نگاه منفی مردم ترکیه، یمن و عراق به روسیه؛ پیامد جنگ اوکراین

میدل ایست نیوز: یک سال از تهاجم روسیه به اوکراین می گذرد و طبق نتایج نظرسنجی صورت گرفته توسط المانیتور، به تصویر روسیه در ترکیه، یمن و عراق ضربه خورده است. حمله روسیه به اوکراین از نظر اقتصادی به منطقه آسیب زده چون در زنجیره تامین اختلال وارد کرده و کمبود مواد غذایی را به دنبال داشته است که همین موارد، نگرانی پاسخ دهندگان را در ترکیه، مصر، یمن و عراق بالا افزایش داده است.

نتایج نظرسنجی نشان می دهد که مشکلات زنجیره تامین و قطع صادرات گندم روسیه و اوکراین به شدت بر منطقه، به ویژه مصر که 80 درصد غلات خود را قبل از جنگ از روسیه و اوکراین دریافت می کرد، تاثیر گذاشته است.

نظرسنجی انجام شده در ترکیه، یمن و عراق بینش هایی را درباره پیامدهای جنگ در منطقه خاورمیانه و تغییر دیدگاه به کرملین حتی در مصر، متحد تاریخی مسکو، ارائه می دهد. این نظرسنجی بین 15 دسامبر 2022 تا 10 ژانویه 2023 در پنج کشور مصر، ترکیه، عراق، تونس و یمن از 4435 پاسخ دهنده انجام شد. حاشیه خطای آن مثبت و منفی 3 تا 4 درصد محاسبه شده است.

در ترکیه، عراق و یمن، بیشتر پاسخ دهندگان به روسیه نگاهی منفی داشتند تا مثبت. در ترکیه، 39 درصد از مردم گفتند که روسیه نقش منفی دارد و 30 درصد ایفای نقش این کشور را مثبت خواندند. نتایج در عراق 29 درصد منفی در برابر 25 درصد مثبت، و در یمن 35 درصد منفی و 13 درصد مثبت بودند. در مقابل، پاسخ دهندگان در مصر و تونس دیدگاه های نسبتا مثبتی به روسیه نشان دادند. در مصر، 36 درصد از مردم گفتند روسیه نقش مثبتی در این کشور ایفا می کند، در حالی که 23 درصد نقش روسیه را در کشور خود منفی دانستند. در تونس، دیدگاه مثبت 29درصد در برابر 14درصد منفی بود. اما متداول ترین پاسخ در همه کشورهای نام برده، بی طرفی بود. 30درصد در ترکیه، بیش از 40درصد در مصر و عراق و بیش از 50درصد در تونس و یمن هیچ نظر مثبت یا منفی درباره نقش روسیه در کشور خود نداشتند.

عوامل متعددی می تواند بر افکار عمومی درباره روسیه در جهات مختلف تاثیر بگذارد. تهاجم روسیه به اوکراین واردات گندم مصر از هر دو کشور را به شدت مختل کرده است. به علاوه، مصر تورم بالایی را در رابطه با شوک های زنجیره تامین ناشی از جنگ تجربه می کند. عمرو امام ماه گذشته برای المانیتور از جیزه گزارش داد که افزایش قیمت ها به ویژه به مصری های کم درآمد آسیب می رساند. با این حال، روابط رسمی بین مصر و روسیه تحت تاثیر جنگ قرار نگرفته است. سامح شکری وزیر امور خارجه مصر ماه گذشته از مسکو بازدید کرد و مسکو روابط دفاعی قوی با قاهره حفظ کرده است. همچنین، مصر و روسیه هر دو از ژنرال خلیفه حفتر در جنگ داخلی لیبی حمایت کردند.

روسیه سال هاست که برای تقویت قدرت نرم خود در سراسر جهان عرب تلاش می کند. این شامل رسانه های دولتی روسیه نیز می شود که محتوای عربی زبان را تقویت می کنند. در گزارشی از موسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن در سال 2022 آمده است: «اتکای بیش از حد به پلتفرم های رسانه های اجتماعی برای گرفتن اخبار درمنطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) این امکان را برای مسکو فراهم می آورد تا به میلیون ها نفر دسترسی داشته باشد. آر.تی و اسپوتنیک عربی در توییتر به طور قابل توجهی محتوای بیشتری نسبت به بی.بی.سی عربی یا الجزیره تولید می کنند.»

روسیه چندان در عراق یا یمن دخالت ندارد، اما شرکت انرژی روسی روسنفت سرمایه گذاری زیادی در عراق کرده است.

تونس نیز تحت تاثیر جنگ اوکراین قرار گرفته است. فرانسیسکو سرانو ماه گذشته در یادداشتی برای المانیتور نوشت که بحران غذایی تونس بدون کمک بین المللی بدتر خواهد شد.

ترکیه و روسیه روابط پیچیده ای دارند. این دو کشور برای سال های طولانی در جنگ داخلی سوریه در دو طرف مقابل قرار داشتند، اگرچه ترکیه اخیرا به متحد روسیه در سوریه، یعنی بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور، رویکرد گرم تری گرفته و دلیلش هم این است که اسد بیشتر کشور را با کمک روسیه بازپس گرفته است. ترکیه در سال 2017 با وجود مخالفت شدید ایالات متحده، سامانه دفاع موشکی اس-400 روسیه را خریداری کرد. همچنین، تعداد زیادی از گردشگران روسی از ترکیه دیدن می کنند: بین ژانویه تا ژوئیه سال گذشته حدود 2.1 میلیون روس از ترکیه بازدید کردند.

در مقایسه، مردم دیدگاه های متغیری به ایالات متحده و چین داشتند. در مصر، 33درصد گفتند که ایالات متحده نقش مثبتی در این کشور ایفا می کند و در عراق 45درصد، در تونس 47درصد، و در ترکیه و یمن به ترتیب تنها 18 و 19درصد نقش امریکا را مثبت دانستند.

ایالات متحده به شدت در منطقه درگیر است و این باعث می شود که دیدگاه های متفاوتی وجود داشته باشد. ایالات متحده از عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، با وجود نقض گسترده حقوق بشر در دوران حکومت او، حمایت کرده است. دموکرات ها مرتبا جو بایدن، رئیس جمهوری امریکا را تحت فشار قرار می دهند تا السیسی را در این مورد بیشتر تحت فشار قرار دهد.

در عراق، میراث تهاجم امریکا در سال 2003 تداوم بی ثباتی سیاسی و مشکلات متعدد دیگر بوده است.

ایالات متحده همچنین به حمایت نظامی از عربستان سعودی ادامه داده و این در حالی است که این پادشاهی مداخله در یمن را به نمایندگی از دولت علیه حوثی ها، رهبری می کند.

در ترکیه، افکار عمومی به ایالات متحده تحت تاثیر حمایت واشنگتن از نیروهای کرد در همسایگی سوریه است. ترکیه یگان های مدافع خلق را که تحت حمایت ایالات متحده هستند، امتداد حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) می‌داند. واکنش ها به پ.ک.ک در ترکیه به دلیل سابقه حملاتش در این کشور قطبی سازی شده است.

چین در مصر، عراق، تونس و یمن بیشتر از روسیه مورد توجه قرار گرفت و به ترتیب 52، 43، 48 و 31 درصد شرکت کنندگان در نظرسنجی در این کشورها گفتند که جمهوری خلق نقش مثبتی دارد. اما در ترکیه، تنها 19 درصد افراد نقش چین را در کشورشان مثبت خواندند.

چین نیز مانند روسیه به دنبال روابط بهتر با خاورمیانه است. چین به ویژه از نظر اقتصادی به مصر علاقمند است و سرمایه گذار اصلی پروژه سرمایه اداری جدید مصر به شمار می رود.

سرزنش برای جنگ در اوکراین نتایج ضد و نقیضی در منطقه دریافت کرد، اگرچه مردم عمدتا ایالات متحده و روسیه را مسئول این جنگ می دانستند. در مصر، 31 درصد از مردم روسیه را مقصر جنگ می دانند، در حالی که 21 درصد امریکا و 10 درصد اوکراین را مقصر می دانند. در ترکیه 41 درصد روسیه و 25 درصد امریکا را مقصر دانستند. در عراق، 32 درصد روسیه و تنها 14 درصد امریکا را مقصر دانستند.

این نظرسنجی همچنین جزئیاتی را درباره چگونگی درک روابط روسیه با کشورهای خاورمیانه ارائه کرد. در این نظرسنجی از مردم منطقه خواسته شد تا مشخص کنند که سهم اصلی روسیه در کشورشان چیست. در مصر بیشترین نتیجه (29درصد) مربوط به مواد غذایی بود و پس از آن امنیت و دفاع (22درصد) قرار داشتند. در ترکیه، عرضه مواد غذایی با 32درصد اول شد. در تونس نیز عرضه مواد غذایی با 21 درصد در رتبه اول قرار گرفت. آموزش، بهداشت و زیرساخت ها عمدتا در هر کشور زیر 10درصد بود.