سفر امیر قطر به عراق، تحولی جدید در روابط دو کشور

میدل ایست نیوز: پیشرفت چشمگیری در روابط قطر و عراق در حال وقوع است که بیشتر بر جنبه های اقتصادی متمرکز است؛ به ویژه در حوزه سرمایه گذاری در انرژی و گاز، که بغداد به دنبال ارتقای آن برای احیای اقتصاد متزلزل خود است.

در تازه ترین بزنگاه در توسعه روابط دوحه و بغداد، تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، روز پنجشنبه به عراق سفر می کند.

این خبر را باسم العوادی، سخنگوی دولت عراق اعلام کرد و گفت که سفر امیر قطر دارای ابعاد سیاسی و اقتصادی مهمی است.

روسیا الیوم نیز اعلام کرد که امیر قطر در بغداد با رؤسای جمهوری، دولت و پارلمان دیدار و بر مسائل اقتصادی و سرمایه گذاری قطر در عراق تمرکز خواهد کرد.

گفتنی است که در 24 مه، رسانه های عراقی از سفر رسمی امیر قطر به عراق در ژوئن امسال خبر دادند.

در آن زمان، خبرگزاری «شفق نیوز» به نقل از یک منبع دولتی که هویت وی را اعلام نکرد، این دیدار را یک «مأموریت» توصیف کرد.

این منبع افزود که امیر قطر علاوه بر برخی رهبران سیاسی عراق، با رؤسای سه گانه عراق نیز دیدار خواهد کرد.

آخرین سفر امیر قطر به بغداد در آگوست سال 2021 بود که وی در اجلاس سران کشورهای عربی همسایه عراق با حضور برخی از سران کشورها شرکت کرد.

مقامات دو کشور اخیراً دیدارهای دوجانبه خود را افزایش داده اند و آخرین آن سفر محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر در 24 مارس 2021 به پایتخت عراق بود.

قطر و عراق در نشست های مختلف، علاوه بر بررسی مسائل مشترک منطقه ای و بین المللی، پیرامون تقویت و توسعه همکاری ها در زمینه های امنیتی و غیره گفت و گو کرده اند.

این تحولات در روابط با قطر در زمانی است که عراق به دنبال افزایش اکتشافات نفت و گاز در تمامی مناطق صاحب امتیاز زمینی و دریایی است.

این در حالی است که عراق برای افزایش تولید نفت به 8 میلیون بشکه در روز تا سال 2027 و نیز دستیابی به خودکفایی در گاز، تلاش می کند.

در 15 مه 2023، حیان عبدالغنی، وزیر نفت عراق، در بیانیه های مطبوعاتی منتشر شده توسط رسانه های داخلی عراق بر اهمیت شروع بررسی های لرزه نگاری برای اکتشاف نفت و گاز در منطقه فراساحلی آب های جنوبی این کشور تاکید کرد.

علی جاسم، مدیرکل شرکت اکتشافات نفت عراق، ماه مه گذشته گفت که هدف برنامه های عراق به حداکثر رساندن ذخایر ملی هیدروکربنی و سرمایه گذاری آن است.

این طرح های عراق برای اکتشاف نفت و گاز فرصت مهمی برای قطر خواهد بود تا در این زمینه سرمایه گذاری کند؛ چراکه این کشور تجارب زیادی در این حوزه دارد.

طبق گزارش بلومبرگ، در آخرین سرمایه گذاری های قطر در عراق، شرکت انرژی قطر در آوریل 2023 موافقت کرد که 25 درصد از سهام یک پروژه گازی در عراق را با هزینه سرمایه گذاری حدود 10 میلیارد دلار از آن خود کند.

بلومبرگ اعلام کرد که پروژه توسعه یکپارچه گاز در عراق از طریق یک کنسرسیوم شامل شرکت فرانسوی توتال که مالک 45 درصد پروژه خواهد بود، اجرا خواهد شد و سهام شرکت نفت بصره نیز 25 درصد است.

این پروژه به شرکای توتال اجازه می دهد تا 4 پروژه در حوزه نفت، گاز و انرژی های تجدیدپذیر را در جنوب عراق در یک دوره 25 ساله اجرا کنند.

این قرارداد به ویژه پس از آن که شرکت های اکسون موبیل، شل و بریتیش پترولیوم، فعالیت های خود در عراق را در سال های اخیر کاهش دادند برای این کشور مهم است.

قطر در عراق چه سودی دارد؟

تحلیلی توسط یک کارشناس به نام سیمون واتکینز که توسط وب سایت «Oil Price» (متخصص در حوزه اخبار انرژی) در فوریه گذشته منتشر شد، می گوید که پروژه توتال به پروژه های پمپاژ آب دریا به میادین نفتی عراق، پروژه های اکتشافی، پروژه های حمل و نقل و نیز پروژه های گاز تقسیم می شود.

این تحلیل می افزاید که بهترین گزینه برای قطر در این گروه از پروژه ها، پروژه گاز است؛ چراکه این کشور تجارب زیادی در این زمینه دارد و نقشش به عنوان بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در جهان مؤید این حرف است.

گفتنی است قطر با ظرفیت تولید 77 میلیون تن در سال، یکی از بزرگترین صادرکنندگان گاز جهان است.

Oil Price نوشت که دوحه برنامه هایی برای افزایش سالانه تولید گاز به 126 میلیون تن تا سال 2027 با پیوستن به پروژه‌های گازی عراق دارد.

علاوه بر موضوع سرمایه گذاری های نفتی و میادین گازی، تجارت خوبی نیز میان دوحه و بغداد برقرار است.

حمد مجیگیر، مدیر اجرایی آژانس توسعه و ارتقای صادرات قطر در بانک توسعه قطر، آوریل گذشته اعلام کرد که صادرات قطر به عراق طی سال گذشته 18 درصد رشد داشته است.

بر این اساس، توسعه روابط دوجانبه میان دو کشور، ارزش این تجارت را با سرعت بیشتری افزایش خواهد داد.

مجیگیر در اظهارات خود در آن زمان افزود: وجود ثبات در عراق باید جلب کننده فرصت های سرمایه گذاری و طرح های توسعه ای باشد که ثبات این کشور و حضور آن در عرصه کشورهای عربی را افزایش دهد.

وی ادامه داد: ثباتی که عراق شاهد آن است، باید پروژه های توسعه اقتصادی را به همراه داشته باشد و این امر، پیش از این درهای عراق را به روی شرکت های قطری باز کرد که تأثیر مثبتی بر حجم صادرات از دوحه داشت.

طبق گزارش اتاق بازرگانی قطر، مبادلات تجاری بین قطر و عراق در سال های اخیر و به ویژه پس از راه اندازی خط کشتیرانی بین دو کشور در آوریل 2018 رشد قابل توجهی داشته است.

این خط کشتیرانی به رشد 28 درصدی مبادلات تجاری در سال 2018 کمک کرد و آن را به حدود 129.7 میلیون دلار رساند.

مبادلات تجاری دو کشور در سال بعد (2019) نیز شاهد جهش کرد و به حدود 195 میلیون دلار رسید که نسبت به سال قبل 50 درصد رشد داشت.

فعالسازی نقش عراق در منطقه

به گزارش «العربی الجدید» عامر الفایز، گزارشگر کمیته روابط خارجی پارلمان عراق، سفر امیر قطر به بغداد را ادامه حرکت عراق در جهت تقویت روابط خود با کشورهای مختلف منطقه و جهان دانست.

وی گفت که این سفر تاکیدی بر بازگشت عراق به نقش فعال خود در منطقه و جهان است و نیز تاکید می کند که عراق از حمایت های منطقه ای برادران خود برخوردار است که به این کشور کمک می کند با دعوت از شرکت های بزرگ برای فعالیت در عراق، بر بسیاری از بحران های خود، به ویژه بحران های اقتصادی غلبه کند.

احسان الشمری، رئیس مرکز اندیشه سیاسی عراق نیز گفت که این سفر جنبه دیپلماتیک مهمی را ایجاد می کند و وزن این سفر متمرکز بر جنبه اقتصادی خواهد بود؛ به ویژه که دوحه اخیرا تمایل خود را برای داشتن فضای سرمایه گذاری در زمینه استخراج گاز در عراق ابراز کرده است.

الشمری همچنین گفت که پرونده های منطقه در سفر امیر قطر به بغداد روی میز گفت و گو خواهد بود و نقش عراق و قطر در همگرایی دیدگاه ها و ایجاد آشتی میان طرف های منطقه نیز مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.