انتخابات ترکیه و آینده روابط آنکارا با مسکو
سه هفته مانده به آغاز رأی‌گیری در انتخاباتی مهم در تاریخ ترکیه، این کشور با افتتاح اولین نیروگاه اتمی خود بر وابستگی‌اش به روسیه در عرصه انرژی افزود.
میدل ایست نیوز: سه هفته مانده به آغاز رأی‌گیری در انتخاباتی مهم در تاریخ ترکیه، رئیس جمهور این کشور به همراه همتای روسیه‌ای خود اولین نیروگاه اتمی ترکیه را افتتاح کرد.
به گزارش CNN، ماه گذشته شاهد انتقال سوخت به نیروگاه «آق قویو» در استان مرسین ترکیه بود. این اولین نیروگاه ترکیه و اولین نیروگاه جهان است که ساخت و مالکیت و راه‌اندازی آن به دست یک شرکت انجام شده که شرکت روسیه‌ای «روس‌اتم» است.
بدین ترتیب، ترکیه بر وابستگی خود به روسیه در عرصه انرژی افزود. آن هم در زمانی که متحدانش در ناتو در حال تلاش برای کاهش وابستگی به روسیه در عرصه انرژی هستند. این نیروگاه حضور بلندمدت روسیه در ترکیه را تضمین می‌کند، به خصوص در زمانی که نظرسنجی‌ها از پایان دوره اردوغان در ترکیه خبر می‌دهند.
روابط استوار اردوغان و پوتین موجب تنش‌هایی در غرب شد و بسیاری از غربی‌ها با امید به شکست اردوغان، انتخابات ترکیه را پیگیری می‌کند.
مرد قدرتمند ترکیه خود به‌خوبی از این موضوع خبر دارد. وقتی سفیر امریکا در آنکارا در ماه مارس به دیدار رقیب اصلی‌اش، کمال قلیچدار اوغلو، رفت، اردوغان به شدت از او انتقاد کرد و این دیدار را «مایه ننگ» خواند و هشدار داد که ترکیه لازم است در این انتخابات به امریکا درسی بدهد.
نظرسنجی ها نشان‌دهنده رقابتی نزدیک میان اردوغان و قلیچدار اوغلو است و این احتمال هم مطرح است که کار به دور دوم کشیده شود.
اما تحلیلگران تأکید می‌کنند که حتی اگر اردوغان در انتخابات شکست بخورد، معلوم نیست سیاست خارجی ترکیه شاهد یک تحول بزرگ باشد. با اینکه چهره‌های نزدیک به گروه‌های مخالف اردوغان گفته‌اند که در صورت پیروزی، قطب‌نمای سیاست خارجی را دوباره به سمت غرب خواهند گرفت، تحلیلگران می‌گویند که بعید است سیاست خارجی ترکیه تغییر چندانی کند.
در دو دهه گذشته و در سایه حکومت اردوغان، ترکیه از یک کشور لائیک سفت و سخت که رو به غرب داشت به کشوری محافظه‌کار با گرایش‌های دینی تبدیل شد. ترکیه عضو پیمان ناتوست و دومین ارتش بزرگ ناتو را دارد. با وجود این، روابط گرمی با روسیه دارد و در سال 2019 با بی اعتنایی به هشدارهای امریکا از روسیه سلاح خرید.
گرم ماندن روابط اردوغان و پوتین پس از حمله روسیه به اوکراین برای اروپا شگفت‌آور بود، به‌خصوص که ترکیه در اجرای سیاست غربی پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو هم مانع‌تراشی کرد.
با وجود این، دوره اردوغان برای غربی‌ها چندان بد هم نبود. سال گذشته با وساطت آنکارا توافق تاریخی صادرات غلات بین اوکراین و روسیه در حال جنگ امضا شد. از این بالاتر، پهپادهای ترکیه نقش بسیار مهمی در تقویت جبهه اوکراین در برابر روسیه داشت.
«اونور ایسی»، استادیار دانشگاه بیلکنت آنکارا، در این باره معتقد است که در صورت پیروزی مخالفان اردوغان، شاهد تغییرات بنیادی در برخی سیاست‌ها باشیم و اولین کاری که قلیچدار اوغلو خواهد کرد بهبود روابط با غرب خواهد بود.
او می‌گوید که حتی در صورت بهبود روابط با غرب، درهم‌تنیدگی روابط اقتصادی ترکیه و روسیه به خصوص در بخش انرژی مانع از رفتن کامل ترکیه به آغوش غرب می‌شود.
به نظر ایسی، سیاست خارجی اردوغان تا حد زیادی وابسته به ملاحظات اقتصادی بود و این وضعیت در دولت بعدی هم ادامه خواهد داشت.
تركيه از اصلی‌ترین شرکای اقتصادی روسیه و محل اقامت هزاران شهروند روسیه است که با خرید ملک در این کشور سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
پوتین ماه گذشته اعلام کرد که مبادلات تجاری کشورش با ترکیه در سال 2022 به بیش از 62 میلیارد دلار رسیده و گفت که مسکو در پی تقویت این روابط است.
با وجود این، در سال 2022 مبادلات تجاری ترکیه با اتحادیه اروپا حدود 219 میلیارد دلار و با امریکا 33.8 میلیارد دلار بوده است.
«مراد سومر»، استاد علوم سیاسی دانشگاه کوچ استانبول، نیز معتقد است که نزدیکی جغرافیایی و منافع اقتصادی باعث می‌شود که هر رهبر دیگری در ترکیه همچنان به فکر حفظ روابط دوستانه با روسیه در کنار تقویت پیمان ترکیه با غرب باشد.
اگرچه با پیروزی مخالفان اردوغان، روابط ترکیه با اتحادیه اروپا دوستانه‌تر خواهد شد، این مسیر در روابط ترکیه با امریکا با پست و بلندهای بیشتری همراه است.
ایسی می‌گوید: «روابط ترکیه با امریکا به بن‌بست خورده و از مدت‌ها پیش می‌توانست روابطی تیره باشد». او می‌افزاید که ترکیه می‌کوشد که روابط خود با اروپا را از روابطش با امریکا جدا نگه دارد و اینجا هم باز میان اردوغان و هر فرد دیگری فرقی در میان نیست.
