آیا کشورهای عربی و اسلامی توانایی عملی کردن مصوبات نشست ریاض را دارند؟

میدل ایست نیوز: در حالی که سران کشورهای عربی و اسلامی، توصیف جنگ انتقامی اسرائیل در غزه به عنوان دفاع از خود را نپذیرفتند، بر مطالبات و گام هایی در جهت فشار برای توقف جنگ و رفع محاصره از طریق ارسال کمک ها به نوار غزه محاصره شده، تاکید کردند.

به گزارش الخلیج آنلاین، برخی معتقدند که نتایج نشست سران کشورهای عربی و اسلامی، پاسخگوی مطالبات مردم نبود و کمتر از حجم فاجعه در غزه بوده است و مردم انتظار تصمیمات موثرتری برای توقف جنگ داشتند اما سران کشورهای عربی و اسلامی در ریاض از شورای امنیت خواسته بودند، قطعنامه ای تعیین کننده و الزام آور برای توقف جنگ در غزه صادر کند و نسبت به گسترش دامنه جنگ هشدار دادند.

اما آنچه در بیانیه پایانی این نشست مهم تر است، سه مساله اساسی است: توانایی کشورهای عربی و اسلامی برای وارد کردن کمک ها به غزه بدون انتظار اجازه اسرائیل، آیا این کشورها به سمت تشکیل تیمی برای شکایت از سران اسرائیل در دادگاه بین المللی لاهه حرکت می کنند و چگونه کشورهای صادرکننده سلاح به اسرائیل را متقاعد خواهند کرد که صادرات را متوقف کنند در حالی که آن کشورها موافق حملات به نوار غزه هستند.

توقف صادرات سلاح

ریاض 11 نوامبر 2023 میزبان نشست سران کشورهای عربی و اسلامی برای بررسی جنگ در غزه بود؛ بیانیه پایانی این نشست خواستار توقف حملات اسرائیل به غزه و پایان جنایت های جنگی و کشتار وحشیانه و غیر انسانی در این منطقه شده بود.

در این بیانیه 31 بندی آمده است که تا زمانی که ملت فلسطین، امنیت و صلح نداشته باشند، اسرائیل و هیچ کشور دیگری در منطقه از امنیت و صلح برخورد نخواهد شد.

این بیانیه از کشورهای صادرکننده سلاح به اسرائیل خواست توقف صادرات سلاح را فورا متوقف کنند اما آنچه قابل توجه است، این است که کشورهای صادر کننده سلاح به اسرائیل نظیر امریکا، بریتانیا، آلمان و ایتالیا، موافق حملات اسرائیل به غزه هستند و حاکمان این منطقه را تروریست می دانند.

امریکا پس از تحولات اخیر، ناوهای هواپیمابر و زیردریایی هسته ای و جنگنده های حامل سلاح خود را به منطقه فرستاد و بودجه زیادی برای سلاح اسرائیل اختصاص داد.

آلمان نیز دو پهپاد جنگی در اختیار اسرائیل قرار داد و بریتانیا نیز ناو جنگی و جنگنده برای حمایت از اسرائیل به منطقه فرستاد.

ورود کمک ها

بیانیه پایانی نشست سران کشورهای عربی و اسلامی خواستار رفع محاصره غزه و ورود کاروان های کمک بشردوستانه شامل غذا، دارو و سوخت به نوار غزه شد و از سازمان های بین المللی خواست در این فرآیند مشارکت داشته باشند.

گذرگاه بین المللی رفح میان مصر و نوار غزه، اصلی ترین شریان حیات در غزه است و تنها نقطه برای ورود کمک ها به نوار غزه و خروج مجروحان و شهروندان خارجی از این منطقه است.

اما با این وجود، مصر می گوید که اسرائیل، ورود کمک ها از رفح را تحت کنترل دارد و پیش از ورود آن به غزه آنها را بازرسی می کند و مانع از ورود بسیاری از کمک های ضروری به ویژه دارو می شود و تنها اجازه ورود مقادیر محدودی از کمک ها را می دهد.

اردن در این مدت دو بار توانست محاصره غزه را با ارسال کمک های پزشکی از طریق هوایی بشکند با وجود این اسرائیل اعلام کرد که این اقدام با موافقت آن صورت گرفته است اما مشخص نیست کشورهای عربی چگونه می خواهند محاصره غزه را بشکنند و همه کمک ها را به غزه برسانند.

محاکمه بین المللی

درخصوص پیگرد حقوقی اسرائیل باید گفت که اسرائیل، دادگاه بین المللی لاهه و حتی قوانین و عرف بین المللی را به رسمیت نمی شناسد و بدون در نظر گرفتن درخواست ها برای توقف جنگ در غزه به جنایت های فزاینده خود علیه ساکنان غزه ادامه می دهد و اصرار دارد که این اقدامات، دفاع از خود است.

سران کشورهای عربی و اسلامی در نشست ریاض از دادستان کل دادگاه بین المللی لاهه خواستند فورا تحقیقات درخصوص جنایت جنگی و بشری اسرائیل علیه ملت فلسطین را آغاز کند.

آنها دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب را مکلف کردند، اجرای این درخواست را پیگیری کنند و یک واحد رصد حقوقی متخصص مشترک که جنایت های اسرائیل را مستند سازد و نسبت به کلیه تخلفات دادخواست قانونی تنظیم کند، تشکیل دهند.

در همین راستا، ثائر ایوب، متخصص امور قانون بین المللی تاکید کرد که آنچه در غزه رخ می دهد تنها نقض عادی قانون بین المللی بشردوستانه و حقوق بشر نیست، بلکه جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت براساس ماده 8 اساسنامه رم به شمار می رود.

وی در گفت وگو با پایگاه الخلیج آنلاین به حوادث غزه اشاره کرد و گفت که این اقدامات، جنایت کشتار جمعی به شمار می رود و یکی از چهار جنایتی (جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت، جنایت تجاوز و جنایت کشتار جمعی) است که براساس اساسنامه رم قابلیت پیگرد قانونی دارد.

وی بیان کرد که محاکمه و پیگرد سران اسرائیل از طریق روی آوردن به شورای امنیت برای تشکیل دادگاهی ویژه حوادث غزه یا درخواست مستقیم از دادستان کل دادگاه بین المللی لاهه برای تحقیقات درخصوص جنایت های مرتکب شده در غزه و صدور قرار بازداشت و توقیف سران و نظامیان اسرائیل امکان پذیر است.

اما این متخصص امور قانون بین المللی معتقد است که اکنون یک نا امیدی نسبت به قانون بین المللی با توجه به سیاست یک بام و دو هوا، تضعیف استانداردها و مرحله بدون معیار در رابطه با قضیه فلسطین در مقایسه با آنچه در اوکراین رخ می دهد، وجود دارد.

ناتوانی کشورهای عربی و اسلامی

عیسی شفقه، سردبیر پایگاه خبری السبیل در این رابطه گفت که شهروندان کشورهای عربی و اسلامی، امید چندانی به این نشست نداشتند و پیش از برگزاری آن، گفته بودند که این نشست نمی تواند نتایج حقیقی داشته باشد که بتواند نیازهای امت را پاسخگو باشد و از ملت فلسطین حمایت کند.

وی افزود که شایسته تر بود، کشورهای حاضر، موضع جسورانه ای از طریق قطع روابط با اسرائیل، توقف همه معاهدات با آن و توقف عادی سازی روابط  اتخاذ کنند.

شفقه توضیح داد که چگونه کشورهای عربی از سایر کشورها می خواهند که سلاح به اسرائیل صادر نکنند در حالی که مانع استفاده امریکا از پایگاه های خود برای ارسال سلاح به اسرائیل نشدند، طبیعی است که امریکا به مطالبات آنها پاسخ نمی دهد.

وی درباره محاصره غزه و ورود کمک ها نیز گفت که بعید است کشورهای عربی و اسلامی بتوانند این کار را انجام دهند به ویژه با توجه به اینکه جنگ وارد سی و نهمین روز خود شده و هیچ کمکی مگر با اجازه اسرائیل وارد غزه نشده است.

شفقه گفت که شاید برخی شکایت ها ثبت شود اما این شکایت ها متناسب با حجم کشتار ملت فلسطین و کوچاندن آنها از سرزمین خود نیست.

وی تاکید کرد که ملت فلسطین به خصوص ساکنان غزه در معرض یک نکبت جدید قرار دارند چرا که در این جنگ رها شدند و کشورهای عربی و اسلامی نیز تنها محکوم کردند.