توسعه روابط ایران و عربستان و گسترش میادین مشترک نفت و گاز

میدل ایست نیوز: گزینه های توسعه روابط ایران و عربستان پس از آغاز مجدد روابط دوجانبه با میانجیگری چین طی سال جاری، گسترش یافته و شامل میادین مشترک نفت و گاز بین دو کشور شده که بهره برداری از منابع آن می تواند به بهبود وضعیت اقتصادی مهم دو کشور علاوه بر تقویت نقش آنها در بخش انرژی جهانی در سایه تقاضای فزاینده انرژی کمک کند.

به گزارش الخلیج آنلاین، در حالی که روابط عربستان و ایران، شاهد تلاش های جدی برای عادی شدن پس از سال های قطع ارتباط است، میادین نفت و گاز مشترک، جزء فرصت های سرمایه گذاری مشترک به ویژه در سایه تلاش دو کشور برای افزایش تولید نفت و گاز طبیعی با توجه به افزایش تقاضای اروپا است.

میادین مشترک ایران و عربستان

ایران در 28 میدان نفت و گاز با کشورهای همجوار خود که مهم ترین آن کشورهای عضو شورای همکاری و عراق است، اشتراک دارد؛ این میادین 20 درصد از ذخایر نفت ایران و 30 درصد از ذخایر گاز طبیعی ایران را در بر دارد که مشهورترین آن میدان پارس جنوبی است که در قطر با نام میدان الشمال شناخته می شود.

ایران و عربستان نیز در سه میدان اسفندیار/لولو، فروزان/المرجان و الدره/آرش اشتراک دارند.

ایران در اوت 2022 تصمیم گرفت توسعه میدان اسفندیار را با ذخایر احتمالی 500 میلیون بشکه معادل نفت و گاز آغاز کند.

علی ریزه مهدی زاده، مدیرعامل شرکت نفت دریایی ایران گفت که انتظار می رود، نخستین مرحله از توسعه این میدان طی سه سال انجام شود که شامل پایان طراحی، ساخت و ساز و تثبیت سکوهای حفاری و آغاز حفر چهار چاه تولیدی خواهد بود.

میدان نفت دیگری در مرز دریایی عربستان و ایران وجود دارد که میدان نفتی فروزان/المرجان، است که ذخایر عظیم نفت دارد.

براساس اعلام شرکت پژوهش بین المللی وود مکنزی، میدان المرجان در مقابل ساحل شرقی عربستان قرار دارد و بخش اعظم ذخایر نفتی آن در عربستان است با وجود اینکه در بخش ایران این میدان نیز مقادیر زیادی نفت وجود دارد.

میدان المرجان در سال 1968 کشف شد و ذخایر آن 2.31 میلیارد بشکه نفت خام و تولید روزانه 270 هزار بشکه نفت ارزیابی می شود.

میدان الدره

با وجود اینکه عربستان و ایران در مرز میادین پیشین اتفاق نظر دارند اما یک میدان همچنان محل اختلاف است و آن میدان الدره است.

عربستان و کویت در سال گذشته، توافقی برای توسعه این میدان امضا کردند اما ایران اعتراض و تاکید کرد که او نیز در این میدان اشتراک دارد و برخی از بخش های آن در آب های منطقه ای ایران قرار دارد.

میدان الدره در منطقه دریایی مشترک بین کویت و ایران واقع شده و اکثر مساحت میدان در آب های کویت و عربستان قرار دارد.

این میدان در سال 1967 کشف شده و ذخایر بسیاری گاز دارد که حدود 11 تریلیون فوت مکعب علاوه بر بیش از 300 میلیون بشکه نفت ارزیابی می شود.

در تازه ترین اظهارات در این خصوص، سعد البراک، وزیر نفت کویت، بر مخالفت کامل کشور خود با ادعاها و اقدامات ایران در میدان گازی الدرة/آرش تاکید کرد.

وی تاکید کرد که میدان الدره، ثروت طبیعی کویت و عربستان است و هیچ طرف دیگری تا زمانی که ترسیم مرزهای دریایی تعیین تکلیف نشده، در آن حقوقی ندارد.

وزیر نفت کویت افزود که از ادعاها و قصد ایران درخصوص میدان الدره که با ساده ترین قواعد روابط بین المللی در تعارض است، غافلگیر شدیم.

البراک تاکید کرد که کویت و عربستان کاملا بر سر اینکه یک طرف مذاکره باشند توافق دارند.

وزیر نفت کویت ایران را به پایبندی به ترسیم مرزهای بین المللی دریایی پیش از اینکه حقی در میدان الدره داشته باشد، فراخواند.

پیش از این نیز یک مقام مسئول در وزارت خارجه این کشور اعلام کرده بود که منطقه دریایی که میدان گازی الدره/ آرش در آن قرار دارد، در محدوده دریایی کشور کویت است و «منابع طبیعی آن بین کویت و عربستان مشترک است و دارای حقوق انحصاری در آن هستند.»

در آوریل 2022 نیز وزارت خارجه عربستان در بیانیه ای تاکید کرد که عربستان و کویت بر حق خود در بهره برداری از منابع طبیعی این منطقه تاکید می کنند.

در 16 مه 2022 نیز عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان بر تمایل عربستان و کویت بر بررسی مساله میدان گازی الدره با ایران تاکید کرد.

اختلافات بر سر میادین نفت و گاز شامل سایر میادین مشترک ایران و عربستان نمی شود؛ میادین که ممکن است عنوانی برای همکاری طی مرحله آتی باشد.

حرکت تحولات به سوی همکاری

محسن خجسته‌ مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، یکم ژوئیه گفت که برای همه میدان‌های مشترک بین ایران و عربستان برنامه و مصوبه‌های لازم برای افزایش تولید و نگهداشت توان تولید دریافت شده است.

وی افزود که در میدان نفتی مشترک فروزان بین ایران و عربستان شرکت‌های پتروپارس و تأسیسات دریایی در دو جبهه مشغول فعالیت هستند و به‌زودی اخبار مثبتی درباره افزایش تولید این میدان اعلام خواهد شد، همچنین قرارداد ساخت جکت میدان گازی فرزاد بی (B) نیز امضا شده و هم‌اکنون ساخت این جکت نو از سوی شرکت پتروپارس در حال انجام است.

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اظهار کرد که اکنون میدان مشترکی بین ایران و عربستان وجود ندارد که تعیین تکلیف نشده باشد، از سوی دیگر با توجه به احیای روابط دو کشور کارهای مقدماتی برای انجام همکاری دوجانبه آغاز شده است.

خجسته‌مهر تصریح کرد که آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابل‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کرده‌ایم و با آماده شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز می‌کنیم.

وی اذعان کرد که طرح توسعه میدان گازی فرزاد اِی (A)  به هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران ارائه شده است و در آینده نزدیک کار ساخت جکت این میدان نیز آغاز خواهد شد.

فرصت موجود

حسام عایش، کارشناس امور اقتصادی، در خوانشی نسبت به امکان همکاری نفتی بین ایران و عربستان گفت که فرصت تبدیل رقابت بین دو کشور به همکاری به ویژه پس از آغاز مجدد روابط فیمابین وجود دارد.

وی در گفت‌وگویی با الخلیج آنلاین، گفت که این همکاری ممکن است بازتاب مثبتی بر نقش دو کشور در بخش انرژی جهانی و مدیریت میادین مشترک نفت داشته باشد.

عایش افزود که این همکاری ممکن است به بهترین الگو برای فرمول اعمال شده توسط ایران و قطر در مدیریت میدان گازی مشترک که یکی از مهم ترین الگوهای همکاری بین تهران و دوحه است، تبدیل شود.

وی توضیح داد که همکاری بین عربستان و ایران، نقش منطقه در بخش انرژی جهانی را افزایش می دهد و فوائد اقتصادی گسترده ای را محقق می سازد به ویژه با توجه به اینکه میادین مشترک و مقادیر عظیمی گاز و نفت دارند.

این کارشناس امور اقتصادی اشاره کرد که این منابع به درستی بهره برداری نشده و زمان بهره برداری از آن و استفاده از همه این منابع برای بهبود اقتصاد ایران و حمایت از استراتژی عربستان برای متنوع سازی اقتصاد و تبدیل به یک مرکز بین المللی سرمایه گذاری، تجارت و گردشگری براساس رویکرد 2030، فرا رسیده است.

وی با اشاره به اینکه این همکاری ممکن است با تحریم های امریکا بر نفت ایران مواجه شود، گفت که اخباری درباره امکان توافق بین ایران و امریکا بر سر پرونده هسته ای منتشر شده است.

عایش گفت که بهترین سرمایه گذار در بخش نفت ایران، عربستان خواهد بود که درآمد بالایی طی مرحله گذشته داشته؛ بدان معنا که می تواند سرمایه گذاری های گسترده ای در این بخش در سایه همکاری موجود داشته باشند.