بغداد کاندیدای جایگزین ژنو برای از سرگیری مذاکرات درباره سوریه

میدل ایست نیوز: اوایل ماه گذشته محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، با اعلام رسمی میانجیگری کشورش میان سوریه و ترکیه شایعاتی را که دراین‌باره به گوش می‌رسید، تأیید کرد. السودانی در مصاحبه با یک شبکه تلویزیونی ترکیه‌ای از «میانجیگری برای آشتی» خبر داد و تأکید کرد که بغداد در حال تلاش برای «ایجاد زمینه مشترک میان آنکارا و دمشق» است.

وی افزود که با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه، و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در این باره در تماس است و «به زودی شاهد گام‌هایی در این مسیر» خواهیم بود.

السودانی همچنین با اشاره به نقش کشورش در بهبود روابط ایران و عربستان، گفت که بغداد تکرار آن تجربه برای آشتی و گفت‌وگو میان سوریه و ترکیه است.

نشست بغداد؛ حاصل میانجی‌گری عراق میان ترکیه و سوریه

پس از گذشت چند ماه از میانجیگری بغداد در مسیر نزدیکی روابط ترکیه و سوریه و تدارک میزبانی نشست بین مقامات دو کشور، روز گذشته یکی از روزنامه‌های سوری نزدیک به محافل تصمیم‌گیری در دمشق گزارش داد، بغداد پایتخت عراق به زودی شاهد برگزاری یک نشست سوری-ترکیه‌ای خواهد بود.

به گزارش الشرق الاوسط، این خبر در حالی اعلام می‌شود که رسانه‌های رسمی سوریه درباره تحولات اخیر در رابطه با نزدیکی سوریه و ترکیه سکوت اختیار کرده‌اند، اما انتظار می‌رود این دیدار در هفته جاری همزمان با دیدار روسای جمهور ترکیه و روسیه در حاشیه نشست سازمان شانگهای بین 3 تا 4 ژوئیه یا قبل از آن برگزار شود.

منابع روزنامه الوطن سوریه تصریح کردند دیدار بغداد به مثابه گام آغازین یک روند طولانی مذاکرات است که امکان دارد به تفاهم‌های سیاسی و میدانی منجر شود، ضمن آنکه طرف ترکیه‌ای از مسکو و بغداد خواسته است بر سر میز گفت‌و‌گوی دوجانبه با طرف سوری، بدون حضور طرفی دیگر و به دور از چشم رسانه‌ها بنشینند تا درباره تمام جزئیاتی که قرار است روابط دو کشور را به وضعیت قبلی بازگرداند، بحث و تبادل نظر کنند.

منابع خبری با اشاره به انتظار گشایش تاکید کردند علیرغم تلاش مسکو برای برداشتن موانع و تحت فشار قرار دادن دمشق برای حمایت از میانجیگری عراق، که نشان دهنده تلاش کشورهای عربی در این پرونده است، همچنان دشواری‌ها و موانع زیادی وجود دارد ضمن آنکه میانجیگری روسیه و سپس ایران در گذشته نتوانست به نتایج مثبتی منجر شود.

ادامه مذاکرات ژنو در بغداد

این منابع با اشاره به اهمیت برگزاری این نشست در بغداد که کاندیدای جایگزینی ژنو برای از سرگیری مذاکرات درباره موضوع سوریه است، تاکید کردند ایفای نقش بغداد از حمایت ایران، موافقت روسیه و پذیرش کشورهای عربی برخوردار است و برگزاری این نشست در بغداد می‌تواند تاثیرگذاری عراق را در پرونده سوریه و انتقال مذاکرات کمیته قانون اساسی به بغداد به جای ژنو را به محک آزمون گذارد.

اظهارات اخیر اردوغان و اسد درباره برقراری روابط

روز جمعه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که آماده توسعه روابط با سوریه به مانند گذشته است.

اردوغان تصریح کرد: ترکیه آماده همکاری برای توسعه روابط با سوریه بوده و بر این باور است که دلیلی برای ادامه قطعی روابط وجود ندارد. همانطور که قبلاً با بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه دیدار کرده، هنوز هم آماده دیدار مجدد با وی هستم.

رئیس جمهور ترکیه همچنین تاکید کرد ما هرگز نمی‌توانیم قصد و هدفی مانند مداخله در امور داخلی سوریه داشته باشیم.

از طرفی بشار اسد رئیس جمهور سوریه هفته گذشته در دیدار فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه، بر استقبال کشورش از همه اقدامات برای اصلاح روابط دمشق و آنکارا تاکید کرده بود.

اسد در این دیدار بر استقبال سوریه از همه اقدامات مرتبط با روابط میان سوریه و ترکیه مبتنی بر حاکمیت سوریه بر تمام اراضی خود از یک طرف و مبارزه با انواع تروریسم از طرفی دیگر تاکید کرد.

اسد همچنین تاکید کرد که این طرح ها و ابتکارات نشان‌دهنده اراده کشورهای مرتبط برای برقراری ثبات در سوریه و سراسر منطقه است و کشورش همواره به صورت مثبت و سازنده با همه ابتکارات مرتبط تعامل کرده است.

هدف بغداد از آشتی دادن آنکارا و دمشق

پیش از این یک مقام بلندپایه در وزارت خارجه عراق عنوان کرده بود که تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها میان سوریه و ترکیه برآمده از نیاز عراق برای هماهنگ‌سازی مواضع مشترک سه کشور درباره مناطق تحت کنترل نیروهای قسد در استان حسکه سوریه است که با ترکیه و عراق هم‌مرز است، و نیز درباره اردوگاه الهول و اطلاعات افراد تحت تعقیب امنیتی و سهم عراق از آب فرات.

عراق در ژانویه گذشته به ترکیه و سوریه پیشنهاد داد که ستاد هماهنگی مشترکی در سطح امنیتی و اطلاعاتی در بغداد راه‌اندازی شود تا مقامات ترکیه و سوریه با یکدیگر ارتباط پیدا کنند. این ستاد در مرحله بعد به ابتکار عملی برای نزدیک کردن دیدگاه‌های دو کشور تبدیل شد.

براساس اظهارات ماه گذشته این مقام بلندپایه عراقی، یک تیم عراقی متشکل از قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق، فالح الفیاض رئیس سازمان الحشد الشعبی که روابط نزدیکی با حکومت سوریه دارد، و چند مقام در دفتر نخست‌وزیر و فؤاد حسین وزیر خارجه عراق در مدیریت این تلاش‌ها سهیم بوده‌اند.

به گفته این مقام برخی چهره‌ها در حکومت سوریه نیز با این تیم همکاری می‌کنند و در این میان صطام جدعان الدندح، سفیر سوریه در بغداد، نقش مهمی بر عهده دارد.

با این حال موانع سختی وجود دارند که احتمال دستیابی به نتایج مثبت این نشست را علیرغم جدیتی که طرف‌های ترکیه‌ای  و سوری در اظهارات اخیر روسای جمهور خود عنوان کرده‌اند، در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد چرا که نتایج توافق مرهون اوضاع در شمال شرق  ترکیه، نوع روابط با اداره خودمختار و حزب کارگران کردستان مورد حمایت ائتلاف بین المللی و همچنین موضع امریکا در مورد پیشنهاد موازنه‌های جدید است.

افزون بر اینها پیچیدگی اوضاع نظامی در ادلب، جایی که هیئت تحریر الشام  کنترل آن را به دست دارد و همچنین سرنوشت عناصر مسلح خارجی وابسته به آن، از کشورهای چچن، ازبکستان، تاجیکستان، و مسلمانان اویغور چین از دیگر مسائلی است که یک مانع اساسی به شمار می‌آید چرا که هر یک از طرف‌ها در ادلب محاسبات نظامی خاص خود را دارند ضمن آنکه وضعیت «ارتش ملی سوریه» که مورد حمایت ترکیه است و در چندین منطقه شرق و غرب فرات حضور دارد، باید مشخص شود.