تشابه حمله نظامی بوش به عراق و اقدام پوتین در اوکراین

نویسنده: احمد تواجی

میدل ایست نیوز: عملیات حمله به عراق توسط نیروهای نظامی متجاوز ایالات متحده به طرز شرم آوری «عملیات آزادسازی عراق» نامیده شد، اما برای میلیون ها عراقی آواره در سراسر جهان معنای دیگری داشت.

هفته گذشته بیستمین سالگرد آغاز جنگی بود که کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد، آن را جنگ «غیرقانونی» امریکا و متحدانش علیه عراق توصیف کرد.

آنچه از این جنگ آموختیم، ریاکاری نفرت انگیز در استفاده از عناوین در درگیری ها از دریچه نگرش غربی است. برای من که یک عراقی هستم، این جنگ از مارس 2003 تا الان هر روز افکارم را آزار داده است. این جنگ صدها هزار عراقی را کشته، میلیون ها نفر دیگر را آواره و زندگی آنها را ویران کرده است.

تصاویر آسمان شب بغداد که با شعله های آتش روشن می شدند، و بمب هایی که منظم تر از تیک تاک ساعت در «شهر صلح» (مدینة السلام) پرتاب می شدند، برای همیشه در خاطرات ما حک شده اند. برای هفته ‌های طولانی، شب ‌ها در حالی روز می ‌شدند که مردم عراق تنها برای زنده ماندن تا صبح دعا می ‌کردند.

سال های پس از آغاز جنگ را نیز به سختی می توان فراموش کرد. جنگ عراق که با یک اشغال ظالمانه شروع شد و تا روی کار آمدن یک ساختار حکومت فرقه ای ادامه یافت، همچنان زندگی میلیون ها نفر را ویران می کند. اعضای خانواده من هم از این وضعیت مستثنی نبودند و در نتیجه این تهاجم وحشیانه اکنون در سراسر جهان، از کانادا گرفته تا استرالیا، پراکنده شده اند.

جو بایدن، رئیس‌ جمهوری کنونی ایالات متحده، ظرف مدت تنها چند هفته از آغاز حمله روسیه به اوکراین ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، را «جنایتکار جنگی» خواند و او را محکوم کرد. اما عراقی ها در طی 20 سال گذشته هیچ نوعی از حسابرسی برای انبوهی از دروغ ‌ها و استدلال ‌های نادرست از سوی جورج بوش پسر، رئیس ‌جمهوری سابق ایالات متحده، و دولت‌ های تونی بلر، نخست‌ وزیر سابق انگلیس، که به یک درگیری تعیین‌ کننده در تاریخ منجر شدند را شاهد نبودند.

جنگ پوتین علیه اوکراین وحشیانه و غیرقانونی است؛ اما همین مساله درباره جنگ افروزی شخص بایدن نیز صدق می کند. لازم به یادآوری است که بایدن سال ها قبل از اینکه بوش به قدرت برسد، از جنگ در عراق حمایت می کرد.

تنها چند روز پس از آغاز عملیات نظامی ایالات متحده در عراق، بیش از 15 هزار غیرنظامی عراقی در درگیری های خشونت آمیز راهبرد «شوک و هیبت» امریکا برای غلبه بر عراق با قدرت نظامی، جان خود را از دست دادند. برای اینکه درک بهتری از استاندارد دوگانه غرب در محکوم کردن عملیات نظامی خشونت آمیز ارائه شود، باید گفت که مجموع تلفات غیر نظامی ها در اوکراین از آغاز جنگ در فوریه سال گذشته تا کنون حدود 8 هزار نفر تخمین زده می شود. روسیه از سوی چندین کشور غربی و متحدان آنها تحت تحریم قرار گرفته و دادگاه کیفری بین المللی لاهه حکم بازداشت پوتین را صادر کرده است، اما عراق هیچ کدام از این موارد را درباره ایالات متحده و بریتانیا و به طور واضح تر، در رابطه با تصمیم گیرندگان در جنگ، یعنی بوش و بلر، شاهد نبود.

حتی بین لحن بوش و پوتین قبل از شروع این دو جنگ‌ هم تفاوت چندانی وجود ندارد. بوش قبل از حمله به عراق از عباراتی مانند «آزادی»، «آزاد کردن» و «جنگ با تروریسم» استفاده کرد. پوتین هم به طور مشابه ادعا کرد که اوکراین را آزاد و «تروریسم» در منطقه را مهار می کند. همین تشابهات سبب می شوند که لحظات خنده دار و عجیب و در عین حال دردناکی را در میانه تلاش های بوش برای محکوم کردن تهاجم سال گذشته پوتین شاهد باشیم: رئیس جمهوری سابق امریکا به طور تصادفی اقدامات خود را سرزنش و در یک سخنرانی، از «تصمیم یک نفر برای آغاز یک حمله کاملا غیرقابل توجیه و وحشیانه به عراق» انتقاد کرد.

واقعیت این است که هر دو رهبر برای ایجاد حمایت عمومی از جنگ‌ هایی که جغرافیای سیاسی مناطق مربوطه را تغییر دادند، از روایت ‌های نادرست استفاده کردند. ادعاهای بوش مبنی بر وجود تسلیحات کشتار جمعی در عراق، کاملا شبیه ادعاهای پوتین درباره جاه طلبی های اوکراین برای استفاده از سلاح های شیمیایی بودند. با این حال، این بوش بود که در عراق از سلاح های آتش زا و شیمیایی در قالب فسفر سفید در فلوجه استفاده کرد و کودکان فلوجه تا به امروز در نتیجه اثرات ماندگار این مواد شیمیایی از نقایص مادرزادی رنج می برند؛ و به رغم این واقعیت، بوش هرگز برای جنایت های مرتکب شده در عراق مسئول دانسته نشد و حتی فرصت یافت تا روایت خود از ماجرا را به عنوان هنرمندی مهاجر دوست، بازتعریف کند.

بوش در روزهای بازنشستگی خود اگر در مزرعه اش در تگزاس نباشد، در حال اجرای برنامه با الن دی.جنرس در شبکه های تلویزیونی پربیننده است. دونالد رامسفلد، وزیر دفاع اسبق آمریکا، و کالین پاول، وزیر امور خارجه پیشین، که هر دو از معماران جنگ عراق بودند نیز بدون اجرای عدالت در رابطه با جرایمی که مرتکب شدند، مردند. بوش باید پیش از آن که دیر شود، محاکمه شود.

بوش یک سال قبل از حمله به عراق، به ‌راحتی ایالات متحده را از دیوان کیفری بین‌ المللی خارج کرد و این امر باعث شد که متهم کردن رهبران یا مقامات نظامی ایالات متحده به جنایات جنگی تقریبا غیرممکن شود. در سال 2020 که دادستان عالی دیوان کیفری بین‌ المللی می ‌خواست جنایات جنگی ادعا شده علیه سربازان آمریکایی در افغانستان را بررسی کند، آمریکا تحریم ‌هایی را علیه او اعمال کرد. جالب این است که روسیه نیز در واکنش به محکومیت پوتین، پرونده ‌ای را علیه دادستان فعلی دیوان کیفری بین ‌المللی باز کرده است.

با توجه به تاریخچه یادشده از جنگ عراق، ادعای ارتکاب جنایات جنگی آمریکا علیه پوتین ریاکارانه به نظر می رسد. در نتیجه تهاجم ایالات متحده به عراق که ادعا می شود به بوش الهام شده بود باید آن را انجام دهد، دست کم 800هزار عراقی کشته شدند. آنهایی که جرات مخالفت با اشغال هشت ساله آمریکا در عراق را به خود دادند، شورشی خوانده شدند و بسیاری از آنها توسط نیروهای آمریکایی در زندان بدنام ابوغریب مورد شکنجه و آزار جنسی قرار گرفتند.

دلیل اینکه عراق شاهد چندین دهه جنگ بوده است، مستقیما به تصمیم بوش در سال 2003 برای حمله به کشوری بازمی گردد که آمریکا پیش از جنگ آن را با سال ها تحریم های وحشیانه ویران کرده بود. مرگ عراقی های بی گناه به همان اندازه اهمیت دارد که مرگ اوکراینی های بی گناه. همانطور که اوکراینی ها مستحق زندگی و همبستگی هستند، عراقی ها نیز شایسته زندگی هستند. و همانطور که درخواست برای محکوم کردن اقدامات پوتین منطقی به نظر می رسد، بوش نیز باید به دلیل اقداماتش مورد محاکمه قرار بگیرد. اگرچه تحقق چنین خواسته ای حتی در 20 سال آینده هم بعید است.