ایتالیا به دنبال تقویت روابط و شراکت راهبردی با امارات

نویسنده: جاناتان فنتون هاروی

میدل ایست نیوز: ایتالیا ماه گذشته پایان کامل و فوری تحریم تسلیحاتی خود علیه امارات متحده عربی را اعلام کرد. این تحریم تسلیحاتی در ژانویه 2021 توسط دولت سابق جوزپه کونته علیه کشورهای امارات و عربستان سعودی و به دلیل جنگ در یمن، اعمال شده بود.

آن زمان، امارات در پاسخ به این اقدام به ایتالیا دستور داد تا یک پایگاه نظامی کلیدی را تخلیه کند و دسترسی این کشور را به حریم هوایی خود قطع کرد.

روابط آسیب دیده رم و ابوظبی بعدتر ایتالیا را واداشت تا از برخی از محدودیت های اعمالی در فروش تسلیحات به کشورهای شورای همکاری بکاهد. با این حال، به نظر می رسد جورجیو ملونی، نخست وزیر کنونی ایتالیا، به دنبال حل و فصل کامل تنش های گذشته است. ملونی به ابوظبی به چشم یک شریک حیاتی در حوزه شورای همکاری برای منافع ژئوپلیتیکی رم، می نگرد.

در واقع، این اتفاق به دنبال شراکت استراتژیک بین ایتالیا و امارات در ماه گذشته، رخ داد. طبق بیانیه مشترک ایتالیا و امارات که در خلال سفر ملونی به ابوظبی در ماه مارس صادر شد، دو کشور به دنبال «تعمیق افق های همکاری در زمینه های مورد علاقه متقابل استراتژیک، از جمله همکاری های سیاسی، دیپلماتیک، بین المللی، اقتصادی و تجاری» هستند.

ملونی در تشریح چشم انداز سیاست خارجی خود در وبسایت «نشنال» متعلق به امارات، اظهار داشت: «سرمایه گذاری در منطقه وسیع تر خاورمیانه و شمال آفریقا یکی از اولویت های کلیدی دولت من است و ما معتقدیم که همکاری نزدیک با کشورهای شورای همکاری برای مقابله با چالش های قرن بیست و یکم حیاتی است.»

همکاری در حوزه انرژی

متعاقبا، شرکت «اِنی»، غول انرژی ایتالیایی، در ماه مارس با شرکت ملی نفت ابوظبی قرارداد همکاری منعقد کرد. هدف از این توافق، گسترش سرمایه گذاری های مشترک و فرصت های تحقیق و توسعه در بخش نفت و گاز است. این توافق همچنین طرح هایی برای کشف فرصت های تحقیقاتی جدید در زمینه انرژی های تجدیدپذیر و پایداری را شامل می شود.

آیرین ایواناج، تحلیلگر مسائل ایتالیا، به المانیتور گفت: «ایتالیا در پیشبرد پروژه های انرژی خود با مشکلاتی مواجه است که در نتیجه آنها بیشتر به واردات وابسته شده است. به علاوه، پس از مشخص شدن آسیب پذیری ناشی از یک شبه کنار گذاشتن گاز روسیه، تمایل این کشور برای قراردادهای مشارکت‌ انرژی افزایش یافته و همین موضوع، انگیزه کلیدی برای افزایش روابط با امارات و کشورهای شورای همکاری بوده است.»

اگرچه پیامدهای تهاجم روسیه به اوکراین تمایل ایتالیا برای عقد قراردهای مشارکت‌ انرژی را افزایش داده، اما چارچوب گسترده تری برای همکاری اقتصادی این کشور با امارات وجود دارد. بسیاری از شرکت های ایتالیایی در تجارت با امارات، منافع غیرنفتی را دنبال می کنند. ایواناج معتقد است که دولت ملونی در راستای «منافع ملی» از این شرکت ها حمایت خواهد کرد.

بر اساس گزارش آژانس تجارت ایتالیا، این کشور در اتحادیه اروپا بزرگ ترین شریک تجاری اتحادیه اروپا قلمداد می شود و بیش از 600 کسب و کار ایتالیایی در این کشور فعالیت می کنند. داده های آژانس تجارت ایتالیا نشان می دهد که مواد غذایی قابل کشت، جواهرات و ماشین آلات، عمده صادرات این کشور به امارات را تشکیل می دهند.

ایواناج به این مساله نیز اشاره کرد که احتیاط ایتالیا درباره سرمایه گذاری چین و همچنین ایده های واقع گرایانه سیاست خارجی ملونی، از جمله دلایل استقبال دولت او از سرمایه گذاری سایر کشورهای ثروتمند مانند امارات هستند.

اما تنها روابط دوجانبه اقتصادی نیست که در حال رشد است، بلکه نگرانی های استراتژیک دو کشور نیز همپوشانی دارد. تلاش های ایتالیا برای ایفای نقش میانجی در بحران های منطقه ای با نفوذ قاطع امارات همخوانی دارد. ریکاردو ردائلی، استاد ژئوپلیتیک در دانشگاه کاتولیک قلب مقدس میلان، به المانیتور گفت: «در سطح ژئوپلیتیک، تمایلاتی برای تقویت همکاری های دوجانبه در سناریوهای مختلف وجود دارد. سیاست اخیر تقابل کمتر ابوظبی در منطقه در قبال مخالفان سنتی، همراه با تمایل رم برای میانجیگری و امیدهایش برای ایجاد روابط با کشورهای شورای همکاری، می تواند به مشارکت قوی تر بین رم و ابوظبی منجر شود.»

حیاط خلوت مدیترانه ای

ملونی همچنین می خواهد نقش رم را در «حیاط خلوت» خود در مدیترانه متمرکز کند. این مساله به ویژه در لیبی مشهود بود. ایتالیا و امارات در سال های 2019 و 2020 در لیبی از طرف های مخالف در مناقشه حمایت می کردند. ایتالیا از دولت مستقر در طرابلس حمایت می کرد و امارات از نیروهای خلیفه حفتر در شرق لیبی. با این حال، با کاهش درگیری ها منافع دو کشور بیشتر باهم همسو شد.

کریم مزران، کارشناس ارشد شورای آتلانتیک، به المانیتور گفت: «با عقب کشیدن امارات از حمایت از حفتر و حمایت هر دو کشور از نخست وزیر موقت لیبی، اختلافات آنها کاهش یافته است. ایتالیا دریافته که نباید خطر داشتن یک دشمن قدرتمند (امارات) را در منطقه به جان بخرد، حتی اگر این مساله به قیمت ملاحظاتی در مواضع آن تمام شود. از این رو، پیش بینی می کنم همکاری بین امارات و ایتالیا بر سر ایجاد امنیت در لیبی افزایش یابد.»

هند و اقیانوسیه

نکته جالب این است که روابط ایتالیا با امارات همچنین در پیشبرد اهداف این کشور در اقیانوس هند و اقیانوس آرام و مهم تر از آنها در دریای مدیترانه، موثر است. ملونی قبل از سفر ماه مارس به ابوظبی، سفری به دهلی نو داشت. این سفر به تقویت روابط دوجانبه ایتالیا با هند به ویژه در زمینه همکاری های دفاعی انجامید. مزران در این باره گفت، ایتالیا احساس می کند برای خنثی کردن تهدید چین، باید به سمت اقیانوس هند و اقیانوس آرام متمایل شود.

اگرچه امارات روابط دوجانبه نزدیکی با چین دارد، اما نزدیکی آن به اقیانوس هند به این معنی است که ایتالیا باید برای همکاری با شرکای منطقه اقیانوس هند و اقیانوس آرام، در آنجا حضور یابد. البته لازم به ذکر است که ابوظبی سعی دارد در نوعی «اقدام متعادل کننده»، روابط با واشنگتن و پکن را پیش ببرد.

تمایل ایتالیا برای احیای روابط با کشورهای شورای همکاری ناشی از نگرانی های عمل‌گرایانه درباره انرژی و امنیت است. اعلام لغو محدودیت های فروش تسلیحات به امارات را می توان یک حرکت نمادین در تلاش های ایتالیا برای تقویت روابط با کشورهای شورای همکاری دانست.

اگرچه بازی طولانی مدت ایتالیا در قبال شورای همکاری احتمالا به دوام دوره ملونی بستگی دارد، اما می توان پیش بینی کرد که روابط جدید دو کشور در حوزه انرژی به زمینه ای برای همکاری نزدیک تر بین آنها تبدیل شود.