توازن در سیاست خارجی؛ عامل انتخاب عراق به عنوان میانجیگر بین ایران و مصر

میدل ایست نیوز: عراق بار دیگر به واسطه ای برای عادی سازی روابط بین ایران و کشورهای عربی تبدیل می شود، به ویژه پس از میانجیگری بین سران ایران و عربستان، اما به نظر کارشناسان امور سیاسی، این گام ها نشان دهنده قدرت عراق نیست بلکه بیانگر اعتماد طرف های درگیر به ویژه ایران به عراق است.

به گزارش العالم الجدید، کارشناسان مسائل سیاسی معتقدند که این گفت وگوها به راه حل های ریشه ای منجر نمی شود و تنها منازعات را به تعویق می اندازد.

احسان الشمری، رئیس مرکز اندیشه سیاسی گفت که عراق کشوری قوی در سطح روابط خارجی متوازن است، و این مساله آن را واجد شرایط ایفای نقش میانجیگری می کند اما موفقیت آمیز بودن این میانجیگری و پیشرفت آن بیش از آنکه به تمایل عراق ارتباط داشته باشد، در گرو تمایل طرف های درگیر است.

وی افزود که نشست های پیش بینی نشده ای میان مصر و ایران، ترکیه و امارات، اردن و ایران برگزار شد و تمایلی برای تکمیل آن وجود دارد به ویژه با توجه به اینکه با وجود اختلافات گسترده بین طرف های حاضر از یک طرف و ایران از سوی دیگر، ایران در کنفرانس بغداد 2 حاضر شد.

الشمری تاکید کرد که ایران تا حدی تمایل به پایان اختلافات یا تلاش برای حل آنها دارد تا صفحه جدیدی در روابط با مصر، اردن و عربستان گشوده شود.

رئیس مرکز اندیشه سیاسی در عراق اشاره کرد که ایران به این دلیل که دولت کنونی می تواند میانجیگری کند، عراق را در این مسیر سوق می دهد؛ دولتی که بیش از دولت های گذشته به ایران نزدیک تر است.

وی درباره انتخاب عراق به عنوان میانجیگر بیان کرد که دلیل آن سیاست توازنی است که عراق طی سال های گذشته پیش گرفته و دلیل دیگر آن نیز اطمینان ایران از مقبولیت عراق برای عربستان علاوه بر روابط متمایز با مصر و اردن است، از این رو انتخاب عراق به عنوان میانجیگر، پیش از آنکه از سوی عراق یا هر کشور عربی دیگر باشد، از سوی ایران صورت گرفته است.

الشمری تصریح کرد که منبع اعتماد به عراق، همان عاملی است که کشورهای عربی را به پذیرش میانجیگری عراق واداشته، پس از آنکه عراق از طریق تلاش های دیپلماتیک حامل پیام هایی بوده و این مساله ناشی از نزدیکی نیروهای سیاسی داخل عراق به ایران و اعتماد تهران به معادلات قدرت در بغداد است.

وی درباره ایفای نقش محوری عراق در بحران های داخل منطقه نیز گفت که هنوز این مساله واضح نیست و دلیل آن این است که عراق ابزارهایی ندارد که آن را واجد شرایط برای ایفای این نقش کند، اما فلسفه میانجیگری عراق مبتنی بر پیروی از سیاست بی طرفی و دور کردن عراق از هرگونه درگیری و منازعه است.

غالب الدعمی، تحلیلگر مسائل سیاسی نیز گفت که مذاکرات کنونی بین کشورهای عربی و ایران، مذاکراتی برای به تعویق انداختن درگیری ها و بی تاثیر کردن موقتی آن است زیرا این مذاکرات مبتنی بر راه حل ریشه ای نیست و دلیل آن اختلاف روش ها و عقاید سیاسی است.

الدعمی افزود که عراق می تواند نقش موثر و بازیگر را ایفا کند هنگامی که جهان مطمئن شود او در هیچ محوری نیست و این مساله او را مورد قبول همه طرف ها قرار می دهد و واجد شرایط مدیریت گفت وگوهای سیاسی می کند.

این تحلیلگر سیاسی تصریح کرد که مشکل در عدم وضوح روندهای سیاسی در عراق است که غالبا عراق سیاست نخست وزیر و طرف سیاسی حامی او را پیگیری می کند، به عنوان مثال دولت الکاظمی در همراه نشدن با هیچ یک از محورها موفق بوده و دولت السودانی نیز اگر می خواهد نقش بازیگر و میانجیگر موثر را ایفا کند، باید از این سیاست پیروی کند.

راجی نصیر، تحلیلگر سیاسی نیز معتقد است که میانجیگری عراق در دولت گذشته، تاثیر خود را ثابت کرده است و دولت کنونی نیز می تواند بین مصر و ایران میانجیگری کند.

وی افزود که موفقیت آمیز بودن این میانجیگری به دو شرط اصلی بستگی دارد، نخست نیاز دولت به حمایت داخلی که می تواند موضع دولت در مذاکره یا میانجیگری را تقویت کند و دوم مقبولیت بین المللی که شرایط میانجیگری را فراهم کند.

نصیر درباره انتخاب عراق به عنوان میانجیگر بین مصر و ایران دو تفسیر ارائه می دهد که تفسیر نخست آن منفی است و به اعتقاد اکثر کشورهای عربی بازمی گردد مبنی بر اینکه عراق بخشی از سیاست ایران است و ایران اوضاع داخلی عراق را کنترل می کند، اما تفسیر دوم مثبت است و به اشتراکات عراق با محیط عربی خود و با ایران در سطح جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی و دینی بازمی گردد.

به گفته او، علوم سیاسی مساله مهمی را ثابت کرده و آن این است که قدرت داخلی یک کشور بر قدرت خارجی آن بازتاب خواهد داشت و اگر بحران ها و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از بین برود، سطح سیاست خارجی عراق نیز افزایش می یابد اما در سایه بحران های اقتصادی و سیاسی کنونی، عراق با سختی هایی در سطح سیاست خارجی مواجه خواهد بود.

پیشتر عزت سعد، مدیر اجرایی شورای امور خارجی مصر گفته بود که روابط مصر و ایران عادی نیست اما میانجیگری عراق می تواند آغازی برای رایزنی ها باشد به گونه ای که عراق می تواند برای تقریب دیدگاه ها همانند آنچه در گفت وگوهای عربستان و ایران انجام داد، نقش آفرینی کند.

وی افزوده بود که بغداد با توجه به روابط ویژه ای که با تهران دارد می تواند میانجیگر قاهره و تهران باشد.

حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز پیشتر از طرح محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق برای آغاز مذاکره با مصر با میانجیگری عراق خبر داده بود.

وی گفته بود که السودانی در دیدار با امیر عبداللهیان پیشنهاد داده است که مذاکرات با مصر برای تقویت روابط بین ایران و مصر آغاز شود.