دوراهی پیش روی نتانیاهو؛ عقب‌نشینی از اصلاحات یا سقوط کابینه
بسیاری از تحلیلگران اعتراضات اخیر در اسرائیل را بی‌سابقه دانسته و معتقدند اگر دولت عقب‌نشینی نکرده و درخواست مردم را اجابت نکند، با بحرانی جدی مواجه می شود و نتانیاهو باید به سقوط کابینه و برگزاری انتخابات مجدد تن بدهد.
میدل ایست نیوز: تظاهرات مردمی در اسرائیل وارد هفته دهم شده است و روزبه‌روز بر تعداد معترضان افزوده می‌شود، روز شنبه 95 منطقه از اسرائیل صحنه اعتراضات مردمی بود و شمار معترضان به بیش از 500 هزار نفر رسید.
به گزارش میدل ایست نیوز، بسیاری از تحلیلگران اعتراضات اخیر را بی‌سابقه دانسته و معتقدند اگر دولت عقب‌نشینی نکرده و درخواست مردم را اجابت نکند، با بحرانی جدی مواجه خواهد شد.
دلایل اعتراضات
علاوه بر اینکه نتانیاهو متهم به کلاهبرداری و دریافت رشوه بوده و در انتظار مجازات‌های قضایی خود به سر می‌برد و به همین دلیل مخالفان زیادی دارد، دو رویداد مهم خشم مردم را برانگیخته است.
نخست طرح اصلاحات قضایی که نتانیاهو ارائه کرده است؛ بر اساس این طرح، اختیار عزل و نصب قضات به دولت واگذار خواهد شد، وزرای دولت می‌توانند چهره‌های سیاسی را به‌عنوان مشاور حقوقی وزارت‌خانه منصوب کنند و مهم‌تر از همه، اکثریت نمایندگان کنست – 61 کرسی از 120 کرسی – قادر به لغو تصمیم‌های دیوان عالی خواهند بود.
کلیات لایحه قضایی مذکور با نتیجه آراء 63 در مقابل 47 تصویب شده است، بااین‌وجود بسیاری از چهره‌های سیاسی و نیز مردم اسرائیل، چنین طرحی را نقض آشکار دموکراسی می‌خوانند.
به عقیده مخالفان، دیوان عالی مانع از تبدیل دولت به دیکتاتوری شده است و سلب اختیارات این نهاد سبب می‌شود توان اقلیت برای افشای اقدامات خلاف قانون دولت از بین برود.
شعارهای اساسی مردم در طی اعتراضات، معطوف به اصل دموکراسی است، آنها معتقدند تنها دلیلی که نتانیاهو بر اجرای چنین طرحی اصرار دارد فرار او از تعقیب‌های قضایی است.
مسئله دوم، ماجرای آریه درعی است. آریه درعی، سیاستمدار مشهور اسرائیلی و رهبر حزب شاس، به دلیل جرایم کیفری که جدیدترین آن کلاهبرداری مالیاتی بود، مجازات شده است.
سال گذشته آریه درعی با مقامات قضایی توافق کرد که در صورت بازپرداخت مالیات و ترک دنیای سیاست، آزادی خود را به دست آورد.
حزب آریه درعی در انتخابات اخیر کنست 400 هزار رأی آورد و به‌عنوان یکی از احزاب قدرتمند وارد ائتلاف با نتانیاهو شد.
نتانیاهو نیز برای قدردانی از اتحاد، مقام وزیر ارشد را به آریه درعی پیشنهاد کرد، درحالی‌که شرط عفو او از جانب مقامات قضائی، عدم حضور در سیاست بود.
این مسئله نیز سبب خشم مردم شده است، آنها به حضور شخصی که دیوان عالی ایفای نقش سیاسی برای او را ممنوع کرده است در بالاترین رده‌های دولتی اعتراض دارند.
شرایط برای نتانیاهو نیز پیچیده است؛ در صورت حفظ اتحاد با آریه درعی، به عدم انجام دستورات دیوان عالی متهم خواهد شد و در صورت کنارگذاشتن وی، اکثریت پارلمان را از دست خواهد داد.
ادعاهای دولت
در حالتی که نتانیاهو، اعتراضات را از جانب مردمی می‌داند که تنها از نتیجه انتخابات ناراضی‌اند؛ روز گذشته پسر او مدعی شد که تظاهرات سازماندهی شده است و از جانب امریکا تأمین مالی می‌شود.
این ادعاها از جانب دیگر افراد نزدیک به نتانیاهو و رسانه‌های این کشور هم مطرح شده است.
خبرگزاری تایمز آو اسرائیل از قول یک منبع نزدیک به نتانیاهو و مقام ارشد کابینه او گزارش کرده است که دولت امریکا به اعتراضات کمک مالی می‌کند. یک مقام ارشد کابینه نتانیاهو نیز گفته که اعتراضات سراسری علیه طرح اصلاح نظام قضایی را دولت بایدن تأمین مالی می‌کند. این مقام اسرائیلی که نام او فاش نشده، گفته است: «این اعتراض با میلیون‌ها دلار تأمین مالی و سازماندهی شده است.»
شبکه 13 اسرائیل به نقل از دفتر نخست‌وزیر اسرائیل، گزارش داده که بنیامین نتانیاهو دیگر شخصیت مطلوبی برای دولت امریکا نیست. خبرنگار این شبکه در گزارشی گفته که یک منبع سیاسی روز شنبه با یکی از شخصیت‌های همراه نتانیاهو در سفر به رم صحبت کرده است و اینگونه روایت می کند: «من از همراه نتانیاهو درباره دلیل عدم دعوت کاخ سفید تابه‌حال از نتانیاهو برای سفر به واشنگتن سؤال کردم. شخص نزدیک به نتانیاهو گفت که شما باید از امریکایی‌ها بپرسید که چرا نتانیاهو هنوز به واشنگتن دعوت نشده است.»
مخالفان قدرتمند
علاوه بر مردم اسرائیل، چهره‌های شاخصی از جمله یائیر لاپید، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل نیز در جبهه اپوزیسیون و در مقابل نتانیاهو قرار دارند. از طرفی سایت اطلاعاتی فرانسوی اینتلیجنس آنلاین در این باره فاش کرده است که سرویس‌های امنیتی حساس رژیم اشغالگر و در رأس آنها سرویس امنیت داخلی اسرائیل (شاباک) و سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) به جنبش اعتراضی علیه سیاست‌های کابینه این رژیم به ریاست بنیامین نتانیاهو ملحق شده‌اند.
مخالفان نتانیاهو معتقدند در شرایطی که کشور درگیر مشکلاتی از جمله بحران‌های اقتصادی، تروریسم منطقه‌ای و نیز عادی‌سازی روابط میان ایران و عربستان است، تنها اقدام دولت، اصرار بر اجرای طرح قضائی نتانیاهو و له کردن دموکراسی است.
مخالفان بنیامین نتانیاهو، توافق ایران و عربستان برای احیای روابط دیپلماتیک را نشان‌دهنده شکست سیاست خارجی دولت فعلی اسرائیل می‌دانند. مخالفان دولت فعلی اسرائیل می‌گویند، تمرکز دولت بنیامین نتانیاهو بر اصلاحات قضایی باعث شد که این دولت مسئله سیاست خارجی را نادیده بگیرد.
درحالی‌که دولت نتانیاهو معتقد است امریکا و دولت قبلی اسرائیل ضعف نشان دادند، بنابراین عربستان به کانال‌های دیگر روی آورد. دولت نتانیاهو بر این عقیده است که گفت‌وگوهای ریاض و تهران در سال 2021 در زمان تصدی دولت نفتالی بنت و یائیر لاپید آغاز شده است.
چشم‌انداز اعتراضات
در چنین شرایطی دو راه پیشروی نتانیاهو است؛ نخست آنکه همان‌طور که اسحاق هرتزوگ، رئیس اسرائیل و جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده امریکا توصیه کرده‌اند، از طرح اصلاحات قضایی و حقوقی خود عقب‌نشینی کند تا بدین‌وسیله بتوان بخش عمده‌ای از معترضان را قانع کند.
راه دوم تن‌دادن به سقوط کابینه و برگزاری انتخابات مجدد است، نتانیاهو با آنکه نشان داده راه پیروزی در انتخابات را بلد است، به دلیل اختلافات جدی با احزاب چپ‌گرا به نظر می‌رسد از شانس چندانی در انتخابات و نیز در تشکیل دولت ائتلافی برخوردار نباشد.
