تأثیر برقراری روابط ایران و مصر بر ژئوپلتیک منطقه

میدل ایست نیوز: در رویکرد ایران برای بازسازی فضای ژئوپلتیک منطقه بر پایه تضعیف نفوذ خارجی، به خصوص امریکایی، و جلوگیری از نفوذ اسرائیل در برابر افزایش هماهنگی و همکاری طرف‌های منطقه‌ای، مصر جایگاه ویژه‌ای دارد.

به نظر تهران، عادی‌سازی روابطش با کشورهای شورای همکاری موجب از میان رفتن نگرانی‌های امنیتی این کشورها می‌شود و در نتیجه دستاویزهای دخالت امریکا و نیاز به حضور نظامی‌اش در این منطقه را از میان می‌برد ضمن اینکه انگیزه‌های آنان برای همکاری امنیتی با اسرائیل را از میان می‌برد.

به همین قیاس، ایران معتقد است که عادی شدن روابطش با مصر موجب مهار نفود اسرائیل در منطقه شامات می‌شود، یعنی مصر نیز در این باره به عراق و سوریه می‌پیوندد که سدی در برابر افزایش نفوذ اسرائیل در منطقه شده‌اند؛ یا دست‌کم می‌تواند موازنه منفی در برابر روابط مصر با اسرائیل ایجاد کند.

بدین ترتیب، به‌خصوص در سایه تسریع در روند روابط مصر و ترکیه، که بر کارت‌های بازی ترکیه در منطقه می‌افزاید، گسترش روابط با مصر برای ایران یک ضرورت استراتژیک است.

مصر در سال‌های گذشته به سیاست عدم تنش منطقه‌ای با ایران ادامه داده و صرفاً به حمایت از سیاست عربستان در رویارویی با ایران بسنده کرده است. با وجود این، مصر نگرانی‌های عمیقی در قبال نفوذ ایران در سوریه، عراق، فلسطین، لبنان و یمن دارد.

در سایه تسریع در روند روابط مصر و ترکیه، که بر کارت‌های بازی ترکیه در منطقه می‌افزاید، گسترش روابط با مصر برای ایران یک ضرورت استراتژیک است

در شرایط کنونی به نظر می‌آید که ایران اشتیاق بیشتری برای ازسرگیری روابط نشان می‌دهد و مصر سیاستی محتاطانه‌تر پیش گرفته است. این رفتار مصر را می‌توان نتیجه تمایل این کشور به ایجاد تفاهمات تدریجی با ایران در برخی پرونده‌ها دانست تا برقراری روابط تهران و قاهره به معنای پذیرش آنچه «دخالت‌های ایران در مسائل کشورهای منطقه‌ای» دانسته می‌شود نباشد.

علاوه بر این، مصر می‌کوشد که مانع از اثرگذاری روابط با ایران با روابط مستحکم خود با اسرائیل شود.

با وجود این، قاهره از اهرم ژئوپلتیک برای گرفتن امتیازهای مهم از ایران برخوردار نیست، به خصوص که پیش‌تر عربستان و امارات هرکدام جداگانه مسیر برقراری روابط با تهران را هموار کرده‌اند و دیگر فرصتی برای ایجاد یک رویکرد مشترک در یک محور عربی برای مصر وجود ندارد.

از سوی دیگر، با توجه به وابستگی به مصر به سرمایه‌های کشورهای شورای همکاری، قاهره با تلاش‌های این کشورها برای کاهش تنش در منطقه که خود نتیجه تلاش برای ایجاد فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری است همراهی می‌کند.

قاهره از اهرم ژئوپلتیک برای گرفتن امتیازهای مهم از ایران برخوردار نیست

همان‌طور که قاهره با عربستان و امارات در بهبود روابط با ترکیه و قطر همراه شد، در پرونده ایران هم که تا حد زیادی مشابه آن است همراه خواهد شد.

کاهش تنش در منطقه طبعا به تحقق برخی دستاوردهای اقتصادی برای مصر که با بحران اقتصادی مواجه است کمک می‌کند، همان‌طور که بهبود روابطش با ترکیه و قطر موجب جذب سرمایه‌های قطری و استفاده از واردات ترکیه و افزایش گردشگران ترکیه‌ای شد.

با اینکه در نتیجه تحریم‌ها علیه ایران، برقراری روابط تجاری گسترده میان مصر و ایران با اما و اگرهای بسیاری مواجه است، اما باز احتمال منافع اقتصادی از این روابط برای مصر وجود دارد؛ دست‌کم منافع نامستقیمی مانند رفع مانع‌تراشی در مسیر ورودش به بازار عراق را به همراه دارد.

از سوی دیگر، نابه‌سامانی اقتصادی در نتیجه فشارهای امریکا و وادار کردن ایران به انزوای بیشتر، دولت ایران را تحت فشارهای شدید قرار داده و تهران می‌کوشد که با بازتعریف روابطش با همسایگان عرب مانع از انزوای بین‌المللی‌اش شود. به‌خصوص که مصر یک بازار بزرگ در خاورمیانه است.