دو کشور با ذخایر و امکانات عظیم

توافق عربستان و مراکش برای ایجاد ساختارهای یکپارچه صنعتی در تولید خودرو و فسفات

میدل ایست نیوز: عربستان سعودی و مراکش، دو کشور پادشاهی در خاورمیانه و شمال آفریقا، در حال حرکت به سمت ایجاد ساختارهای یکپارچه صنعتی راهبردی بین خود هستند که شامل چندین زمینه به‌ویژه صنعت خودرو و باتری، کود‌های فسفاته، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری و همچنین تبادل تجارب، تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌ها و توسعه تجارت دوجانبه است.

به گزارش «المجله» این بزرگ‌ترین همکاری اقتصادی-صنعتی در نوع خود بین دو کشور عربی از آسیا و آفریقا است که سهم صنعت در تولید ناخالص داخلی را افزایش داده و آن را به یک محرک اصلی برای دستیابی به توسعه اقتصادی و اجتماعی مطابق با چشم‌انداز 2030 عربستان و مدل توسعه جدید در مراکش که به دنبال دوبرابر کردن صادرات است تبدیل کند. به گفته منابع مراکشی بعید نیست که سایر کشورهای عربی، مانند امارات و مصر در مرحله بعد به ادغام صنعتی بین ریاض و رباط بپیوندند تا سهم صنعت را در اجزای ناخالص افزایش دهند و حضور خود را در عرصه‌های جدید جهان و زنجیره‌های ارزش و تامین در نقشه نظم نوین اقتصادی جهان تحکیم کنند.

در ماه مه گذشته، هیئت دولت عربستان به ریاست ملک سلمان بن عبدالعزیز، یادداشت تفاهم امضاشده بین وزارتخانه‌های صنایع و منابع معدنی عربستان و انتقال انرژی و توسعه پایدار مراکش را تصویب کرد.

بندر ابراهیم الخریف، وزیر صنعت و منابع معدنی عربستان در این‌باره گفت: عربستان سعودی با تنظیم چندین طرح راهبردی با هدف قرار دادن ۱۲ بخش، از جمله موارد مرتبط با پایداری، امنیت، منابع طبیعی و صنایع آینده، روی صنعت تکیه کرده تا بتواند اقتصاد خود را متنوع کند.

این وزیر عربستانی که از برخی مناطق صنعتی در شهرهای طنجه و دارالبیضاء از جمله در بخش خودروسازی و فسفات بازدید کرد و با اتحادیه بازرگانان، کنفدراسیون عمومی شرکت‌های مراکش دیدار کرد، گفت: «این طرح‌ها فرصت‌های زیادی برای همکاری با مراکش در پروژه‌های نوآورانه و استراتژیک فراهم می‌کند».

دو طرف توافق کردند که ابتکارات صنعتی مشترکی را توسعه دهند که به رشد اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی در دو کشور کمک کند، و «مطالعات عمیقی را برای شناسایی پروژه‌های صنعتی مشترکی که می‌توانند از پیشرفت‌های فناوری، تحقیقات علمی و تخصص بهره‌مند شوند، انجام دهند».

۵۰۰ هزار خودروی برقی عربستانی

همکاری در زمینه صنعت خودرو و صنعت کود فسفات اولین نقطه ورود به این همکاری استراتژیک و یکی از مهم‌ترین بازوهای ادغام صنعتی عربستان و مراکش خواهد بود که شامل سایر تجهیزات پزشکی، نظامی، فناوری و انرژی خواهد شد.

عربستان سعودی امیدوار است که در چارچوب سند چشم‌انداز ۲۰۳۰، با تولید سالانه 500 هزار خودروی برقی پیش از پایان دهه جاری، در میان پنج کشور بزرگ در تولید و صادرات خودرو‌های برقی قرار گیرد. این طرح قرار است طی چند مرحله انجام شود و با تأسیس شرکت «Seer» آغاز شد. این شرکت که اولین برند برای صنعت خودرو‌های برقی در عربستان سعودی است که ولیعهد عربستان سعودی راه‌اندازی آن را در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد. به گزارش «وال استریت ژورنال»، این شرکت یک پروژه مشترک بین صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان و شرکت فناوری تایوانی فاکسکان (Foxconn)، برای تولید خودرو‌های برقی است که به عربستان امکان تولید نیمه‌هادی‌ها و قطعات خودرو‌های برقی را می‌دهد تا بتواند از اقتصاد کاملا نفتی خارج شود.

این شرکت عربستانی مجوز نصب قطعات خودرو بر روی شاسی BMW AG آلمان را دریافت کرد. ارزش این پروژه حدود ۹ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و در داخل شهرک اقتصادی ملک عبدالله در زمینی به مساحت یک میلیون متر مربع واقع شده است که آن را به بزرگ‌ترین پلتفرم صنعت خودرو در خاورمیانه تبدیل می‌کند.

صندوق عربستان سعودی همچنین به دنبال توسعه یک کارخانه باتری‌سازی برای خودرو‌های الکتریکی تا سال ۲۰۲۸ است. صنعت وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیمه تریلر عربستان در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت قابل توجهی بوده است، و درآمد آن از 1.18 میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به 1.27 میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ و 1.28 میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.

درآمد حاصل از تولید سایر تجهیزات حمل و نقل در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۰۰ میلیون دلار تخمین زده شد و در سال ۲۰۲۳ از ۶۴۵ میلیون دلار فراتر رفته است و بر اساس گزارشی که مرکز ملی توسعه صنعتی عربستان سعودی منتشر کرد، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۴ به ۶۴۶ میلیون دلار برسد. انتظار می‌رود مجموع فروش خودرو در عربستان سعودی تا سال ۲۰۲۵ به 1.31 میلیون دستگاه برسد.

عربستان در سال ۲۰۲۲ از نظر تعداد خودروها و خودرو‌های تجاری جدید فروخته یا ثبت شده در خاورمیانه و منطقه در صدر قرار گرفت.

الخریف پس از بازدید از منطقه صنعتی خودرو در طنجه، دیدار با مدیران سیستم صنعت خودرو و بازدید از شرکت “TE Connectivity” که متخصص در ساخت قطعات و لوازم الکتریکی است، گفت: عربستان در صدد بومی‌سازی تعدادی از صنایع خاص است، این شامل صنعت خودرو و بهره‌مندی از تجارب ممتاز در صنعت خودرو در سطوح عربی و بین‌المللی از جمله تجربه مراکش است که در جهان عرب در تولید خودرو اولین محسوب می‌شود».

این اظهارات همزمان با امضای یک قرارداد سرمایه گذاری بزرگ بین کنسرسیوم چینی آلمانی Gushen Hi-Tech با دولت مراکش به ارزش 1.3 میلیارد دلار برای ایجاد یک کارخانه بزرگ در قنیطره، شمال رباط، برای تولید باتری‌های برقی و کپسول‌های ذخیره هیدروژن سبز برای تعدادی از خودروسازان جدید جهان بود.

این کنسرسیوم قصد دارد سرمایه‌گذاری خود را تا سال ۲۰۲۸ به ۶.۶ میلیارد دلار افزایش دهد، همگام با تقاضای فزاینده برای خودرو‌های برقی و کاهش بازار سنتی موتورهای حرارتی تا سال ۲۰۳۰. مراکش در سال گذشته 750 هزار خودرو تولید کرده و قصد دارد تا سال 2025 تولید خود را به یک میلیون دستگاه برساند و به تدریج به تولیدکننده خودرو‌های برقی و هیبریدی تبدیل شود و موتورهای حرارتی سنتی را کنار بگذارد.

چشم‌اندازهای مشارکت

همکاری عربستان و مراکش به دلیل توانایی‌ها، تخصص و تجربیاتی که هر دو کشور دارند، دری را برای تبدیل به پلتفرم‌های جهانی برای تولید خودرو‌های برقی آینده باز می‌کند. یک بحث علمی و فنی بین مهندسان در مورد گزینه‌های خودرو‌های تمام الکتریکی BEV، HEV یا هیدروژنی وجود دارد. از این فناوری‌ها می‌توان در حمل و نقل هوایی، قایق سواری، حمل و نقل دریایی و قطار‌های پرسرعت استفاده کرد. دو کشور به یک خط دریایی دائمی برای اتصال بندر جده و بندر طنجه برای ادغام پروژه‌های صنعتی و تحریک تجارت و مبادلات نیاز دارند که این خواسته قدیمی و جدید شورای بازرگانی عربستان و مراکش است.

شکی نیست که تحولات علمی و فنی در صنایع جدید به نفع منطقه عربی است که دارای ذخایر عظیمی از فلزات مورد نیاز در بازارهای جهانی برای صنایع غذایی، باتری خودرو‌های برقی، دارو، عطر و سایر صنایع است.

تبدیل صنعتی فسفات یکی از موفقیت‌های احتمالی در همکاری دو کشور است، زیرا فسفات در بسیاری از صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها تهیه اجزای فسفر و اسید فسفریک است که در معادن، نظامی، پزشکی، غذایی حتی صنایع چوب کبریت استفاده می‌شود.

فسفات همچنین در ساخت کود‌های مختلف، افزایش عملکرد کشاورزی، بارورسازی زمین و بهبود تولید مواد غذایی و امکان استخراج برخی فلزات کمیاب و عناصر رادیواکتیو از جمله اورانیوم که امکان بهره برداری از انرژی هسته‌ای و برق را فراهم می‌کند، استفاده می‌شود.

منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بیش از ۸۰ درصد از ذخایر جهانی فسفات را در اختیار دارد که ۵۰ میلیارد تن آن در مراکش است. این کشور ۴۰ میلیون تن فسفات در سال ۲۰۲۳ تولید کرد.

اردن با ۱۰ میلیون تن در رتبه دوم، عربستان سعودی با ۹ میلیون تن سوم، مصر با ۵ میلیون تن در رتبه چهارم و تونس با ۴ میلیون تن در رتبه پنجم قرار دارند. به گزارش «بازار جهانی فسفات»، بازار فسفات خام در سال ۲۰۲۳ حدود ۸۰ میلیارد دلار تخمین زده شد، در حالی که تقاضا برای کود‌های فسفاته رو به رشد است و اهمیت آن با شروع جنگ بین روسیه و اوکراین افزایش یافته است.

کود‌های فسفاته

اکتشافات جدید فسفات در تعدادی از مناطق عربستان سعودی موقعیت این کشور را در جغرافیای تولیدکنندگان کود‌های فسفاته تقویت کرده است. این کشور امیدوار است پس از مراکش که سال گذشته ۱۲ میلیون دلار انواع مختلف فسفات صادر کرد، در رتبه دوم قرار گیرد. بر اساس اظهارات مقامات عربستانی، ارزش مالی منابع معدنی عربستان در حال حاضر حدود 2.5 تریلیون دلار برآورد شده است.

موضوع همکاری مراکش و عربستان در بخش فسفات با توجه به اینکه دو کشور دارای ذخایر بزرگ و پتانسیل ادغام در روش‌های تولید و تخصص هستند، یک رویداد جهانی به شمار می‌رود که ممکن است بعداً بر بازارها و قیمت‌های فسفات تأثیر بگذارد.