظیر TSMC به دنبال متنوع کردن تولید خود در بحبوحه تنش‌‌های تجاری میان آمریکا و چین هستند که روی صنعت نیمه‌‌رسانا نیز تاثیر گذاشته است.

فاکسکان، غول تولیدی تایوانی که آیفون‌های اپل را نیز می‌سازد، در حال توسعه معماری الکتریکی خودروهایی است که عربستان سعودی می‌گوید به دسترسی مجموعه‌ای از محصولات در حوزه‌های اطلاعات و سرگرمی، اتصالات و فناوری‌های رانندگی خودکار منجر خواهد شد. انتظار می‌رود اولین خودروهای برقی برند Ceer در سال 2025 وارد بازار شوند.

صندوق سرمایه گذاری ملی عربستان یا PIF در این مورد گفته است: «Ceer اولین برند خودروهای برقی در کشور است و بیش از 150 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب خواهد کرد و تا 30000 شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد خواهد کرد».

اقدام مهم‌تر عربستان در این راستا گسترش همکاری‌ها با کمپانی اپل است؛ پس از افزایش سرمایه‌گذاری های عربستان برای کسب حداکثر نمایندگی‌های این کمپانی اپل موافقت خودش را با تبدیل عربستان سعودی به مرکز توزیع خاورمیانه اعلام کرد.

به علاوه اپل قصد دارد اولین دفتر مرکزی آکادمی توسعه‌دهندگان خود را برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)، در شهر ریاض، پایتخت عربستان سعودی افتتاح کند. آکادمی توسعه‌دهندگان اپل برنامه استراتژیک این شرکت محسوب می‌شود تا اطمینان حاصل کند که دانشجویان علاقه‌مند به فناوری به‌منظور برنامه‌نویسی در تمام سیستم‌عامل‌های این شرکت، از آموزش‌های لازم بهره می‌گیرند. نحوه نوشتن و مدیریت سیستم‌عامل‌های اپل به دانشجویان آموزش داده می‌شود و از قرار معلوم، تمامی افراد شرکت‌کننده در قالب برنامه درسی ایجادشده توسط اپل آموزش داده خواهند شد.

سرمایه گذاری های عربستان در حوزه فناوری های نوین به مواد فوق ختم نمی‌شود؛ اطلاعات کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا نشان می‌دهد صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان سعودی، 213 هزار سهم کلاس A آلفابت،4.7 میلیون سهم کلاس A شرکت زوم و 1.8 میلیون سهم مایکروسافت را خریداری کرده است. همچنین 3.9 میلیون سهم شرکت جی پی مورگان و 741 هزار و 693 سهم شرکت بلک را هم خریداری کرده است.

صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان سعودی که 620 میلیارد دلار دارایی را مدیریت می‌کند، در قلب برنامه‌های عربستان سعودی برای متنوع سازی اقتصاد از طریق ایجاد حوزه‌های جدید و متنوع کردن درآمد از نفت قرار دارد.

مجموعه سرمایه گذاری های عربستان روی فناوری های جدید شامل یک میلیارد دلار به بخش ابرشهر فوق پیشرفته نیوم و بخشی از آن نیز به دنیای دیجیتال سه بعدی یا همان متاورس اختصاص خواهد یافت. از طرفی آرامکو شرکت بزرگ نفتی عربستان نیز قصد دارد از طریق صندوق سرمایه‌گذاری خود یک میلیارد دلار به کارآفرینان سراسر جهان در ایجاد استارت آپ های تحول‌آفرین کمک کند. سرمایه‌گذاری دیگر نیز مبلغ یک میلیارد دلار و در بخش زیرساخت کابل های زیردریایی و مراکز داده توسط شرکت مخابرات عربستان سعودی خواهد بود.

دولت عربستان نیز برای کارآفرینی حدود 1.4 میلیارد دلار و با هدف حمایت از محتوای دیجیتال اختصاص خواهد داد. این پروژه شامل یک برنامه ابتکاری به نام گاراژ است که در آن فضایی در ریاض برای میزبانی استارتاپ های متخصص در حوزه فناوری های جدید احداث می شود.

در ادامه سرمایه‌گذاری‌های دولتی عربستان سعودی در بخش سرگرمی و فناوری‌های نوین، مقام‌های دولتی این کشور روز پنجشنبه اعلام کردند گروه بازی‌‌سازی‌ یارانه‌ای «ساوی» (Savvy Gaming Group) معادل 37.8 میلیارد دلار آمریکا در طرح‌هایی به‌منظور تبدیل این کشور به یک مرکز جهانی بازی‌های دیجیتال و آنلاین (Gaming) سرمایه‌گذاری می‌کند. گروه بازی‌‌سازی‌ یارانه‌ای «ساوی»، متعلق به صندوق عمومی سرمایه‌گذاری عربستان سعودی است.

بیشتر سرمایه‌گذاری های عربستان در حوزه فناوری‌های نوین توسط صندوق سرمایه گذاری دولتی عربستان انجام می‌شود و دو هدف عمده را دنبال می‌کند؛ از یک سو به سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی دست می‌زند و از سوی دیگر، در پروژه‌های داخلی سرمایه گذاری می‌کند که به کاهش وابستگی عربستان سعودی به نفت کمک می‌کند.