پایان معافیت‌های تحریمی امریکا؛ عراق در مسیر کاهش وابستگی انرژی به ایران

میدل ایست نیوز: معافیت عراق از تحریم‌های امریکا برای پرداخت هزینه خرید انرژی از ایران پس از ۱۲۰روز به پایان رسید و دیگر تمدید نشد.

به گزارش «واشنگتن انستیتو»، واشنگتن دیگر اجازه تمدید این معافیت را نداد چرا که عراق اکنون بیش از هر زمان دیگری به خودکفایی در زمینه انرژی نزدیک شده است به ویژه با توجه به اینکه ایران به طور مداوم و به دلیل بحران‌های داخلی، صادرات گاز به عراق را قطع می‌کند.

بدین ترتیب امریکا باید از عراق در زمینه تقویت اتکا بر خود برای خودکفایی در حوزه انرژی برای نخستین بار در تابستان ۲۰۲۵ حمایت کند.

معافیت عراق از تحریم‌های امریکا بر صادرات انرژی ایران

در سال ۲۰۱۱ قانون تصویب دفاع ملی که بودجه دفاعی امریکا را تعیین می‌کند، تحریم‌هایی را بر بانک مرکزی ایران اعمال کرد اما استثنا‌ها یا معافیت‌هایی را برای کشورهایی که خرید نفت خام خود از ایران را به طور قابل توجه کاهش دادند یا در مواردی که منافع امنیتی ملی امریکا اقتضا کند، در نظر گرفت.

با وجود اینکه عراق یک قدرت اصلی در زمینه انرژی محسوب می‌شود، در زمینه گاز و برق به خودکفایی نرسیده است و این مسأله موجب شده برای جبران کمبود به ایران روی بیاورد. بغداد بیش از یک دهه از معافیت تحریم‌های ایران از جمله در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ، بهره‌مند شد.

عراق در معرض خطر توقف واردات برق از ایران (حدود ۱.۲ گیگاوات) و همچنین واردات گاز قرار داشت که امکان تولید ۸.۸ گیگاوات اضافی در نیروگاه‌های عراق را فراهم می‌کرد. در حالی که دولت اول ترامپ با اکراه معافیت‌هایی از تحریم‌ها صادر کرد، حتی در جریان کارزار فشار حداکثری، این مقدار ۱۰ گیگاواتی حدود ۴۰ درصد از حداکثر توان تولیدی عراق را تشکیل می‌داد.

عرضه نامشخص ایران و افزایش اتکای عراق بر خود

می توان گفت که امروز وضعیت متفاوت است، عراق به دنبال تولید ۲۸ گیگاوات انرژی طی فصل اوج مصرف یعنی تابستان ۲۰۲۵ است که همچنان تنها ۶۰ الی ۷۵ درصد از کل اوج تقاضا را پوشش خواهد داد.

کمک تهران به بغداد در زمینه انرژی دیگر به ۴۰ درصد از حجم تولید انرژی عراق نمی‌رسد به گونه‌ای که ایران از ۱۰ گیگاوات که تامین می‌کرده، اخیراً تنها ۱.۵ گیگاوات را تامین می‌کند و تصمیم گرفته دو سوم صادرات برق به عراق و ۸۵ درصد از گازی که متعهد شده تامین کند را متوقف کند.

احتمال می‌رود ایران مجدداً در تابستان ۲۰۲۵، تامین انرژی عراق را متوقف کند.

تعلیق یک طرفه تامین برق و گاز در سال ۲۰۲۴ نشان داد عراق می‌تواند بخش اعظم این انرژی را با سهولت نسبی جبران کند. عراق طی زمستان گذشته تنها ۵.۲ گیگاوات از انرژی را به دلیل عدم تامین کافی انرژی از سوی ایران از دست داد اما با این وجود ۳.۳ گیگاوات را فورا از طریق سوخت مایع جبران کرد.

اگر عراق آماده این چنین رخدادی در تابستان آینده باشد، می‌تواند ۸.۱ الی ۸.۸ گیگاوات از تولید انرژی متکی بر سوخت ایران را با مواد اولیه مایع که اکثر آن در ذخایر عراق موجود است، جبران کند.

گزینه‌هایی برای سیاست گذاران امریکایی

یادداشت ریاست‌جمهوری ترامپ درباره امنیت ملی به شماره (NSPM-۲) صراحتاً تصریح می‌کند که وزیر امور خارجه باید معافیت‌های تحریمی را اصلاح یا لغو کند، به‌ویژه آن‌هایی که به ایران هرگونه تسهیل اقتصادی یا مالی می‌دهند. اینکه تیم ترامپ این سیاست را اجرا کرد یا در همان مراحل اولیه با مانع مواجه شد، همچنان موضوع اصلی بحث در حال حاضر است.

هیچ زمانی به‌اندازه اکنون منطقی‌تر برای سوق دادن عراق به سمت رهایی از وابستگی به ایران در حوزه انرژی وجود نداشته است. اگر عراق برای چند ماه به استفاده از سوخت مایع روی آورد، وابستگی آن به ایران در فصل تابستان می‌تواند به کمتر از ۴ درصد (و نه ۴۰ درصد) از اوج تولید برق کاهش یابد. این اقدام می‌تواند تأثیر کمبود عرضه از سوی ایران را بر عراق محدود کرده و وابستگی این کشور به منابع خام داخلی‌اش را افزایش دهد.

تهدید به محرومیت از معافیت‌ها (و کمبود عرضه از سوی ایران) برای نخستین بار بغداد را ترغیب کرده است تا با سرعت بیشتری در جهت جایگزینی انرژی ایران گام بردارد، روند واردات برق از عربستان سعودی را تسریع کند، و همچنین به استقرار کشتی‌های تولید برق استاندارد و شناور‌های واردات گاز طبیعی مایع در سواحل عراق بپردازد.

این روند باید بیشتر تشویق و حمایت شود، زیرا به همان اندازه که به سود عراق است، به نفع امریکا نیز خواهد بود.

پایان معافیت‌های تحریمی می‌تواند نقطه آغاز رهایی عراق از نفوذ ایران باشد، به شرط آنکه این اقدام با افزایش تولید محتوای رسانه‌ای هدفمند برای افکار عمومی عراق همراه شود تا بی‌اعتمادی به تأمین انرژی از سوی ایران، هزینه‌های بالای آن، و ضرورت کاهش وابستگی به ایران را به‌روشنی نشان دهد.

نویسنده: مایکل نایتس، متخصص امور نظامی و امنیتی عراق، ایران و کشورهای عضو شورای همکاری

همچنین بخوانید

عدم تمدید معافیت عراق برای خرید گاز ایران منجر به چالش‌های عملیاتی موقت می‌شود