میدل ایست نیوز: نیروهای روسی واگنر در صحنه جنگ سوریه، شاهد دو تحول مهم در حوزه نظامی خود بودند که در نهایت به اعلام نافرمانی نظامی علیه مسکو منتهی شد.
جنگ سوریه همان خاستگاهی بود که واگنر را وادار کرد تا پیله خود را بشکافد؛ پیله ای که دیگر متناسب با وسعت وظایف محوله اش در سوریه نبود.
واگنر کار خود را به عنوان یک شرکت امنیتی آغاز کرد و زمانی که اعضای آن در سوریه حاضر شدند، وظایفی به آنها محول شد که فراتر از محدودیت های امنیتی آنان نبود؛ مانند حفاظت از زیرساخت ها و حفاظت از برخی از شخصیت های عالی رتبه و نیز جمع آوری اسناد اطلاعاتی در محل.
موفقیت واگنر در انجام وظایف خود، به ویژه با توجه به تجربه موفق این گروه در انجام نبرد محدود شبه جزیره کریمه در سال 2014، موجب شد تا مسکو به تدریج بر بار مسئولیت های این گروه بیفزاید.
فرماندهی واگنر به سرعت خود را با اعتماد فزاینده از سوی فرماندهی روسیه وفق می داد و سعی می کرد وظایف فشرده محول شده را به خوبی انجام دهد.
این امر نیازمند تغییرات اساسی در ساختار و روش های عملکرد واگنر بود؛ در نتیجه این سازوکار پیکارجویانه، واگنر عملاً به یک نیروی نظامی مشابه ارتش کشورها تبدیل شد و اکنون می تواند وظایف نظامی پیچیده ای را در مناطق وسیعی انجام دهد و نیز همزمان فرماندهی عملیات جنگی را در بیش از یک کشور بر عهده بگیرد.
همانطور که سوریه، زادگاه واگنر، به عنوان یک نیروی نظامی فراتر از یک شرکت امنیتی صِرف بود، بحران سوریه نیز اولین بذرهای تشدید اختلاف بین «یوگنی پریگوژین» فرمانده واگنر و «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه را در بر گرفت.
این موضوع به 7 فوریه 2018 برمی گردد؛ زمانی که پریگوژین به دنبال هدف قرار دادن نیروهای امریکایی در دیرالزور، با هدف کنترل میادین نفتی و نیروگاه های گازی بود که امریکایی ها آن در دست داشتند.
با این حال، نتیجه فاجعه بار بود؛ چراکه هواپیماهای امریکایی، یگان های واگنر را در نزدیکی شهر خشام درو کردند.
پس از این واقعه، پریگوژین، وزیر دفاع روسیه را متهم کرد که تعهدات توافق شده در طرح حمله به مواضع امریکا را اجرا نکرده است.
فرمانده واگنر در عملیات فوق، منتظر بود تا سامانه های دفاعی روسیه، برای پشتیبانی از نیروهایش عمل کنند که این اتفاق نیفتاد و منجر به کشتاری جمعی شد که در آن نزدیک به 200 عضو واگنر کشته شدند.
این اولین جرقه نزاعی بود که بعداً بین این دو مرد، یعنی پریگوژین و شویگو شدت گرفت؛ تا اینکه موضوع در نهایت به تقاضای فرمانده واگنر به تحویل وزیر دفاع روسیه، پس از متهم شدن وی به بمباران نیروهایش در اوکراین رسید.
پس از سخنرانی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، نیروهای واگنر که از نقشه پریگوژین حمایت می کنند، غیر ملی و نسبتاً خیانتکار دانسته شدند که از پشت به روسیه خنجر زده اند.
دست کم هزاران نفر از نیروهای واگنر در مکان های حساس در سوریه حضور دارند؛ به ویژه در نزدیکی برخی از چاه های نفت در حومه دیرالزور و نیز در صحرای سوریه، به ویژه در تدمر که پریگوژین، شویگو را متهم کرد که دستاورد نیروهایش در آزادسازی آن از دست «داعش» را به سرقت برده و آن را به ارتش روسیه نسبت داده و افسرانش بالاترین افتخارات را برای آن دریافت کردند؛ در حالی که از نیروهای او هیچ تقدیر رسمی به عمل نیامده است.
با این حال، علیرغم استقرار واگنر در سوریه، فرماندهی این گروه به دنبال ایجاد پایگاه های نظامی ثابت برای خود یا ایجاد اتاق های عملیات مستقل نبود؛ بلکه تحت پوشش نیروهای روسی که مرکز آن در پایگاه حمیمیم است، یا تحت پوشش نیروهای نظامی سوریه، به فعالیت خود ادامه داد.
پنجشنبه شب گذشته، هنگامی که پریگوژین نافرمانی خود را علیه وزارت دفاع روسیه اعلام کرد، و زمانی که هواپیماهای بدون سرنشین در حال بمباران اهداف مختلفی در استان های حماه و لاذقیه در سوریه بودند، معمایی به وجود آمد.
همزمانی این دو رویداد ممکن است موجب شود که این بمباران همراه با تردیدهایی در مورد وجود شبکه های اطلاعاتی یا شاید اوکراینی، به گروه «هیئت تحریر شام» نسبت داده شود که این گروه را با اسنادی اطلاعاتی تغذیه می کنند تا زمان تحرکات نظامی خود را تعیین کند.
با وجود این، پیش از آنکه ناظران متوجه شکاف فزاینده بین پریگوژین و شویگو شوند، و اینکه موضوع در حال تبدیل شدن به یک جنگ داخلی روسیه است که هیچ کس از نتیجه آن اطلاعی ندارد، این روایت غالب شد.
این امر موجب شد که ناظران نسبت به حمله پهپادی که اهداف غیرنظامی را هدف قرار داد، و همزمانی مشکوک آن با نافرمانی واگنر در روسیه، به دیده تردید بیشتری نگاه کنند.
برخی از سایت های مخالف سوری از تشدید اوضاع در روسیه برای انتشار اخبار و اطلاعاتی درباره دستگیری برخی از افسران نزدیک به فرمانده واگنر در فرودگاه حمیمیم استفاده کردند؛ اما هیچ یک از اینها توسط منابع مستقلی که قابل اعتماد باشد، گزارش نشده است.
به هر حال، شکی نیست که تحولات در صحنه روسیه بر بسیاری از کشورهایی که نیروهای واگنر در آن ها مستقر هستند، مانند لیبی، سودان، مالی و سوریه، سایه افکنده است.
عواملی وجود دارد که سوریه را مستعد دریافت پیامدهای بیشتری از بحران اخیر روسیه، یعنی درگیری بین پریگوژین و شویگو می کند که مهم ترین آنها حضور گسترده یگان های واگنر در پهنه بزرگی از جغرافیای سوریه است.
همچنین قدمت زمانی حضور واگنر در صحنه سوریه که مقدم بر حضور این گروه در عرصه های دیگر است، موجب می شود تا بیشتر درگیر جزئیات میدانی سوریه باشد.
اهمیت استراتژیک سوریه در سیاست مسکو نیز از دیگر عوامل تاثیرپذیری بیشتر سوریه از بحران واگنر است؛ زیرا سوریه در سال های گذشته به نقطه پیشروی روسیه برای گسترش نفوذ مسکو در منطقه تبدیل شده است.
انتشار اخبار مسکو باعث شد که بسیاری از ناظران سوری نسبت به تأثیر این بحران بر صحنه سوریه، که در آن چهار ارتش بین المللی یعنی نیروهای امریکایی، روسیه، ترکیه و ایران درگیر هستند، ابراز نگرانی کنند.
