تحولات انرژی در عربستان و امارات؛ سرمایه‌گذاری‌های جدید و چشم‌اندازهای آینده
عربستان، امارات و سایر کشورها برای کاهش تدریجی انتشار گازهای گلخانه‌ای و پاسخگویی به تقاضای انرژی در آینده، روی فناوری‌های پیشرفته سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
میدل ایست نیوز: در جریان کنفرانس سالانه ابتکار سرمایه‌گذاری آینده در 29 اکتبر، عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان، برنامه‌های این کشور را در خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر با حفظ «برتری» در بخش نفت معرفی کرد. این کنفرانس که «داووس در صحرا» نام داشت، نشان داد که دولت‌های مهم منطقه‌ای به طور فزاینده‌ای رشد اقتصادی و تنوع انرژی را در اولویت قرار می‌دهند.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی و سایر کشورها برای کاهش تدریجی انتشار گازهای گلخانه‌ای و پاسخگویی به تقاضای انرژی در آینده، روی فناوری‌های پیشرفته سرمایه‌گذاری کرده‌اند. تولیدکنندگان کلیدی نفت، سوخت‌های فسیلی را فاکتوری مهم برای تغییر سیاست‌های انرژی خود از سوخت‌های با آلایندگی بالا به سوخت‌های بدون آلاینده می‌دانند.
برای تحقق کامل این تحول، کشورهای شورای همکاری نه تنها به منابع مالی، سرمایه‌گذاری و مشارکت قابل توجهی نیاز دارند، بلکه به ثبات منطقه‌ای نیز نیاز دارند.
به عنوان بخشی از توافقنامه پاریس در سال 2016، کشورهای سراسر جهان برای محدود کردن گرمایش زمین و مقابله با اثرات منفی تغییرات آب و هوایی تلاش می کنند. برای دستیابی به این اهداف، اقدامات بیشتری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی اکسید کربن و متان مورد نیاز است. هدف فعلی کاهش 43 درصدی تا پایان این دهه است و تا سال 2050 به صفر می‌رسد.
برخی ناظران استدلال می‌کنند که دستیابی به این هدف مستلزم توقف سرمایه‌گذاری‌های جدید در نفت، گاز و زغال سنگ است. با این حال، عربستان سعودی، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان – که از سال 2023 پس از ایالات متحده در رتبه دوم قرار دارد، معتقد است که فرآیند انتقال باید همه اشکال انرژی، از جمله سوخت‌های فسیلی را در بر گیرد.
استراتژی انتقال انرژی ریاض دارای سه رکن اصلی است: افزایش بهره‌وری انرژی، تغییر ترکیب انرژی و مدیریت انتشار گازهای گلخانه‌ای. همانطور که شاهزاده عبدالعزیز در کنفرانس ماه گذشته توضیح داد، هدف آن حرکت از صادرات نفت به صادرات همه اشکال انرژی است. صادرات جدید می‌تواند شامل هیدروژن پاک تولید شده با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین سوخت‌های فسیلی همراه با فناوری جذب کربن برای کاهش انتشار باشد.
این دیدگاه صعودی سبب شده که ریاض روی پتروشیمی‌ها که از اجزای نفت و گاز طبیعی مشتق شده و در تولید محصولاتی مانند پلاستیک، دستگاه‌های الکتریکی و حتی پنل‌های خورشیدی استفاده می شود، شرط‌بندی کند. این کشور همچنین به دنبال معامله عمده نفت با مواد شیمیایی با شرکت‌هایی در چین است.
درآمدهای نفتی برای تامین مالی این تحول انرژی و تنوع اقتصادی – دو ستون کلیدی برنامه بلندپروازانه چشم انداز 2030 عربستان سعودی – بسیار مهم است. در ماه آگوست، درآمد نفتی عربستان سعودی 6 درصد نسبت به جولای کاهش یافت و به 17.4 میلیارد دلار رسید که پایین‌ترین میزان ماهانه از ژوئن 2021 است. برای جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت‌ها، ریاض تولید را کاهش داده است. صندوق بین‌المللی پول اخیراً پیش‌بینی کرده است که میانگین قیمت نفت در سال 2024 ، 81.29 دلار در هر بشکه خواهد بود و در سال 2025 به 72.84 دلار کاهش خواهد یافت.
امارات انرژی‌های تجدیدپذیر و هسته‌ای را گسترش می دهد
در امارات متحده عربی هم که میزبان کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل در سال گذشته (COP28) بود، انتقال انرژی در حال وقوع است. در کشورهای شورای همکاری – بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی – انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش برق متمرکز شده است. به گفته آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)، امارات این فرآیند را رهبری می‌کند و هدف 30 درصدی را برای تولید برق از انرژی پاک تا سال 2030 تعیین می‌کند.
انرژی هسته‌ای نقش کلیدی در انتقال امارات نیز ایفا می‌کند. دولت استفاده از انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر را برای برآوردن تقاضای رو به رشد انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ضروری می‌بیند. در سال 2020، اولین واحد نیروگاه هسته‌ای “براکه” در ابوظبی به شبکه متصل شد که اکنون 25 درصد برق مورد نیاز کشور را تامین می‌کند.
در مجموع، ابوظبی از ماه مارس «40 درصد برق خود را از منابع هسته‌ای و تجدیدپذیر» تولید می‌کرد که به کاهش مصرف گاز طبیعی کمک کرد. محرک اصلی این تغییر انرژی هسته‌ای است که در سرتاسر جهان دوباره توجهات را به خود جلب می‌کند زیرا شرکت‌های با فناوری پیشرفته (به‌ویژه در ایالات متحده) به دنبال منابع انرژی پاک‌تر هستند تا مراکز داده خود را با برق بی‌وقفه مورد نیازشان تامین کنند.
اخیراً در امارات متحده عربی شرکت مایکروسافت، شرکت اماراتی مصدر و شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) برای تولید انرژی پاک همکاری‌هایی را آغاز کرده‌اند. این سه شرکت در 31 اکتبر گزارش مشترکی با عنوان «امکان تولید برق» منتشر کردند. در این گزارش تاکید شده بود که هوش مصنوعی می‌تواند به حمایت از تلاش‌های جهانی برای گسترش ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر، افزایش بهره‌وری انرژی، پاسخگویی به تقاضای رو به رشد انرژی کمک کند.
پیشبرد مشارکت‌های ایالات متحده
آموس هاکستین، مشاور ارشد انرژی ایالات متحده، طی سخنانی در 25 اکتبر در مجمع جهانی اقتصاد، اظهار داشت: «بیشتر کشورهای جهان خود و جهان پیرامون خود را از منظر اقتصاد و رفاه می‌بینند.» این دیدگاه مطمئناً در کشورهای شورای همکاری صدق می کند، جایی که مشارکت‌های انرژی ایالات متحده فضای کافی بیشتری برای رشد و نوآوری دارد.
برای ترویج انرژی پاک در منطقه، در سال 2022 ایالات متحده و امارات متحده عربی برای سرعت دادن به توسعه انرژی‌های پاک توافق کردند.
در عربستان سعودی، شرکت‌های بزرگ امریکایی حضور طولانی مدت در بخش انرژی را حفظ کرده‌اند و در آینده، فرصت‌های بیشتری برای شرکت‌های امریکایی در عربستان برای توسعه محصولات کم کربن به وجود خواهد آمد. آرامکو در حال برنامه‌ریزی برای ساخت “یکی از بزرگترین هاب‌های کاهش آلاینده‌های کربنی در جهان” با مشارکت شرکت امریکایی SLB است.
بنا به گزارش‌ها، امارات هم در حال بررسی گزینه ساخت دومین تاسیسات هسته‌ای علاوه بر براکه است، و این در حالی است که عربستان سعودی امیدوار است محصولات پاکی را صادر کند اما برای همه اینها، تسهیل یک انتقال انرژی در مقیاس کامل و پیگیری همکاری معنادار علیه تغییرات آب و هوایی واشنگتن باید ثبات منطقه‌ای را تقویت کند.
