اسد در تلاش برای تسهیل بازگشت سوریه به اتحادیه عرب

نویسنده: سلیم السید

میدل ایست نیوز: بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، روز یکشنبه در دومین سفر رسمی خود به امارات وارد ابوظبی شد. با توجه به روند گفت و گوها، می توان گفت تسهیل مسیرهای کمک های بشردوستانه به سوریه و بازگشت این کشور به اتحادیه عرب در صدر دستورکار اسد قرار داشتند. مذاکرات گسترده ای هم درباره مسیرهای احتمالی کمک های اقتصادی به سوریه صورت گرفت.

اسد روز یکشنبه برای دومین مرتبه به امارات، این کشور نفت خیز حاشیه خلیج فارس سفر کرد و در مراسم باشکوه مورد استقبال قرار گرفت. جت های جنگنده در حریم هوایی امارات هیات سوری را اسکورت کردند و شیخ محمد بن زاید، رئیس جمهوری امارات، شخصا در فرودگاه به استقبال اسد رفت. شیخه فاطمه بنت مبارک، بانوی اول امارات، هم در یکی از نادر موارد حضور عمومی خود شخصا از اسماء الاسد، بانوی اول سوریه، استقبال کرد.

این سفر در نقطه اوج تعامل مجدد اعراب با اسد پس از سال های طولانی انزوای سیاسی او و در میانه تلاش های رئیس جمهوری سوریه برای بازگرداندن کشورش به اتحادیه عرب، انجام شد. سوریه در سال 2011 پس از درگیری های خونین میان نیروهای طرفدار دولت و شورشی ها، از اتحادیه عرب اخراج شد. اسد پیش از این سفر به امارات، هفته گذشته سفری به روسیه، و ماه گذشته سفری به عمان داشت.

به گزارش خبرگزاری اماراتی «دابلیو.ای.ام»، شیخ طحنون بن زاید، مشاور امنیت ملی امارات، شیخ منصور بن زاید، معاون نخست وزیر، سهیل بن محمد المزروعی، وزیر انرژی و زیرساخت ها، عبدالله بن طوق المری، وزیر اقتصاد، و گروهی از دیگر مقامات اماراتی نیز با اسد دیدار کردند و به او خوشامد گفتند. هیات سوری هم سامر الخلیل، وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه، ایمن سوسان، معاون وزیر امور خارجه سوریه، و دیگران را شامل می شد.

بسام برابندی، دیپلمات سابق سوری، به المانیتور گفت که هدف اصلی از این سفر تسهیل کمک های بشردوستانه به سوریه بوده است که احتمالا در ابتکارعمل های ارائه شده از سوی دفاتر بانوی اول گنجانده شده اند.

امارات متحده عربی در ماه فوریه و پس از زلزله در سوریه و ترکیه، 100 میلیون دلار برای کمک به سوریه اختصاص داد که یکی از قابل توجه ترین مبالغ کمک محسوب می شود.

برابندی گفت: «پرونده تسهیل کمک های بشردوستانه از اواسط بهمن ماه با فعال سازی کانال های هماهنگی مستقیم تحول بزرگی را شاهد بوده است.» او افزود: «حضور سامر خلیل، وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه، در این هیات از اهمیت جنبه های اقتصادی این سفر و برنامه ریزی برای استفاده از توافقات بین دو کشور برای ترغیب و ترویج سرمایه گذاری های اماراتی در بازارهای داخلی سوریه حکایت دارد.»

این دیپلمات سابق سوری به المانیتور گفت: «ابوظبی احتمالا بسته ای از پیشنهادات را درباره امکان ارائه حمایت اقتصادی لازم به طرف سوری در صورت تحقق یک سری از پیش شرط ها، ارائه خواهد کرد. یکی از مهم ترین این شروط به کارگیری تدابیر ضروری و جدی از سوی دولت سوریه در مهار تهدیدهای امنیت ملی علیه کشورهای همسایه از جمله ترکیه و اردن است.»

عبدالخالق عبدالله، استاد علوم سیاسی در دانشگاه نیویورک در ابوظبی، در همین رابطه به خبرگزاری فرانسه گفت که زمان آشتی با اسد و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب فرا رسیده است. او تاکید کرد: «امارات متحده عربی برای آشتی با دشمنان گذشته و تبدیل آنها به دوستان فردا تلاش می کند.» امارات در ماه اوت گذشته پس از سال ها بن بست سیاسی، سفارت خود را در ایران بازگشایی کرد.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه که کشورش از اسد حمایت می کند، به شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، همتای سعودی خود گفت که باید امکان بازگشت سوریه به اتحادیه عرب برای این کشور فراهم شود و پاسخ فیصل به او این بود که عادی سازی روابط با اسد در آینده نزدیک اتفاق خواهد افتاد.

به گفته برابندی، حضور نیروهای ترکیه در شمال سوریه موضوع دیگری است که امارات قصد دارد به آن بپردازد و برای بهبود روابط بین دو کشور میانجیگری کند. ترکیه بزرگ ترین متحد نظامی و سیاسی اپوزیسیون سوریه بوده است. نیروهای مخالف سوری همچنان آخرین پایگاه شورشی ها در شمال غرب سوریه را با ده ها پایگاه و هزاران نیروی نظامی مستقر، تحت کنترل دارند.

اسد گفته است تنها زمانی با همتای ترک خود برای گفت و گو دیدار خواهد کرد که ترکیه برای خارج کردن کامل ارتش و نیروهای نظامی خود از این منقطه و به رسمیت شناختن تمامیت ارضی و حاکمیت سوریه، آماده باشد.

دیپلمات پیشین سوریه افزود: «طرف اماراتی با هدف تسریع در مذاکرات از طریق اعمال فشار بر اسد برای کاهش فهرست شروط خود، ابتکاری برای نزدیک تر کردن دیدگاه ها به طرف ترک ارائه خواهد کرد.»

وزرای دفاع سوریه و ترکیه در اواخر سال 2022 برای گفت و گوهای سطح بالا با یکدیگر دیدار کردند و تلاش هایی از سوی روسیه (و ایران) برای آشتی دادن اختلافات در جریان است.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در یک مقطع زمانی در جریان ناآرامی ها و جنگ داخلی سوریه، اسد را «تروریست» خوانده و گفته بود که تا زمانی که او رئیس جمهوری باشد، امکان برقراری صلح در سوریه وجود نخواهد داشت.

از این رو، اردوغان اکنون باید برای جبران اظهارات گذشته و همچنین بهبود شرایط برای آشتی، بیشتر تلاش کند. آنکارا تا این لحظه هنوز نتوانسته دلیل قابل قبولی به دمشق برای در نظر گرفتن احیای روابط ایفا کند. از این رو، تلاش های میانجی گری چه از سوی روسیه و چه از سوی امارات همچنان بی نتیجه مانده است.